Zgodnie z art. 74 prawa autorskiego ”programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie, o ile przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej. Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie.”.
W ustawie brak jednak definicji legalnej programu komputerowego. Wynika to z faktu, iż ustawodawca nie nadążając za nowymi technologiami uznał iż wszelka definicja byłaby skazana na niepowodzenie z uwagi na szybkość i zmienność postępu technologicznego.
Zgodnie z prawem autorskim program komputerowy podlegają ochronie według takich samych zasad jak utwory literackie. Oznacza to, iż aby uznać program komputerowy za utwór w rozumieniu prawa autorskiego musi on spełniać przesłanki z art. 1 ust. 1 tj. „stanowić przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze". Nie każdy więc program komputerowy będzie spełniał te przesłanki stąd nie każdy będzie chroniony przez prawo autorskie.
Zobacz: Kto ma prawo do awatara?
To na co warto zwrócić uwagę to fakt iż ochrona prawno autorskie nie przysługuje w stosunku do "idei i zasad" będących zarówno podstawą samego programu, jak podstawą łączy (interfejsów). „Czyste idee”, zasady, receptury, podobnie jak pomysły nie są chronione przez prawo autorskie. W ocenie wielu przedstawicieli doktryny nie będzie chroniony przez prawo autorskie np. algorytm czy język programowania.
Oczywiście każde generalizowanie w przypadku prawa autorskiego może być zgubne dlatego też każdy przypadek należy rozpatrywać in concreto.
Podmiot prawa autorskiego
Z programami komputerowymi wiążą się wiele pytań i wątpliwości. Po pierwsze - kto jest podmiotem prawa autorskiego do programu? Wbrew pozorom nie jest to łatwe pytanie – co więcej pojawia się coraz częściej. Twórca może być tylko osoba fizyczna – nie może być maszyna. Dziś coraz więcej programów komputerowych jest pisanych z dużą pomocą komputerów – kto w takim przypadku będzie twórcą.
Zobacz: Jak zmieniły się zasady udostępniania danych osobowych?
Ponadto należy zwrócić jeszcze uwagę na tzw. utwory pracownicze. Co do zasady podmiotem prawa autorskiego jest twórca, niemniej jednak zgodnie z art. 74 ust. 3 prawa autorskiego „prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej”.
Oznacza to pierwotne nabycie przez pracodawcę, które pracownik stworzył program w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Nabycie przez pracodawcę praw autorskich majątkowych do programu komputerowego nie wiąże się z żadnym dodatkowym wynagrodzeniem dla twórcy. Oczywiście taki program komputerowy by go zakwalifikować do utworów pracowniczych będzie musiał być stworzony przez pracownika w ramach zakresu jego obowiązków.
Prawa majątkowe
Prawo majątkowe do programu komputerowego zostało określone w art. 74 ust. 4 prawa autorskiego. Zgodnie z tym artykułem „autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego, z zastrzeżeniem przepisów art. 75 ust. 2 i 3, obejmują prawo do:
- trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie; w zakresie, w którym dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności te wymagają zgody uprawnionego;
- tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała;
- rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii.
Zaś zastrzeżenia o jakich mówi w/cyt. artykuł to brak konieczności zezwolenia uprawnionego do:
1. sporządzenie kopii zapasowej, jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu komputerowego. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, kopia ta nie może być używana równocześnie z programem komputerowym;
2. obserwowanie, badanie i testowanie funkcjonowania programu komputerowego w celu poznania jego idei i zasad przez osobę posiadającą prawo korzystania z egzemplarza programu komputerowego, jeżeli, będąc do tych czynności upoważniona, dokonuje ona tego w trakcie wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania lub przechowywania programu komputerowego (przy czym informacje te nie mogą być:
• wykorzystane do innych celów niż osiągnięcie współdziałania niezależnie stworzonego programu komputerowego;
• przekazane innym osobom, chyba że jest to niezbędne do osiągnięcia współdziałania niezależnie stworzonego programu komputerowego;
• wykorzystane do rozwijania, wytwarzania lub wprowadzania do obrotu programu komputerowego o istotnie podobnej formie wyrażenia lub do innych czynności naruszających prawa autorskie).
Zobacz: Kto może korzystać z prawa przedruków w Internecie?
3. zwielokrotnianie kodu lub tłumaczenie jego formy, jeżeli jest to niezbędne do uzyskania informacji koniecznych do osiągnięcia współdziałania niezależnie stworzonego programu komputerowego z innymi programami komputerowymi, o ile zostaną spełnione następujące warunki:
a) czynności te dokonywane są przez licencjobiorcę lub inną osobę uprawnioną do korzystania z egzemplarza programu komputerowego bądź przez inną osobę działającą na ich rzecz,
b) informacje niezbędne do osiągnięcia współdziałania nie były uprzednio łatwo dostępne dla osób, o których mowa pod lit. a,
c) czynności te odnoszą się do tych części oryginalnego programu komputerowego, które są niezbędne do osiągnięcia współdziałania.
Autorka artykułu jest prawnikiem, specjalistą w zakresie prawa prasowego, autorskiego oraz własności przemysłowej - kancelaria@mbrzozowska.pl www.mbrzozowska.pl