Jak wycenić pracę?
Wbrew pozorom, aby móc uzyskać najbardziej obiektywną odpowiedź na to pytanie, kierownik powinien wziąć pod uwagę kilka ważnych aspektów. Dopiero po dogłębnej analizie, możliwa jest wiarygodna odpowiedź. Przede wszystkim kluczowym zadaniem w firmie jest wycena każdego stanowiska pracy. Na czym ona polega? Otóż każda czynność pracownika ma określoną wartość. Wycena stanowiska pracy danego pracownika jest robiona w oparciu o to, jaki ma ono wpływ na wyniki firmy. W efekcie tego działania uzyskujemy szczegółową, najczęściej podaną w punktach wycenę oraz związane z nią poziomy zaszeregowania stanowisk o zbliżonej do siebie wartości. Są one ograniczone tzw. „widełkami”, które określają krańcowe kwoty wynagrodzenia możliwe do osiągnięcia na danym stanowisku, czyli płacę minimalną i maksymalną. Ich rozpiętość powinna sięgać 20 proc. Zdarza się jednak, że zostaje ona z pewnych względów ograniczona.
Ze względu na tak funkcjonujący system, niekiedy wręcz niemożliwa jest podwyżka na danym stanowisku, jeżeli przekraczałaby ona określone w odrębnych regulaminach „widełki”. Dlatego też warto pamiętać, że decyzja o podwyżce jest ograniczona nie tyle wolą przełożonego, co ewentualnie regulaminem wynagradzania.
Warto przy tym dodać, że zdarzają się sytuacje wyjątkowe. Dotyczą one zazwyczaj zaledwie kilku procent pracowników w firmie, których wynagrodzenia nie mieszczą się w założonych widełkach. Jest to sytuacja trudna z punktu widzenia zarządzającego, który np. z obawy przed utratą dobrego specjalisty pozwolił na taką sytuację. W sytuacji kryzysowej w firmie, właśnie tego rodzaju informacje jako pierwsze mogą wyciekać, co jest zjawiskiem trudnym do opanowania i pogłębiającym już istniejący kryzys.
Generalnie można przyjąć, że im większe jest przedsiębiorstwo, tym sztywniejsze reguły wynagradzania stosuje. Z tego względu pracownicy mniejszych firm mają większe szanse na wynegocjowanie podwyżki niż np. pracownicy międzynarodowego koncernu (jeżeli przekraczałaby ona określone widełki).
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Systemy wynagradzania
W Polsce funkcjonuje kilka różnych systemów wynagradzania. Warto przyjrzeć się najpopularniejszym z nich.
System czasowy polega na tym, że podstawowa część wynagrodzenia jest uzależniona od czasu pozostawania w dyspozycji u pracodawcy. W praktyce najczęściej więc ma miejsce tam, gdzie występuje praca normowana i trudno jest określić jej efekty, przy czym organizacja pracy określa ilość oraz jakość pracy, jaką należy wykonać w danym okresie. W wypadku tego rodzaju rozliczenia, stawka wynagrodzenia jest stała, zazwyczaj wyrażono godzinowo lub miesięcznie. Niekiedy jest ona wskazywana dziennie lub tygodniowo.
Warto zauważyć, że w przypadku czasowego systemu rozliczania wynagrodzenie dotyczy nie tylko okresu efektywnego wykonywania pracy, ale również pozostawania w dyspozycji pracodawcy. Z tego też względu w przypadku stosowania tej metody duże znaczenie ma samodyscyplina pracownika oraz nadzór kierownictwa. Jest ona popularna w sytuacji, gdzie znaczenie ma przede wszystkim jakość wykonywanej pracy, a nie jej ilość. Odpowiedzialny i kreatywny pracownik może mieć dzięki temu systemowi stworzone dogodne warunki pracy, a dodatkowo motywacja jest regulowana systemem premii.
Wynikowy system wynagradzania jest uważany za bardziej efektywny niż np. czasowy. Występuje on w wielu odmianach. Zaliczamy do nich: prowizję, akord, systemy mieszane. Te ostatnie są kombinacją dwóch wcześniejszych i systemu czasowego.
System akordowy może mieć wiele odmian, które są podyktowane różnymi rodzajami i charakterem wykonywanej pracy. Ponadto może on również mieć charakter indywidualny (gdy podstawą wynagrodzenia jest indywidualna aktywność poszczególnego pracownika) oraz zbiorowy (w przypadku którego podstawą do obliczenia wynagrodzenia pojedynczego pracownika jest wynik całego zespołu). Cechą charakterystyczną tego systemu jest to, że znacząco mobilizuje pracownika do wykonywania pracy, albowiem od tego, ile zdoła wykonać danego dnia, zależy jego wynagrodzenie. Istotne jest przy tym systemie przede wszystkim to, aby pracownicy byli w pełni świadomi sposobu funkcjonowania tego systemu. Powinni więc dokładnie wiedzieć, w jaki sposób jest naliczane ich wynagrodzenie, gdyż to ułatwia im pracę oraz dodatkowo mobilizuje.
Obecnie coraz popularniejszy staje się jednak system prowizyjny. Najczęściej jest on stosowany w przypadku stanowisk, gdzie wysokość wynagrodzenia można uzależnić od sprzedaży towaru, usługi, czyli generalnie od wysokości obrotów. Wyższa sprzedaż w tym wypadku oznacza po prostu wyższą prowizję, a więc i zarobki.
Pomimo funkcjonowania różnych systemów wynagradzania, najpopularniejszym okazuje się jednak wynagrodzenie mieszane. Zazwyczaj występuje ono w formie pensji zasadniczej i prowizji.
Decyzja o przyjętym sposobie wypłaty wynagrodzeń może mieć duże znaczenie w firmie. Dobrze dopasowany system do charakteru pracy sprawia, że pracownicy są odpowiednio zmobilizowani do wykonywania obowiązków służbowych. Warto jednak pamiętać, że nasze wynagrodzenie, mimo różnych systemów jest najbardziej zależne od wyników w pracy. To jest podstawa do tego, aby ubiegać się o podwyżkę, o ile będzie ona zgodna z obowiązującym regulaminem.
Zobacz również: Jaką odpowiedzialność ponoszą pracownicy?