Jednym ze sposobów rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem jest oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem). Okres wypowiedzenia zależy od rodzaju umowy o pracę i od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. W okresie wypowiedzenia, który jest normalnym okresem zatrudnienia wliczanym do stażu pracy, pracownik ma obowiązek świadczyć pracę na rzecz pracodawcy, a pracodawca jest zobowiązany wypłacić pracownikowi wynagrodzenie takie, jakie otrzymywał przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Jednak z różnych przyczyn w okresie wypowiedzenia wynagrodzenie pracownika może się różnić od wynagrodzenia otrzymywanego przed jego dokonaniem.
Wynagrodzenie za urlop podczas okresu wypowiedzenia
W trakcie biegnącego okresu wypowiedzenia pracownicy często wykorzystują przysługujące im urlopy wypoczynkowe, zaległe i bieżące. Przepisy prawa pracy określają, że w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest zobowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca mu go udzieli (art. 1671 k.p.). Za ten okres pracodawca powinien wypłacić pracownikowi wynagrodzenie urlopowe, obliczane według zasad wskazanych w rozporządzeniu MPiPS w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Sposób obliczenia wynagrodzenia urlopowego jest uzależniony od tego, z jakich składników - stałych czy zmiennych - składa się wynagrodzenie pracownika.
Zobacz: Samozatrudnienie - alternatywa dla umowy o pracę
W okresie wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę, pracownikowi przysługuje również zwolnienie na poszukiwanie pracy. Ma do niego prawo pracownik, którego okres wypowiedzenia wynosi co najmniej 2 tygodnie. W okresie 2-tygodniowego i 1-miesięcznego wypowiedzenia wymiar zwolnienia wynosi 2 dni robocze, a w okresie 3-miesięcznego wypowiedzenia, także w sytuacji jego skrócenia na podstawie art. 361 § 1 k.p. - 3 dni robocze. Za udzielone wolne dni na poszukiwanie pracy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, do obliczenia którego stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy.
Porzucenie pracy
Kodeks pracy w obecnym brzmieniu nie zawiera przepisów dotyczących porzucenia pracy przez pracownika. Takie przepisy obowiązywały przed 1996 r. i traktowały porzucenie pracy jako wygaśnięcie stosunku pracy. Obecnie porzucenie pracy może być kwalifikowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i może pociągać za sobą rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Wybór, w jaki sposób rozstać się z pracownikiem, należy do pracodawcy, nie ulega jednak wątpliwości, że za okres przypadający po porzuceniu przez pracownika pracy wynagrodzenie mu nie przysługuje. Wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią (art. 80 k.p.). Do obliczania wynagrodzenia w miesiącu, w którym pracownik porzucił pracę, będzie miał zastosowanie § 12 rozporządzenia MPiPS w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.
Zobacz: Zatrudnianie na pół etatu - dodatkowe obowiązki pracodawcy