Sformułowany w art. 100 § 2 pkt 4 k.p. pracowniczy obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy i szanowania jego mienia może być weryfikowany przy zastosowaniu mechanizmu kontroli, jakim jest rewizja osobista (przeszukanie). Co do zasady pracownik będzie zobowiązany się jej poddać, jednak pod warunkiem że podejmowane w jej ramach czynności będą zgodne z prawem. W wyroku z 12 lipca 2001 r. Sąd Najwyższy stwierdził wyraźnie, że usiłowanie kradzieży na szkodę pracodawcy stanowi ciężkie naruszenie podstawowego obowiązku pracowniczego dbałości o mienie pracodawcy (art. 52 § 1 pkt 1 w zw. z art. 100 § 2 pkt 4 k.p.).
Przesłanki dopuszczalności kontroli osobistej
Sąd Najwyższy w wyroku z 13 kwietnia 1972 r. stwierdził, że stosowana szeroko w ramach przepisów regulaminów pracy lub ustalonych zwyczajów zgodna z prawem i niestanowiąca naruszenia dóbr osobistych pracowników jest kontrola osobista (przeszukiwanie) pracowników w celu zapobiegania wynoszeniu mienia zakładu pracy. Pracownicy powinni zostać uprzedzeni o możliwości stosowania tego rodzaju kontroli, która powinna być wykonywana w porozumieniu z przedstawicielstwem załogi, w sposób niepozostający w sprzeczności ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem lub zasadami współżycia społecznego (art. 100 § 2 pkt 6 k.p.).
Przykład
W firmie produkującej kosmetyki pracodawca wyznaczył pracownikom produkcji zamykane szafki, w których mają przechowywać swoje rzeczy osobiste. W regulaminie pracy zawarto zapisy, że pracodawca lub upoważniona przez niego osoba mogą żądać przedłożenia zawartości toreb oraz opróżnienia kieszeni. Zapisano również, że pracownik może w trakcie godzin pracy za uprzednim zawiadomieniem przełożonego dokonać zakupu kosmetyków, które powinien przechowywać wraz z paragonem w szafce do przechowywania rzeczy osobistych. Takie działanie pracodawcy jest prawidłowe.
Nie należy jednak mylić przeszukania pracowników z rewizją, do której przeprowadzenia są uprawnione organy ścigania. A zatem kontrola pracodawcy powinna ograniczyć się do wglądu do toreb pracowników. Przeprowadzenie szczegółowej rewizji osobistej może godzić w dobra osobiste pracownika, dlatego też w razie podejrzenia przestępstwa, np. kradzieży mienia, najlepiej zgłosić ten fakt policji.
WAŻNE!
Pracodawca powinien stworzyć wewnętrzne procedury kontroli, gdyż niezwykle ważne jest uprzedzenie pracownika o realizowanych na terenie zakładu pracy formach kontroli. Należy dookreślić również, kto jest uprawniony do przeszukania pracownika i w jakich okolicznościach.
Naruszenie dóbr osobistych
Stosowanie tej formy kontroli może stwarzać zagrożenie dla prywatności, godności i innych dóbr osobistych pracownika. Sposób jej realizacji ingeruje bowiem bezpośrednio w sferę intymności danej osoby. Dlatego trzeba rozważyć, czy w danej sytuacji interes pracodawcy, czyli cel, w jakim przeprowadza kontrolę, jest w swoim wymiarze adekwatny, a tym samym uzasadniający naruszenie prywatności pracownika.
Więcej w Serwisie Prawno-Pracowniczym - Zamów prenumeratę >>