Pracodawca w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia ma obowiązek podać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy (art. 30 § 4 k.p.). Jednak taki obowiązek spoczywa jedynie na pracodawcy. Kodeks pracy milczy na temat tego, czy takiego uzasadnienia musi dokonywać pracownik. Wobec tego przyjmuje się, że nie jest ono wymagane.
Przykład
Jeżeli pracodawca chce zwolnić za wypowiedzeniem pracownika zatrudnionego na podstawie umowy na czas określony, to oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy nie musi zawierać uzasadnienia. Konsekwencją takiej regulacji jest brak po stronie pracownika roszczenia o uznanie za nieuzasadnione wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony (wyrok SN z 4 marca 1999 r., I PKN 607/98).
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
Przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę z winy pracownika są ujęte w 3 grupy.
Do pierwszej należy ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Kodeks pracy nie zawiera katalogu określającego, choćby przykładowo, na czym polega ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Z treści art. 52 k.p. oraz wieloletniego doświadczenia orzeczniczego wynika, że nie każde naruszenie przez pracownika obowiązków może stanowić podstawę rozwiązania umowy w tym trybie. Naruszenie podstawowych obowiązków musi być spowodowane przez pracownika świadomie, w sposób przez niego zawiniony oraz stwarzać zagrożenie dla interesów pracodawcy.
Takimi zagrożeniami, zgodnie z ustalonym od wielu lat kierunkiem orzecznictwa, mogą być:
• nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy,
• nietrzeźwość w czasie wykonywania obowiązków pracowniczych,
• stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości,
• narażenie na szkodę mienia pracodawcy,
• świadome działanie przeciwko interesom pracodawcy (kradzieże, marnotrawstwo, wyłudzanie nienależnych świadczeń).
Z reguły punktem wyjścia do oceny podstawowych obowiązków pracownika jest art. 100 k.p. Katalog zawartych w nim obowiązków jest jednak katalogiem otwartym, a ponadto istnieją inne przepisy określające podstawowe obowiązki pracownika, np. z zakresu bhp.
Do drugiej grupy przyczyn uzasadniających rozwiązanie umowy z winy pracownika należy popełnienie przez pracownika przestępstwa. Aby mogło ono stanowić podstawę rozwiązania umowy z winy pracownika, musi zostać popełnione w czasie trwania tego stosunku pracy, który ma ulec rozwiązaniu. Przestępstwo musi być oczywiste lub stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądowym, a także dyskwalifikować pracownika do pracy na zajmowanym stanowisku.
Więcej w Serwisie Prawno-Pracowniczym - Zamów prenumeratę >>