Osoba prowadząca własną działalność podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczenie chorobowe dla osoby prowadzącej działalność jest dobrowolne. Faktyczna wysokość należności na rzecz ZUS jest uzależniona od wysokości podstawy wymiaru, od której zostaną obliczone składki na poszczególne ubezpieczenia. W zakresie ustalania podstawy wymiaru składek przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przewidują szczególne, preferencyjne zasady dla osób, które po raz pierwszy (lub po długiej przerwie) rozpoczynają własną działalność. Warunkiem jest jednak, aby była to działalność gospodarcza.
Preferencje tylko dla przedsiębiorców
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą są odrębną podgrupą, wydzieloną do celów ubezpieczeń społecznych, z większej grupy osób objętych obowiązkiem ubezpieczeniowym - czyli osób prowadzących działalność pozarolniczą. Przepisy ubezpieczeniowe do przedsiębiorców zaliczają również przedstawicieli tzw. wolnych zawodów (np. lekarzy, adwokatów) - jeżeli działalność zawodową wykonują na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, a także wspólników spółek cywilnych. Przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, nie są wspólnicy jednoosobowych spółek z o.o., a także wspólnicy spółek jawnych, komandytowych i partnerskich (chociaż wszyscy są zaliczani do szerszego kręgu, tj. do osób prowadzących działalność pozarolniczą).
Zatem z tzw. preferencyjnych zasad opłacania składek na podstawie art. 18a ustawy systemowej mogą skorzystać tylko i wyłącznie osoby prowadzące działalność gospodarczą. Prawo to nie przysługuje osobom, które prowadzą działalność pozarolniczą, ale nie są przedsiębiorcami.
PRZYKŁAD
W 2011 r. Dariusz T. i Adam S. ukończyli aplikację radcowską, zdali egzamin radcowski, złożyli ślubowanie i zostali wpisani na listę radców prawnych. Obaj radcowie podjęli wykonywanie zawodu w ramach działalności pozarolniczej. Dariusz T. otworzył własną kancelarię radcowską. Działalność prowadzi na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Natomiast Adam S., wraz z trzema innymi radcami, założył spółkę partnerską. Z tytułu prowadzonej działalności obaj radcowie muszą opłacać składki do ZUS. Jednak z preferencyjnych zasad opłacania składek może skorzystać tylko Dariusz T., ponieważ na podstawie przepisów ubezpieczeniowych prowadzi działalność gospodarczą. Adam S., jako wspólnik spółki partnerskiej, nie jest przedsiębiorcą i nie może skorzystać z obniżonej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przez pierwsze 24 miesiące swojej działalności zawodowej.
Podstawa wymiaru składek
Co do zasady, minimalną podstawą, od której muszą być opłacane składki na ubezpieczenia społeczne za osoby prowadzące pozarolniczą działalność, jest kwota równa 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, określonego w ustawie budżetowej na dany rok. Prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej w 2012 r. wynosi 3526 zł. Zatem minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących działalność pozarolniczą wynosi 2115,60 zł (60% z 3526 zł). W przypadku tzw. preferencyjnych warunków, określonych w art. 18a ustawy systemowej, minimalną podstawą wymiaru składek jest kwota równa 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli w 2012 r. - 450 zł (30% z 1500 zł).
Więcej w czasopiśmie Sposób napłace - Zamów prenumeratę >>