RADA
Pracownicy pracujący na nocną zmianę z 29 na 30 października br. będą faktycznie wykonywali pracę przez 9 godzin. W związku z tym, że pracownicy przepracują 1 godzinę nadliczbową, przysługuje im za nią odbiór czasu wolnego lub dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia. W ewidencji czasu pracy powinni Państwo uwzględnić 9 godzin faktycznie przepracowanych przez pracowników.
UZASADNIENIE
Ze względu na zmianę czasu z letniego na zimowy, która nastąpi w tym roku w nocy z 29 na 30 października, należy przesunąć wskazówki zegara z godz. 3.00 na godz. 2.00 (§ 2 rozporządzenia w sprawie wprowadzania i odwoływania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2009-2011). Dla pracowników pracujących w tym czasie w nocy oznacza to, że będą pracowali faktycznie o godzinę dłużej. Jeżeli zatem Państwa pracownicy mają ustalone godziny pracy między godz. 22.00 29 października a godz. 6.00 następnego dnia, to przepracują nie 8 godzin, lecz 9 godzin. Tę jedną dodatkową godzinę należy potraktować jak godzinę nadliczbową. Pracownikowi przysługuje za nią odbiór czasu wolnego lub oprócz normalnego wynagrodzenia dodatek w wysokości 100%. Dodatek w wysokości 100% przysługuje bowiem za pracę w nocy, a pracownik przepracuje godzinę nadliczbową właśnie w nocy (art. 1511 § 1 pkt 1 lit. a Kodeksu pracy).
WAŻNE!
Za dodatkową godzinę przepracowaną przez pracowników w związku ze zmianą czasu letniego na zimowy przysługuje odbiór czasu wolnego lub oprócz normalnego wynagrodzenia dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia.
W przypadku odbioru czasu wolnego przysługuje pracownikowi za dodatkową godzinę przepracowaną w związku ze zmianą czasu odbiór 1 godziny, jeżeli wniosek o zrekompensowanie pracy nadliczbowej w formie czasu wolnego złoży pracownik. Jeśli natomiast odbiór czasu wolnego nastąpi bez wniosku pracownika, wówczas za 1 godzinę nadliczbową będzie mu przysługiwać 1,5 godziny czasu wolnego (art. 1512 Kodeksu pracy).
Oprócz rekompensaty pracy nadliczbowej pracownikom będzie przysługiwać dodatek za pracę w nocy. Pora nocna powinna obejmować 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00 (art. 1517 Kodeksu pracy). Pracodawca powinien określić, które 8 godzin w tym przedziale czasowym jest w jego zakładzie porą nocną. Dodatek nocny powinien przysługiwać również za dodatkową godzinę przepracowaną w związku ze zmianą czasu letniego na zimowy. Należy się on w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia.
PRZYKŁAD
W zakładzie pracy pora nocna jest ustalona między godz.22.00 a 6.00. Pracownik będzie pracował z 29 na 30 października br. w godz. od 22.00 do 6.00. Ze względu na zmianę czasu letniego na zimowy przepracuje faktycznie 9 godzin. Dodatek nocny będzie mu przysługiwał w tym przypadku za 9 godzin.
W literaturze prawa pracy można również spotkać odmienny pogląd, zgodnie z którym w przypadku zmiany czasu letniego na zimowy nie można wypłacić pracownikowi dodatku nocnego za 9 godzin. Pogląd ten opiera się na tym, że dodatek nocny przysługuje maksymalnie za 8 godzin. Nie można więc przyznać tego dodatku za 9 godzin. Stanowisko to jest jednak krzywdzące dla pracownika, gdyż pozbawia go dodatku za jedną dodatkową godzinę, która została faktycznie przepracowana w porze nocnej.
W przypadku wykonywania pracy przez pracowników w trakcie zmiany czasu, w ewidencji czasu pracy powinni Państwo odnotować, że praca była wykonywana przez 9 godzin. Aby zapis w ewidencji był bardziej czytelny, można wpisać liczbę godzin przepracowanych przez pracownika jako „8+1”.
Pracodawca nie może planować pracy w godzinach nadliczbowych. Zlecając pracę w godzinach od 22.00 do 6.00 w sytuacji, kiedy następuje zmiana czasu letniego na zimowy i pracownicy pracują w systemie podstawowym czasu pracy, pracodawca faktycznie planuje 1 godzinę nadliczbową. Jednak pracodawca nie musi uwzględniać zmiany czasu letniego na zimowy i zmniejszać pracownikom liczby godzin w ten sposób, aby nie przepracowali 1 godziny nadliczbowej. Zmiana czasu letniego na zimowy jest bowiem niezależna od pracodawcy i stanowi wyjątek od zasady zakazu planowania pracy w godzinach nadliczbowych.
• art. 149, art. 151 § 1, art. 1511, art. 1512, art. 1517 Kodeksu pracy,
• rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 23 grudnia 2008 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2009-2011 (Dz.U. Nr 236, poz. 1627).
Marek Skałkowski
specjalista w zakresie prawa pracy