Tak, przepisy prawa pracy pozwalają na okresową modyfikację treści umowy o pracę po spełnieniu określonych przesłanek.
WYJAŚNIENIE
Pracodawca ma prawo zmienić pracownikowi treść umowy za pomocą wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy. Jednakże wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika. Przez inną pracę należy rozumieć w szczególności zmianę jej rodzaju, miejsca wykonywania, czasu i rozkładu. Przy czym nie oznacza to, iż dopuszczalna jest każda modyfikacja. Przede wszystkim powierzenie pracownikowi innej pracy musi być uzasadnione potrzebami pracodawcy. Chodzi o przypadki, kiedy zagrożona jest ciągłość realizacji zadań, procesu produkcji, funkcjonowania całego zakładu lub jego części. Niepodjęcie pewnych zadań spowodowałoby zaś znaczne straty. Uzasadnione potrzeby nie powinny obejmować tylko jednostki (komórki) organizacyjnej zakładu pracy, do której pracownik został skierowany (wyrok SN z 8 sierpnia 1979 r. sygn. akt I PR 55/79, OSNC 1980 r. nr 2, poz. 30). Niezbędną przesłanką skutecznego powierzenia innej pracy jest uwzględnienie kwalifikacji, które pracownik posiada. Należy brać pod uwagę nie tylko przygotowanie rozumiane jako formalne wykształcenie, zdobyte doświadczenie i potrzebne umiejętności, ale także właściwości psychofizyczne pracownika, predyspozycje i zdolności do wykonywania określonych czynności (wyrok SN z 4 października 2000 r. sygn. akt I PKN 61/00, Pr. Pracy 2001 r. nr 5, str. 33). Należy zaznaczyć, iż czasowa zmiana treści umowy o pracę nie może być stosowana jako forma dyskryminacji. Stąd powierzenie pracownikowi (technik chemik) pracy niewymagającej żadnego przygotowania zawodowego (sprzątanie) w okresie biegnącego wypowiedzenia warunków pracy i płacy stanowi naruszenie art. 42 § 4 k.p. Odmowa wykonania takiej pracy nie uzasadnia zwolnienia pracownika w trybie natychmiastowym (wyrok SN z 8 maja 1997 r. sygn. akt I PKN 131/97, OSNP z 1998 r. nr 6, poz. 178). Ponadto musi być zachowane dotychczasowe wynagrodzenie pracownika. A zatem dotychczasowe wynagrodzenie osoby przeniesionej do innej pracy musi być wypłacane w wysokości nie mniejszej niż dotąd uzyskiwana. Nic nie stoi natomiast na przeszkodzie, aby płaca była wyższa. Pracodawca musi również pamiętać, aby świadczenie powierzonej innej pracy nie przekroczyło 3 miesięcy.
Warto podkreślić, że pracownik odmawiający wykonania sprzecznego z prawem polecenia, kierującego go do innej pracy, nie uchybia obowiązkowi pracowniczemu i umowa o pracę nie może być z nim rozwiązana na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. (wyrok SN z 18 listopada 1999 r. sygn. akt I PKN 370/99, OSNP z 2001 r. nr 7, poz. 225).
Reasumując, przepisy prawa pracy przewidują możliwość powierzenia innej pracy pracownicy, niewymagającej wypowiedzenia zmieniającego, ale tylko w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Ponadto inna praca musi odpowiadać kwalifikacjom pracownika, a wynagrodzenie nie może być w tym przypadku niższe od dotychczasowego.
Alicja Fal
PODSTAWA PRAWNA
• art. 42 § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).