rada
Jeśli w Pana firmie nie działa zakładowa lub międzyzakładowa organizacja związkowa, nie ma Pan obowiązku tworzenia planu urlopów. Obowiązek tworzenia planu urlopów nie zależy od liczby zatrudnianych pracowników, tylko od tego, czy takie związki w firmie działają i czy wyraziły one zgodę na nietworzenie planu urlopów.
uzasadnienie
Plan urlopów muszą tworzyć pracodawcy, u których działają zakładowe (międzyzakładowe) organizacje związkowe, chyba że wyraziły one zgodę na jego nietworzenie (art. 163 § 11 Kodeksu pracy; dalej: k.p.). Zatem pracodawcy, którzy nie mają u siebie zakładowej (międzyzakładowej) organizacji związkowej, nie muszą tworzyć planu urlopowego. Natomiast pracodawcy, u których takie związki działają, mogą uzgodnić z nimi, że plan urlopów nie będzie tworzony.
Status zakładowej organizacji związkowej mają te związki zawodowe, które zrzeszają co najmniej 10 członków (art. 251 ustawy o związkach zawodowych). Członkowie ci muszą być:
• pracownikami danego zakładu,
• osobami wykonującymi pracę nakładczą w danej firmie.
W przedstawionej sytuacji w firmie pracuje tylko 5 pracowników. Nie zatrudniają też Państwo zapewne osób wykonujących pracę nakładczą. Zatem nie ma nawet możliwości, żeby istniała u Państwa zakładowa organizacją związkowa. Należy jednak pamiętać, że uprawnienia zakładowej organizacji związkowej posiada również międzyzakładowa organizacja związkowa (art. 36 ustawy o związkach zawodowych). Taka organizacja powinna obejmować swoim działaniem co najmniej 2 firmy i musi zrzeszać w sumie co najmniej 10 członków, żeby mieć status międzyzakładowej organizacji związkowej. Jeżeli zatem Pana firma byłaby objęta działaniem międzyzakładowej organizacji związkowej, to wówczas trzeba byłoby ustalać plan urlopów.
PRZYKŁAD
Pracodawca zatrudnia 3 pracowników, którzy należą do międzyzakładowej organizacji związkowej. Organizacja ta swoim działaniem obejmuje 3 firmy i liczy 46 członków. W takim przypadku pracodawca musi tworzyć plan urlopów dla swoich 3 pracowników, chyba że uzyska zgodę międzyzakładowej organizacji związkowej na jego nietworzenie.
Opracowywanie planu urlopów nie zależy bezpośrednio od liczby zatrudnianych pracowników.
Należy jednak zalecać stworzenie planu urlopów, ponieważ:
• ułatwia to prawidłowe udzielenie urlopu wypoczynkowego pracownikom,
• rozwiązuje problem niewykorzystanych urlopów,
• pozwala pracownikowi zaplanować wcześniej wypoczynek, kiedy termin udzielenia urlopu jest z góry wiadomy.
Pracodawca z powodu szczególnych potrzeb zakładu może przesunąć termin udzielenia urlopu wypoczynkowego ujętego w planie urlopów, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy (art. 164 § 2 k.p.). W takim przypadku, jeżeli pracownik poniósł koszty na zorganizowanie wypoczynku (np. wpłacił zaliczkę na wynajęcie domku letniskowego), pracodawca musi mu je zwrócić.
Gdy pracodawca nie tworzy planu urlopów, ich terminy ustala po porozumieniu z pracownikiem (art. 163 § 11 k.p.). Przy ustalaniu terminów urlopów pracodawca bierze pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. W takim przypadku pracodawca powinien dojść do porozumienia z pracownikami w sprawie terminów wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Pracownicy nie mogą jednak rozpocząć korzystania z urlopu wypoczynkowego samodzielnie, bez zgody pracodawcy.
Jeżeli pracodawca musi utworzyć plan urlopów, to powinien to zrobić najpóźniej do 31 grudnia danego roku na rok następny. Termin ten nie wynika wprawdzie z żadnego przepisu, ale od 1 stycznia danego roku pracownicy nabywają prawo do urlopu wypoczynkowego i mogą już z tego nowego urlopu korzystać w styczniu (art. 153 k.p.).
• art. 153, 163 i 164 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 105, poz. 655
• art. 251 ust. 1, art. 34 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych - Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 90, poz. 562
Marek Skałkowski
specjalista w zakresie prawa pracy