RADA
Jeżeli mają Państwo wystarczające dowody na to, że pracownik rzeczywiście nie stosuje się do zaleceń lekarskich i wykonuje pracę w czasie zwolnienia lekarskiego, mogą Państwo zwolnić go dyscyplinarnie.
UZASADNIENIE
Pracodawca może rozwiązać stosunek pracy z winy pracownika bez wypowiedzenia m.in. w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy). Jednym z takich podstawowych obowiązków jest dbanie o dobro zakładu pracy (art. 100 § 2 pkt 4 Kodeksu pracy).
W wyroku z 16 listopada 2000 r. (I PKN 44/00, OSNP 2002/10/239) Sąd Najwyższy wskazał, że „podjęcie przez pracownika niezdolnego do pracy wskutek choroby czynności zarobkowych sprzecznych ze wskazaniami lekarskimi nie jest wykonywaniem obowiązku troski o dobro zakładu pracy”. Jest tak nawet wówczas, gdy pracodawca, bez swojej wiedzy i zgody, przy okazji podjęcia pracy zarobkowej przez pracownika uzyskał korzyść majątkową. Zdaniem sądu, przejawem troski o dobro pracownika jest stosowanie się do wskazań lekarskich i powstrzymywanie się od wykonywania czynności mogących przedłużyć jego nieobecność w pracy. Zatem ustalenie przez pracodawcę, że pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem, może być uznane za naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, a tym samym stanowić podstawę dyscyplinarnego zwolnienia pracownika. Wykonywanie pracy w innej firmie w czasie zwolnienia lekarskiego jest bowiem wykorzystywaniem zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem.
Pracodawca musi mieć pewność co do niestosowania się przez pracownika w trakcie zwolnienia do zaleceń lekarskich i tego, że pracownik nie powstrzymuje się od wykonywania czynności, które faktycznie negatywnie wpływają na odzyskiwanie przez niego zdolności do pracy.
PRZYKŁAD
Pracownik firmy budowlanej przebywa na zwolnieniu lekarskim. Pracodawca otrzymał informację, że w tym czasie wykonuje on pracę u innego pracodawcy. Inni pracownicy firmy widzieli go bowiem, jak pracuje przy remoncie bloku. Pracodawca pojechał na miejsce, gdzie pracuje pracownik, razem z dwoma innymi pracownikami. Na miejscu otrzymane wcześniej przez pracodawcę informacje się potwierdziły. Pracodawca sporządził protokół poświadczony przez dwóch pracowników, stwierdzający wykonywanie pracy przez pracownika w czasie zwolnienia lekarskiego. Następnie pracodawca zwolnił pracownika dyscyplinarnie z powodu wykorzystywania zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem. W takiej sytuacji pracodawca w razie sporu sądowego będzie mógł wykazać, że zwolnienie dyscyplinarne było uzasadnione.
Jednak nie zawsze podjęcie pracy w czasie zwolnienia lekarskiego będzie uzasadniało zwolnienia pracownika z pracy. Często będzie to zależało od wskazań lekarskich, schorzenia pracownika oraz rodzaju podjętej pracy. Takie samo stanowisko prezentuje Sąd Najwyższy. W wyroku z 19 stycznia 1998 r. (I PKN 486/97, OSNAP 1998/23/687) Sąd Najwyższy uznał, że „nie stanowi ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych wykonywanie w czasie zwolnienia chorobowego pracy, która nie jest sprzeczna z zaleceniami lekarskimi”.
PRZYKŁAD
Pracownica pracuje na podstawie umowy o pracę jako sprzątaczka. Dodatkowo wykonuje pracę nakładczą polegającą na składaniu długopisów. Pracownica złamała nogę. Lekarz wydał jej zwolnienie lekarskie i poinformował, że nie ma przeciwwskazań lekarskich, aby w czasie tego zwolnienia wykonywała pracę nakładczą. Pracownica przedstawiła swojemu pracodawcy zwolnienie lekarskie i w czasie tego zwolnienia wykonywała pracę nakładczą. W takim przypadku, mimo wykonywania pracy zarobkowej w czasie zwolnienia lekarskiego, zwolnienie dyscyplinarne pracownika może zostać zakwestionowane przez sąd pracy.
• § 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. Nr 60, poz. 281 ze zm.),
• art. 52 § 1 pkt 1, art. 100 § 2 pkt 4, art. 211 pkt 5 Kodeksu pracy.
Joanna Grzelińska
specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych