Obowiązki służby bhp

Służba bhp nie musi działać w każdym zakładzie pracy. Jej powstanie i liczebność uzależniona jest od liczby osób zatrudnianych w danym zakładzie. Ustawodawca wyszedł jednak z założenia, że każdemu pracodawcy potrzebna jest osoba, która pomoże mu usprawnić działanie firmy w tym zakresie. Dlatego też w zakładzie pracy zatrudniającym do 100 pracowników pracodawca nie ma obowiązku tworzenia służby bhp. Musi jednak powierzyć wykonywanie zadań tej służby pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy (art. 237¹¹ § 1 k.p.). Jeżeli nie zatrudnia takiej osoby, może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza firmy.

Nie może to być jednak każdy pracownik. Zarówno pracodawca, jak i osoba, której powierzono zadania służby bhp, musi spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bhp dla pracowników tej służby.

W mniejszych zakładach pracy pracodawca może również samodzielnie wykonywać zadania służby bhp. Możliwe jest to, jeżeli zatrudnia:

• do 10 pracowników,

• do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecią kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

WAŻNE!

Właściwy terytorialnie inspektor pracy Państwowej Inspekcji Pracy może nakazać pracodawcy utworzenie służby bhp lub zwiększenie jej liczebności, uzasadniając to stwierdzonymi zagrożeniami zawodowymi w zakładzie.

W przypadku zakładów pracy zatrudniających większą niż 100 liczbę pracowników tworzenie służby bhp jest obowiązkowe.

Tworzenie służby bhp w firmie

U pracodawców zatrudniających od 100 do 600 pracowników pracodawca musi utworzyć 1-osobową lub wieloosobową służbę bezpieczeństwa i higieny pracy (§ 1 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy - zwanego dalej rozporządzeniem). Ponadto należy zatrudnić ich na umowę o pracę, przy czym nie musi być to praca na cały etat. Natomiast w zakładzie pracy zatrudniającym ponad 600 pracowników pracodawca musi zatrudnić co najmniej 1 pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy w pełnym wymiarze czasu pracy na każdych 600 pracowników.

Uprawnienia i obowiązki służby bhp

Każdy pracownik zakładowej służby bezpieczeństwa i higieny pracy jest uprawniony m.in. do:

• przeprowadzania kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przestrzegania przepisów oraz zasad w tym zakresie w zakładzie pracy i w każdym innym miejscu wykonywania pracy,

• występowania do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

• występowania do pracodawcy z wnioskami o nagradzanie pracowników wyróżniających się w działalności na rzecz poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy,

• występowania do pracodawcy o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

• niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika albo innych osób,

• niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika,

• wnioskowania do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w zakładzie pracy, w jego części lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę do wykonywania pracy, w wypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób.

Do obowiązków pracowników służby bhp należy m.in.:

• przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bhp,

• sporządzanie i przedstawianie pracodawcy co najmniej raz w roku okresowych analiz stanu bhp wraz z propozycjami przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych zapobiegających zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawiających warunki pracy,

• aktywne uczestnictwo w ocenie założeń i dokumentacji w zakresie modernizacji firmy lub jej części, nowych inwestycji, a także zgłaszanie wniosków dotyczących uwzględnienia wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w tych założeniach i dokumentacji,

• uczestniczenie w przekazywaniu do użytkowania nowo wybudowanych lub przebudowywanych obiektów lub ich części, w których przewidywane są pomieszczenia pracy, urządzenia produkcyjne i inne urządzenia mające wpływ na warunki pracy oraz bezpieczeństwo zatrudnionych osób,

• uczestniczenie w ocenie ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy w zakładzie.

Służba bhp ma również za zadanie współpracować z innymi komórkami w firmie oraz z pracodawcą. W tym zakresie pracownicy służby bhp muszą m.in.:

• informować na bieżąco pracodawcę o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych wraz z wnioskami mającymi na celu usunięcie tych zagrożeń,

• uczestniczyć w opracowywaniu planów modernizacji i rozwoju firmy oraz przedstawianiu propozycji w zakresie uwzględnienia w tych planach rozwiązań techniczno-organizacyjnych gwarantujących poprawę stanu bhp,

• zgłaszać wnioski odnośnie do wymagań bhp w aktualnie prowadzonych i wprowadzanych procesach produkcyjnych,

• przedstawiać pracodawcy wnioski w zakresie zachowania wymagań ergonomii na stanowiskach pracy w zakładzie,

• prowadzić rejestry, kompletować i przechowywać dokumenty dotyczące wypadków przy pracy, chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby oraz przechowywać wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,

• uczestniczyć w opracowywaniu zakładowych układów zbiorowych pracy, wewnętrznych zarządzeń, regulaminów i instrukcji ogólnych bhp oraz w ustalaniu zadań kierowników dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy,

• współdziałać ze społeczną inspekcją pracy i zakładowymi organizacjami związkowymi przy:

- podejmowaniu działań dotyczących przestrzegania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w trybie oraz zakresie ustalonym w odrębnych przepisach,

- podejmowanych przez pracodawcę przedsięwzięciach dotyczących poprawy warunków pracy w firmie,

• uczestniczyć w konsultacjach w zakresie bhp i pracach komisji bhp, a także innych zakładowych komisji zajmujących się problematyką bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zapobieganiem chorobom zawodowym i wypadkom przy pracy.

WAŻNE!

Organizacja i rozkład czasu pracy pracownika służby bhp oraz pracownika, któremu powierzono wykonywanie zadań tej służby, powinny zapewniać pełną realizację wszystkich przewidzianych w przepisach zadań. Aby umożliwić ich realizację, pracodawca powinien udostępnić służbie bhp, a także specjaliście spoza zakładu pracy informacje mogące mieć wpływ na bezpieczeństwo pracy i ochronę zdrowia pracowników.

Katarzyna Tomaszewska

Podstawa prawna:

• art. 237¹¹ Kodeksu pracy,

• § 2, 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU nr 109, poz. 704 ze zm.).