Pracodawca, który zatrudnia powyżej 100 pracowników, ma obowiązek stworzyć służbę bhp. Jeżeli zatrudnia od 100 do 600 pracowników, powinien stworzyć wieloosobową lub jednoosobową komórkę lub zatrudnić pracownika służby w co najmniej niepełnym wymiarze pracy posiadającego odpowiednie kwalifikacje. Jeżeli pracodawca zatrudnia powyżej 600 pracowników, zatrudnić powinien jednego pracownika służby w pełnym wymiarze pracy na każdych 600 pracowników.
Pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby pracownikowi, który jest zatrudniony przy innej pracy. Pracodawca w określonych przypadkach może też obowiązki służby wykonywać samodzielnie. Może to zrobić, jeżeli zatrudnia do 10 pracowników lub do 20, przy założeniu że prowadzona przez niego działalność nie jest obarczona ryzykiem wyższym niż trzecia kategoria w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy.
Zarówno pracodawca, jak i pracownik pełniący zadania służby bhp powinni posiadać niezbędne kwalifikacje, aby móc pełnić zadania służby. Wymagane kwalifikacje określone są szczegółowo w rozporządzeniu Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 109, poz. 704 z późn. zm.). Jeżeli w zakładzie pracy brak jest pracowników spełniających te wymagania, to pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby specjalistom spoza zakładu pracy.
Służba bhp pełni w zakładzie pracy funkcje doradcze i kontrolne. Ma prawo m.in. przeprowadzać kontrolę warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa pracy. Powinna np. informować pracodawcę o zagrożeniach i proponować sposób ich usuwania oraz przeprowadzać co najmniej raz do roku odpowiednie analizy.
Służba bhp powinna w zakładzie pracy podlegać bezpośrednio pracodawcy. Jeżeli pracodawca jest jednostką organizacyjną, powinna podlegać osobie nią zarządzającej lub osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego upoważnionej do nadzorowania bezpieczeństwa i higieny pracy. Istnienie służby bhp nie wyłącza jednak odpowiedzialności samego pracodawcy za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Służba bhp pełni bowiem jedynie funkcje kontrolne i doradcze.
Bartłomiej Raczkowski
partner, Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy