Kodeks pracy wymienia trzy kary porządkowe. Są to kara upomnienia, nagany oraz kara pieniężna. Pierwsze dwie kary mogą zostać nałożone za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, przyjętego w zakładzie pracy sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności.
Kara pieniężna, jako kara najsurowsza, może zostać nałożona jedynie za nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.
Nie można nakładać kar za inne przewinienia niż wymienione powyżej. W szczególności pracodawca nie może nakładać kar porządkowych za nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych, np. za opóźnienia w raportowaniu czy niewystarczającą sprzedaż.
Wysokość kary pieniężnej za jedno przekroczenie, jak też za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Wszystkie kary nałożone w danym miesiącu nie mogą przekraczać dziesiątej części wynagrodzenia pracownika przypadającego mu do wypłaty. Wpływy z tytułu kar pracodawca przeznacza na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.
Kara nie może zostać nałożona po upływie dwóch tygodni od powzięcia wiadomości o przewinieniu pracownika i po upływie trzech miesięcy od dopuszczenia się tego przewinienia. Przed jej nałożeniem konieczne jest wysłuchanie pracownika. O nałożeniu kary należy zawiadomić pracownika na piśmie wskazując szczegółowo, jakie przewinienie zostało ukarane wraz z informacją o prawie do zgłoszenia sprzeciwu i terminie na jego wniesienie. Odpis zawiadomienia należy złożyć do akt osobowych pracownika.
Pracownik może następnie w ciągu siedmiu dni złożyć swój sprzeciw, a pracodawca decyduje o jego uwzględnieniu lub odrzuceniu po rozpatrzeniu stanowiska reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Jeżeli pracodawca będzie milczał przez 14 dni od dnia wniesienia sprzeciwu, uznaje się, że sprzeciw został przez niego uwzględniony. Dopiero jeśli pracodawca sprzeciw odrzuci, pracownik może wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary.
BARTŁOMIEJ RACZKOWSKI
partner, Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy