O zalegalizowanie możliwości podjęcia pracy przez cudzoziemca powinien postarać się pracodawca - to on ma obowiązek wystąpienia z wnioskiem w tej sprawie. Rozpatrzenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca odbywa się na podstawie przepisów postępowania administracyjnego, a zatem powinien zostać rozpatrzony maksymalnie w ciągu miesiąca od dnia jego złożenia.
Zezwolenia na pracę
Uzyskanie zezwolenia na pracę wymagane jest generalnie w przypadku zatrudnienia cudzoziemca spoza państw członkowskich UE. Inne osoby mogące podejmować pracę w Polsce bez zezwolenia wymienia art. 87 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU nr 99, poz. 1001 ze zm.).
Wydawanie zezwolenia na zatrudnienie cudzoziemca w Polsce przebiega najczęściej dwuetapowo:
• pracodawca w pierwszej kolejności musi otrzymać przyrzeczenie wydania zezwolenia, które stanowi dla cudzoziemca podstawę do ubiegania się o dokumenty legalizujące pobyt cudzoziemca na terytorium RP w związku z wykonywaniem pracy (wiza, zezwolenie na zamieszkanie, karta pobytu członka rodziny obywatela UE),
• następnie wydawane jest dla cudzoziemca zezwolenie na wykonywanie pracy na terytorium Polski. Jeżeli w dniu składania wniosku cudzoziemiec posiada odpowiednie dokumenty legalizujące pobyt w związku z wykonywaniem pracy na terytorium RP, decyzja w przedmiocie zezwolenia wydawana jest bez konieczności uprzedniego wydania przyrzeczenia.
Warunkiem wydania zezwolenia na pracę jest wcześniejsze uzyskanie przez pracodawcę przyrzeczenia i uzyskanie przez cudzoziemca:
• odpowiedniej wizy lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
• zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela Unii Europejskiej lub
• karty pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej.
Przyrzeczenie i zezwolenie na pracę cudzoziemca są wydawane przez właściwego wojewodę na wniosek pracodawcy.
Wydawane są one:
• na czas określony (możliwe jest złożenie wniosku o przedłużenie przyrzeczenia i zezwolenia na pracę),
• dla określonego cudzoziemca i pracodawcy,
• na określone stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy.
Jak widać, zezwolenie nie pozwala na swobodne poruszanie się po polskim rynku pracy. Nie daje nawet możliwości wykonywania każdej pracy na rzecz danego pracodawcy, a tylko wskazanego rodzaju pracy lub pracy na określonym stanowisku. Wydane przyrzeczenie lub zezwolenie zachowuje jednak ważność w przypadku zmiany nazwy, siedziby lub przekształcenia formy prawnej pracodawcy, a także przejęcia pracodawcy lub jego części przez innego pracodawcę.
Wydawanie zezwoleń na czas określony wiąże się generalnie (poza wyjątkami wskazanymi w przepisach szczególnych) z czasowym zatrudnieniem danej osoby - pracodawca zawiera z nim umowę na czas udzielonego zezwolenia na pracę.
Wniosek
Tryb i warunki wydawania lub przedłużania przyrzeczenia lub zezwolenia na pracę cudzoziemca oraz wzory wniosków w tym zakresie określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 21 lipca 2006 r. w sprawie trybu i warunków wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca (DzU nr 141, poz. 1002 ze zm.).
Musimy pamiętać o tym, aby przed złożeniem wniosku sprawdzić lokalny rynek pracy. Przepisy zawierają także zastrzeżenie, zgodnie z którym uznaje się za niewystarczające ograniczenie się pracodawcy jedynie do złożenia oferty pracy w powiatowym urzędzie pracy.
Poza wnioskiem o wydanie zezwolenia pracodawca zobligowany jest do złożenia licznych załączników, do których należą:
• dowód wpłaty,
• rejestr handlowy lub zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (z ostatnich 3 miesięcy); w przypadku osób fizycznych występujących o zatrudnienie cudzoziemca w charakterze np. pomocy domowej - należy załączyć dowód osobisty i zaświadczenie o nadaniu numeru NIP,
• dokument potwierdzający prawo do lokalu (w przypadku gdy miejsce wykonywania pracy znajduje się w innym miejscu niż siedziba podmiotu),
• zaświadczenie o nadaniu numeru REGON,
• zaświadczenie o nadaniu numeru NIP,
• umowa spółki lub statut (w przypadku osób pełniących funkcje w zarządach osób prawnych, będących obywatelami krajów z poza Unii Europejskiej),
• uchwała o powołaniu do pełnienia funkcji w zarządzie osoby prawnej,
• kopia dokumentu podróży cudzoziemca (wypełnione strony),
• dokumenty potwierdzające równoważność kwalifikacji zawodowych oraz poziom wykształcenia cudzoziemca,
• oświadczenie pracodawcy o niezaleganiu z realizacją zobowiązań podatkowych oraz opłatą składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy oraz realizacją wynagrodzeń pracowników,
• załącznik - tabelka ze stanem zatrudnienia,
• informację starosty właściwego ze względu na miejsce wykonywania pracy przez cudzoziemca (informacja w zakresie złożonej oferty pracy, również w systemie EURES),
• pisemna informacja pracodawcy w zakresie realizacji oferty EURES,
• dokumenty potwierdzające podjęcie przez pracodawcę działań w zakresie powierzenia pracy, która jest przedmiotem wniosku (np. ogłoszenie w prasie, internecie, itp.) wraz z pisemną informacją pracodawcy w zakresie realizacji, tj. pisemne wyjaśnienie, czy ktoś zgłosił się do pracodawcy w odpowiedzi na zamieszczone ogłoszenie,
• zaświadczenie o niekaralności cudzoziemca uzyskane w Polsce z Krajowego Rejestru Karnego,
• zakres czynności cudzoziemca na wnioskowane stanowisko pracy (jeśli nie został on uwzględniony we wniosku),
• upoważnienie lub pełnomocnictwo do reprezentowania pracodawcy - w przypadku reprezentowania przez inne osoby - oryginał.
Załatwiając powyższe formalności, należy pamiętać o potwierdzeniu zgodności z oryginałem kopii wszelkich dokumentów oraz przedstawieniu do wglądu ich oryginałów. Terminy wskazane w Kodeksie postępowania administracyjnego na rozpatrzenie wniosku biegną od złożenia wniosku wraz z całym wymaganym kompletem dokumentów, załączników i oświadczeń.
Opłata
W związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca lub jego przedłużenie pracodawca musi wnieść opłatę.
Wysokość wpłaty w związku z wnioskiem o wydanie zezwolenia na zatrudnienia cudzoziemca wynosi:
• 50 zł - w przypadku gdy pracodawca zamierza powierzyć wykonywanie pracy na okres nieprzekraczający 3 miesięcy,
• 100 zł - w przypadku gdy pracodawca zamierza powierzyć cudzoziemcowi wykonywanie pracy na okres dłuższy niż 3 miesiące,
• 200 zł - w przypadku gdy pracodawca zamierza delegować do Polski cudzoziemca w celu realizacji usługi eksportowej.
W przypadku złożenia wniosku o przedłużenie zezwolenia na pracę cudzoziemca kwoty te ulegają zmniejszeniu o połowę.
Marek Rotkiewicz