Pracodawca zobowiązany jest niezwłocznie wydać pracownicy świadectwo pracy w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy (art. 97 § 1 k.p.).
Świadectwo pracy jest podsumowaniem stosunku prawnego, który łączył pracodawcę z pracownikiem w trakcie zatrudnienia. Wystawiane jest w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy. Ustawodawca nie narzuca tu konkretnego terminu, lecz nakazuje wydać świadectwo niezwłocznie. Chodzi o to, aby wydane zostało tak szybko, jak to jest możliwe w konkretnych warunkach (bez zbędnej zwłoki). Ponadto świadectwo musi zostać wydane w określonym trybie i spełniać wymagania ustalone w przepisach. Sąd Najwyższy stwierdził m.in., że zakład pracy czyni zadość wynikającemu z przepisu art. 97 § 1 k.p. obowiązkowi niezwłocznego wydania pracownikowi świadectwa pracy, gdy je wręcza pracownikowi w miejscu jego dotychczasowego zatrudnienia, a gdy jest to niemożliwe lub utrudnione, gdy świadectwo pracy przesyła do znanego mu miejsca pobytu pracownika najwcześniej, jak tylko może to - w konkretnej sytuacji faktycznej - nastąpić (uchwała Sądu Najwyższego z 28 września 1976 r., I PZP 41/76, OSP z 1977 r. nr 2, poz. 21).
Zakres informacji, jakie powinny znaleźć się w świadectwie pracy, określa art. 97 § 2 k.p., zaś jego szczegółową treść określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (DzU nr 60, poz. 282 ze zm.).
W świadectwie pracy należy zatem podać informacje dotyczące okresu i rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych stanowisk, trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, a także inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego. Ponadto w świadectwie pracy zamieszcza się wzmiankę o zajęciu wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. Na żądanie pracownika w świadectwie pracy należy podać także informację o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz o uzyskanych kwalifikacjach.
Należy dodać, że wydania świadectwa pracy nie można uzależnić od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą. Wstrzymywanie wydania świadectwa przez pracodawcę jest niezgodne z prawem.
Pracodawca wydaje świadectwo pracy bezpośrednio pracownikowi albo osobie upoważnionej przez pracownika na piśmie - w dniu, w którym następuje rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy. Jeżeli wydanie świadectwa pracy pracownikowi albo osobie przez niego upoważnionej nie jest możliwe, pracodawca, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia ustania stosunku pracy, przesyła świadectwo pracy pracownikowi lub tej osobie za pośrednictwem poczty albo doręcza go w inny sposób (§ 2 rozporządzenia z 5 maja 1996 r.).
Pracownik może w ciągu 7 dni od otrzymania świadectwa pracy wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o sprostowanie świadectwa, jeżeli stwierdzi, że zawiera ono błędy lub brak w nim istotnych informacji. Pracodawca w ciągu 7 dni od otrzymania wniosku musi zawiadomić pracownika na piśmie o negatywnym rozpatrzeniu wniosku bądź wydać poprawione świadectwo, jeżeli uzna wniosek za zasadny.
W razie nieuwzględnienia wniosku pracownikowi przysługuje, w ciągu 7 dni od zawiadomienia o odmowie, sprostowanie świadectwa pracy, prawo wystąpienia z żądaniem jego sprostowania do sądu pracy.
Jeżeli wskutek niewydania, wydania po terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy pracownik poniósł szkodę, może wystąpić do pracodawcy z żądaniem stosownego odszkodowania. Przy czym pracownik, któremu wydano świadectwo pracy z podaniem w nim informacji o sposobie rozwiązywania stosunku pracy, informacji niezgodnej z rzeczywistością i mogącej utrudnić mu otrzymanie nowego zatrudnienia, powinien żądać bezzwłocznie, aby zakład pracy sprostował nieprawdziwą relację. Jeżeli pracownik nie przejawił w tym względzie wymaganej aktywności, a nieprawdziwa wzmianka okazała się wynikiem błędu po stronie zakładu pracy, który go natychmiast - po dowiedzeniu się o błędzie - sprostował, sporządzając właściwe świadectwo pracy, pracownikowi pozostającemu bez pracy w związku z wadliwym świadectwem pracy nie przysługuje roszczenie o odszkodowanie z tego tytułu za czas nieuzasadnionego opóźnienia w zgłoszeniu żądania sprostowania świadectwa pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 24 marca 1975 r., I PR 28/75, OSNC 1976 nr 1, poz. 14).
Reasumując, świadectwo pracy powinno zostać wydane jak najszybciej po rozwiązaniu stosunku pracy i zawierać fakty dotyczące stosunku pracy oraz wykonywanych przez pracownicę obowiązków, nie zaś ich oceny.
Odpowiedziała Alicja Fal