Tak, na pracodawcy spoczywają pewne obowiązki informacyjne wobec urzędu pracy, wynikające głównie z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Przepisy ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU nr 99, poz. 1001 ze zm.) mają na celu przeciwdziałanie bezrobociu. W związku z tym nakładają na pracodawców tworzących miejsca pracy i zatrudniających pracowników pewne obowiązki służące poszerzeniu obiegu autentycznej informacji oraz zapobieganiu zjawiskom pracy „na czarno” przez osoby zarejestrowane jako bezrobotne.
Zgodnie z art. 36 ust. 5 wspomnianej ustawy, pracodawcy są obowiązani na bieżąco informować powiatowe urzędy pracy właściwe ze względu na siedzibę pracodawcy o wolnych miejscach zatrudnienia lub miejscach przygotowania zawodowego. Informując o wolnych miejscach zatrudnienia lub miejscach przygotowania zawodowego, pracodawcy nie mogą formułować wymagań dyskryminujących kandydatów ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, orientację seksualną, przekonania polityczne i wyznanie religijne lub ze względu na przynależność związkową.
Ponadto pracodawca mający zamiar zatrudnić pracownika lub powierzyć nowej osobie inną pracę zarobkową jest zobowiązany uzyskać od niej pisemne oświadczenie o pozostawaniu lub niepozostawaniu w rejestrze bezrobotnych i poszukujących pracy, a osoba podejmująca pracę jest zobowiązana złożyć takie oświadczenie (art. 36 ust. 6 ustawy). Obowiązek ten dotyczy zatem każdej formy zatrudnienia osoby zarejestrowanej jako bezrobotnej, również na podstawie umowy cywilnoprawnej. Jest także zgodny z art. 221 k.p., który umożliwia żądanie od kandydata do pracy również innych informacji niż tam wymienione, jeżeli obowiązek ich podania wynika z odrębnych przepisów.
Wspomniany wyżej wymóg wiąże się bezpośrednio z ciążącym na pracodawcy obowiązkiem zawiadomienia właściwego urzędu pracy o zatrudnieniu osoby zarejestrowanej jako bezrobotna lub o powierzeniu jej innej pracy zarobkowej. Zawiadomienie takie należy złożyć w formie pisemnej, w terminie 5 dni od dnia zawarcia umowy (art. 36 ust. 7 ustawy).
Pracodawca powinien pamiętać, że jeśli, zatrudniając lub powierzając wykonanie innej pracy bezrobotnemu, nie zawiadomi o tym fakcie właściwego urzędu pracy, podlega karze grzywny w wysokości nie niższej niż 3000 zł (art. 119 ust. 1 ustawy). Jednak w przypadku otrzymania oświadczenia niezgodnego z prawdą pracodawca jest zwolniony z odpowiedzialności za niedopełnienie tego obowiązku. Na pracodawcy ciąży jedynie obowiązek poinformowania urzędu pracy o zatrudnieniu osoby będącej formalnie zarejestrowaną jako bezrobotna, nie zaś o każdym zatrudnieniu.
Warto jeszcze wspomnieć o obowiązkach wobec urzędu pracy ciążących na pracodawcy przeprowadzającym zwolnienia grupowe. Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 ze zm.), pracodawca po zawarciu porozumienia, a w razie jego niezawarcia po konsultacjach z działającymi w zakładzie pracy związkami zawodowymi lub w przypadku ich braku z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy, zawiadamia na piśmie właściwy powiatowy urząd pracy o przyjętych ustaleniach dotyczących grupowego zwolnienia. W zawiadomieniu pracodawca informuje o liczbie zatrudnionych i zwalnianych pracowników oraz o przyczynach ich zwolnienia, okresie, w ciągu którego ma być dokonane zwolnienie, a także o przeprowadzonej konsultacji zamierzonego grupowego zwolnienia z zakładowymi organizacjami związkowymi lub z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
Kopię zawiadomienia pracodawca przekazuje zakładowym organizacjom związkowym, a w razie ich braku przedstawicielom pracowników, które następnie mogą przedstawić właściwemu powiatowemu urzędowi pracy swoją opinię w sprawie grupowego zwolnienia.
W przypadku zakończenia działalności pracodawcy wskutek prawomocnego orzeczenia sądowego zawiadomienie, o którym mowa wyżej, jest wymagane wówczas, gdy z takim wnioskiem wystąpi właściwy powiatowy urząd pracy.
Odpowiedziała Alicja Fal