Nasza firma otworzyła nowy oddział w Gdyni, siedziba znajduje się nadal w Warszawie. Część pracowników będzie wykonywać pracę już w nowym oddziale. Czy zatem nasi pracownicy, którzy musieli dojeżdżać do Gdyni, mają prawo do zwrotu kosztów dojazdu do nowego miejsca pracy?
Pracownicy nie będą mieli prawa do zwrotu takich kosztów, pod warunkiem że w umowie o pracę dokonano odpowiedniej zmiany miejsca zatrudnienia tego pracownika i przepisy obowiązujące u pracodawcy nie przewidują zwrotu pracownikowi kosztów dojazdów do pracy.
Miejsce wykonywania pracy to jeden z elementów umowy o pracę.
Umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, a w szczególności:
• rodzaj pracy,
• miejsce wykonywania pracy,
• wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia,
• wymiar czasu pracy,
• termin rozpoczęcia pracy.
Ponadto wszelkie zmiany warunków pracy określonych w umowie wymagają formy pisemnej.
Dlatego też ewentualna zmiana miejsca wykonywania pracy z pracownikiem powinna zostać dokonana na mocy porozumienia stron. Pracodawca i pracownik mogą uzgodnić zmianę miejsca pracy i podpisać porozumienie zmieniające warunki pracy pracownika.
Taka forma pozwala bezkonfliktowo uregulować każdą kwestię ze stosunku pracy nawet wówczas, gdy dochodzi do pogorszenia warunków świadczonej przez pracownika pracy.
W formie porozumienia zmieniającego można zmienić miejsce pracy w każdego rodzaju umowie - na okres próbny, na czas określony, wykonania określonej pracy i na czas nieokreślony. Porozumienie takie może obejmować również więcej elementów niż tylko samą zmianę miejsca wykonywania pracy.
Pracodawca, chcąc zmienić pracownikowi miejsce wykonywania pracy, może dokonać tego na podstawie wypowiedzenia zmieniającego (art. 42 k.p.). W wyroku z 18 maja 1964 r. (I PR 189/64, OSNC 1965/3/44) Sąd Najwyższy potwierdził, że przeniesienie siedziby zakładu do innego miasta, powodujące dla pracownika zmianę miejsca wykonywania pracy, stanowi istotną zmianę warunków umowy, jeżeli w wyniku tego przeniesienia sytuacja życiowa pracownika ulega pogorszeniu bądź straty w zmienionych warunkach znacznie większej ilości czasu od dotychczas zużywanego na dojazd czy na dojście do zakładu bądź też wobec uciążliwości ze względu na wiek i stan zdrowia pracownika. Taka zmiana uzasadnia zastosowanie wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy.
Zmiana zapisu w umowie, dotyczącego miejsca wykonywania pracy przez pracownika, jest istotna w związku z kosztami dojazdów do nowego oddziału firmy. W przypadku gdy w zawartej z pracownikiem umowie o pracę nie zostanie zmienione miejsce pracy, wówczas pracownik może domagać się należności z tytułu podróży służbowych.
Podróż służbowa jest podróżą podjętą w celu wykonywania przez pracownika określonego zadania we wskazanym przez pracodawcę miejscu (art. 775 k.p.). Zadania służbowe wykonywane są poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy pracownika. Oznacza to, że jeżeli jako miejsce pracy w umowie pracownika będzie funkcjonowała siedziba firmy w Warszawie, to dojazdy do jej nowego oddziału w Gdyni mogą być traktowane już jako podróż służbowa.
W związku z powyższym w celu uniknięcia roszczeń ze strony pracownika przy zmianie siedziby firmy należałoby koniecznie dokonać zmiany w umowie o pracę zawartej z pracownikiem dotyczącej miejsca wykonywania pracy.
Magdalena Kasprzak