Informację PIT-8C otrzymują podatnicy, od których nie pobrano zaliczki na podatek. W zeznaniu rocznym trzeba wykazać takie dochody i samodzielnie obliczyć podatek.
Obowiązek wypełnienia i przekazania druków podatkowych potrzebnych do rozliczenia pracownikom i zleceniobiorcom mają nie tylko płatnicy, ale też podmioty, które wypłacając kwoty pieniężne i inne należności nie są z tego tytułu płatnikami. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane przekazywać podatnikom informacje potrzebne do rozliczenia podatku. Formularz PIT-8C, który otrzymują podatnicy, stanowi informację o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych.
Jeden PIT-8C, różne zeznania
Informacja PIT-8C stanowi formularz, który przesyłają podatnikowi i właściwemu urzędowi skarbowemu podmioty niebędące płatnikami w stosunku do wypłacanych należności. Ostateczny termin sporządzenia informacji PIT-8C to koniec lutego następnego roku podatkowego. W przypadku osób zagranicznych objętych ograniczonym obowiązkiem podatkowym informację PIT-8C przekazuje się podatnikowi i naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Należy zwrócić uwagę, że w druku informacji nie wykazuje się przychodów tylko z jednego źródła przychodów. W informacji tej wykazuje się przychody z tzw. innych źródeł lub przychody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych. Co więcej, w zależności od rodzajów przychodów informacja PIT-8C będzie podstawą wypełnienia dwóch różnych zeznań podatkowych. W przypadku przychodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych podatnik będzie obowiązany wypełnić PIT-38, a gdy informacja PIT-8C zawiera przychody z innych źródeł, właściwe będzie zeznanie roczne PIT-36.
Informacja o innych źródłach
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń z innych źródeł, z wyjątkiem dochodów (przychodów) zwolnionych oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację PIT-8C.
Do przychodów z innych źródeł ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zalicza przykładowo kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, stypendia, dotacje (subwencje), dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych, działalności gospodarczej czy działalności wykonywanej osobiście.
Obowiązek sporządzenia imiennej informacji występuje również w sytuacji, gdy wymienione osoby dokonywały na rzecz podatników świadczeń o charakterze pieniężnym, jak i niepieniężnym.
WAŻNE
Niezależnie od tego, czy w PIT-8C będzie wykazany dochód czy strata, istnieje obowiązek złożenia zeznania rocznego.
Zwolnienie dla świadczeń
Przychody z innych źródeł, z których należy się rozliczyć w zeznaniu rocznym, mogą też otrzymywać emeryci, którzy pracowali u danego pracodawcy. Należy pamiętać, że wolne od podatku dochodowego do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł są zapomogi wypłacane z tytułu:
• indywidualnych zdarzeń losowych,
• klęsk żywiołowych,
• długotrwałej choroby lub śmierci.
W takim przypadku zapomoga losowa przekazywana w formie np. bonów towarowych emerytom może korzystać ze zwolnienia. Jednak zwolnienie takie dotyczy tylko konkretnych zdarzeń, które są podstawą wypłaty zapomogi. Dlatego jeżeli bony towarowe zostały przekazane emerytom, dawnym pracownikom wskutek zaistnienia konkretnych zdarzeń wymienionych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – będą korzystały ze zwolnienia od podatku dochodowego.
Natomiast w sytuacji, gdy takie bony zostały przekazane osobie na skutek innych zdarzeń (trudna sytuacja materialna, podeszły wiek), które nie zostały objęte zwolnieniem ustawowym – wówczas będą stanowiły przychód z innych źródeł i podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wartość tak przekazanych bonów dawnym pracownikom należy wykazać w informacji o wysokości przychodów PIT-8C. Na podstawie tej informacji emeryci powinni wykazać wartość otrzymanych bonów towarowych w zeznaniu rocznym.
ROZLICZENIE ROCZNE
Przychody z innych źródeł, opodatkowanych na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej, od których ani płatnik, ani podatnik w ciągu roku podatkowego nie miał obowiązku odprowadzenia zaliczek, rozlicza się w zeznaniu rocznym PIT-36.
PRZYKŁADOWE ŚWIADCZENIA Z INNYCH ŹRÓDEŁ
• Wartość świadczeń z tytułu uprawnień do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego i autobusowego, wynikających z innych przepisów niż ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego,
• Wartość usług świadczonych przez zakłady pracy na rzecz członków rodzin swoich pracowników,
• Kwota pożyczki umorzonej emerytowi lub renciście przez były zakład pracy,
• Niezwiązane ze sprzedażą premiową nagrody rzeczowe (np. zagraniczna wycieczka, sprzęt RTV).
Przychody z giełdy
W informacji PIT-8C istnieje również obowiązek wykazywania dochodów ze zbycia papierów wartościowych. Na podstawie tej informacji podatnicy składają zeznanie roczne PIT-38, w którym określają tzw. podatek giełdowy w wysokości 19 proc. uzyskanego dochodu, przy czym w informacji PIT-8C biura maklerskie wykazują nie tylko przychody, koszty uzyskania i dochód ze zbycia akcji, ale też z innych papierów wartościowych. W PIT-8C wykazuje się przychody z:
• odpłatnego zbycia papierów wartościowych,
• realizacji praw wynikających z papierów wartościowych,
• odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych,
• realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych,
• odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną,
• objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
Trzeba też pamiętać, że niezależnie od tego, czy w PIT-8C będzie wykazany dochód, czy strata, istnieje obowiązek złożenia zeznania rocznego.
Bez zeznania
W informacji PIT-8C biura maklerskie wykazują w oddzielnej pozycji wysokość przychodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych nabytych przed 1 stycznia 2004 r. Jest to o tyle istotne, że niektóre dochody z papierów wartościowych nabytych przed tym dniem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem giełdowym. Przepisów ustawy dotyczących 19-proc. podatku nie stosuje się do opodatkowania dochodów (poniesionych strat) uzyskanych po 31 grudnia 2003 r. uzyskanych:
• z odpłatnego zbycia nabytych przed dniem 1 stycznia 2003 r. obligacji Skarbu Państwa wyemitowanych po 1 stycznia 1989 r. oraz obligacji wyemitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego po 1 stycznia 1997 r.,
• z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, pod warunkiem że papiery te zostały nabyte w ofercie publicznej przed 1 stycznia 2004 r.,
• z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych nabytych przed 1 stycznia 2004 r.
Przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych nabytych przed 1 stycznia 2004 r., a sprzedanych po tym dniu nie wykazuje się w zeznaniu rocznym PIT-38. Nie jest to jednak zwolnienie bezwzględne. Dotyczy tylko papierów wartościowych nabytych na rynku publicznym.
Dochód z akcji
W przypadku nabycia akcji przed 1 stycznia 2004 r. na rynku niepublicznym lub w drodze spadku, darowizny lub nabycia akcji pracowniczych ich sprzedaż po tym dniu jest opodatkowana 19-proc. podatkiem i wykazywana w zeznaniu rocznym PIT-38.
Biuro maklerskie wykazuje przychód z tytułu sprzedaży akcji nabytych przed 1 stycznia 2004 r. w pozycji 55 części F informacji PIT-8C. Jednak w przypadku, gdy dotyczy to akcji, które przed 1 stycznia 2004 r. były opodatkowane (np. akcje pracownicze, nabyte w drodze spadku, darowizny), to należy je opodatkować. Dlatego należy wydzielić z poz. 55 te dochody ze zbycia akcji, które podlegają opodatkowaniu. Przychód i koszty z tego rodzaju sprzedaży wpisuje się do zeznania rocznego PIT-38 w pozycji inne przychody.
PRZYKŁAD 1
Podatnik nabył akcje spółki w 2003 roku na giełdzie papierów wartościowych. W 2005 roku sprzedał je na giełdzie, uzyskując z tego tytułu dochód. Od biura maklerskiego, w którym miał założony rachunek inwestycyjny, otrzymał informację PIT-8C. W takim przypadku nie będzie zobowiązany do składania zeznania rocznego PIT-38.
PRZYKŁAD 2
Podatnik otrzymał akcje pracownicze w 2003 roku od spółki, w której pracował. Spółka ta zadebiutowała na giełdzie papierów wartościowych w tym samym roku. W 2005 roku zdecydował się sprzedać posiadane akcje. Biuro maklerskie, w którym miał założony rachunek inwestycyjny, wystawiło mu informację PIT-8C, w której wykazało przychód ze zbycia tych akcji. Pomimo nabycia akcji przed 1 stycznia 2004 r. nie korzystały one ze zwolnienia zarówno przed 1 stycznia 2004 r., jak i po tej dacie. Oznacza to, że dochód ze sprzedaży akcji pracowniczych należy wykazać w zeznaniu rocznym PIT-38 i opodatkować 19-proc. podatkiem.
Bogdan Świąder
bogdan.swiader@infor.pl