Każdy podatnik, który osiągnął w roku podatkowym dochody, musi złożyć roczne zeznanie PIT. Na dopełnienie tego obowiązku jest czas do 30 kwietnia roku następnego po roku podatkowym, za który następuje rozliczenie. Na rozliczenie PIT za 2008 rok podatnicy mają zatem czas do 30 kwietnia 2009 r. Jednak nie w każdym przypadku uzyskania dochodów podatnik będzie musiał składać zeznanie roczne.
W zeznaniu podatnik nie wykazuje bowiem dochodu, który jest zwolniony od podatku na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub od którego został zaniechany pobór podatku w drodze rozporządzenia ministra finansów na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej.
Zeznanie roczne
Osiągnięcie przez podatnika w roku podatkowym jakichkolwiek dochodów zobowiązuje go do ich rozliczenia przed organem podatkowym. Od źródła pochodzenia zarobionych pieniędzy będzie zależał rodzaj formularza, jaki trzeba będzie wypełnić i złożyć w urzędzie skarbowym. Przygotowania do rocznego rozliczenia PIT należy zacząć od zakwalifikowania uzyskanych w roku podatkowym dochodów. Może się bowiem okazać, że podatnik w danym roku osiągnął dochody z kilku źródeł, co może skutkować obowiązkiem złożenia kilku formularzy podatkowych, a nie jednego.
Mogą też zdarzyć się sytuacje, że roczne dochody podatnika nie przekroczą kwoty wolnej od podatku, która w 2008 roku i w 2009 roku wynosi 3091 zł. W takim przypadku zeznanie roczne również trzeba złożyć. Podatek w takim zeznaniu wyniesie 0 zł, a odprowadzone od takiego dochodu zaliczki na PIT zostaną podatnikowi zwrócone jako nadpłata podatku.
PRZYKŁAD: ZWROT KOSZTÓW PRZEJAZDU ŻOŁNIERZOWI
Jednostka wojskowa wypłaca żołnierzom zawodowym należności m.in. z tytułu dojazdów do miejsca pełnienia służby z miejsca zamieszkania i z powrotem, ryczałt za dojazdy i dodatek za rozłąkę. Czy takie wypłaty są wolne od podatku?
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymywane przez pracowników z tytułu zwrotu kosztów przeniesienia służbowego oraz zasiłków na zagospodarowanie i osiedlenie w związku z przeniesieniem służbowym, do wysokości 200 proc. wynagrodzenia należnego za miesiąc, w którym nastąpiło przeniesienie.
Otrzymywane przez żołnierza świadczenia w postaci zwrotu kosztów przejazdów z miejsca zamieszkania do miejsca pełnienia służby i z powrotem albo ryczałt na pokrycie kosztów dojazdu do nowego miejsca pełnienia służby należy zatem zaliczyć do świadczeń wolnych od podatku.
W konsekwencji, jeśli przeniesienie służbowe żołnierza zawodowego ma charakter czasowy, wypłacany dodatek za rozłąkę może korzystać ze zwolnienia zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 18 ustawy o PIT. Natomiast zwrot kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca pełnienia służby i z powrotem albo ryczałt na pokrycie kosztów dojazdu do nowego miejsca pełnienia służby korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 14 ustawy o pit. Wypłat tych nie wykazuje się w zeznaniu rocznym.
Inny przypadek, który może wystąpić, to osiągnięcie przez podatnika dochodów zwolnionych z podatku lub od których minister finansów zaniechał poboru podatku. W tych przypadkach mimo uzyskania dochodów podatnik nie będzie musiał wykazywać ich przed organem podatkowemu, składając zeznanie roczne PIT.
Zwolnienia ustawowe
Najobszerniejszy katalog dochodów zwolnionych z podatku został wykazany w art. 21 ustawy o PIT. Zawiera on 132 rodzaje dochodów, które korzystają ze zwolnienia od PIT. W art. 21 ustawy o PIT, jako wolne od podatku, wymieniono m.in.: renty dla inwalidów wojennych i ich rodzin, niektóre rodzaje odszkodowań, świadczenia z pomocy społecznej, jednorazowe zasiłki z tytułu urodzenia dziecka, wypłacane z funduszu związków zawodowych, dodatki do rent rodzinnych dla sierot zupełnych, dopłaty pracodawcy do wypoczynku dzieci, dodatki mieszkaniowe.
PRZYKŁAD: ULGA MELDUNKOWA W OŚWIADCZENIU
Podatniczka w 2008 roku sprzedała mieszkanie, które kupiła w 2007 roku. Skorzystała przy tej sprzedaży z ulgi meldunkowej. Czy wykorzystanie tej ulgi trzeba wykazać w zeznaniu podatkowym?
Nie. Ulgi meldunkowej nie wykazuje się w zeznaniu podatkowym. Jednak konieczne jest złożenie w urzędzie skarbowym specjalnego oświadczenia informującego naczelnika urzędu skarbowego, że z takiej ulgi podatnik korzysta.
Zgodnie z przepisami ustawy o PIT obowiązującymi w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. ulga meldunkowa ma zastosowanie do przychodów podatnika, który w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa majątkowego złoży oświadczenie, że spełnia warunki do zwolnienia, w urzędzie skarbowym, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. Jednak ten 14-dniowy termin został przedłużony. W rozliczeniu za 2008 rok - czyli w przypadku gdy nieruchomość była sprzedana w 2008 roku - do 30 kwietnia 2009 r., co wynika z postanowień par. 1 ust. 2 rozporządzenia ministra finansów z 2 kwietnia 2008 r. w sprawie przedłużenia terminu do złożenia oświadczenia o spełnieniu warunków do zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości i określonych praw majątkowych (Dz.U. nr 59, poz. 361).
Warto tu przypomnieć, że aby podatniczka mogła skorzystać z tzw. ulgi meldunkowej, musi spełnić łącznie dwie przesłanki:
• powinna być zameldowana w zbywanym mieszkaniu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia;
• powinna terminowo złożyć oświadczenie o spełnieniu warunków do zwolnienia; jeżeli sprzedaż nastąpi w 2008 roku, to oświadczenie to należy złożyć najpóźniej do 30 kwietnia 2009 r.
Uwaga na stypendia
Podatnicy, którzy w roku podatkowym otrzymywali stypendium, powinni je co do zasady rozliczyć w zeznaniu podatkowym. Jednak przepisy ustawy o PIT w niektórych przypadkach wypłaty stypendium przewidują możliwość zwolnienia go z podatku. Zgodnie z ustawą o PIT wolne od podatku dochodowego są m.in.:
• stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stypendia doktoranckie otrzymywane na podstawie przepisów prawo o szkolnictwie wyższym oraz inne stypendia naukowe i za wyniki w nauce, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego albo przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;
• świadczenia pomocy materialnej dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół i uczelni - przyznane na podstawie przepisów o systemie oświaty, prawo o szkolnictwie wyższym, a także przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki;
• nagrody wypłacane przez Polski Komitet Olimpijski i Polski Komitet Paraolimpijski za uzyskanie wyników na igrzyskach olimpijskich i paraolimpijskich;
• stypendia dla uczniów i studentów, których wysokość i zasady udzielania zostały określone w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, oraz stypendia dla uczniów i studentów przyznane przez organizacje, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, na podstawie regulaminów zatwierdzonych przez organy statutowe udostępnianych do publicznej wiadomości za pomocą internetu, środków masowego przekazu lub wykładanych (wywieszanych) dla zainteresowanych w pomieszczeniach ogólnie dostępnych - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 380 zł.
PRZYKŁAD: STYPENDIUM W PIT-8C
Podatnik w ramach projektu współfinansowanego przez Unię Europejską - Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki będzie wypłacał stypendia szkoleniowe osobom fizycznym biorącym udział w szkoleniu. Czy takie stypendium jest zwolnione z PIT?
Niestety, nie. Wypłacane stypendium nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych oraz nie jest dochodem, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, w związku z czym podlega opodatkowaniu PIT jako przychód z innych źródeł.
Podatnik będzie więc zobowiązany kwotę wypłaconego stypendium podlegającą opodatkowaniu ująć w PIT-8C wystawionym osobie biorącej udział w szkoleniu. Jednocześnie podatnik nie będzie zobowiązany do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, a wykazana w PIT-8C kwota będzie stanowiła dla podatnika przychód z innych źródeł, który należy wykazać w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym stypendium zostało wypłacone.
Zatem osoba, która otrzymuje tylko wskazane stypendium lub pomoc w roku podatkowym i nie uzyskała żadnych innych dochodów, nie będzie musiała składać zeznania rocznego.
Darowizny poza rocznym PIT
Przekazywanie darowizn to popularna forma wsparcia, zwłaszcza wśród najbliższej rodziny. Wiele osób jest przekonanych, że otrzymując od najbliższych darowiznę, powinni rozliczyć ją w rocznym zeznaniu podatkowym. Nic bardziej mylnego. Darowizny nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W związku z tym nie wykazuje się ich w rocznych zeznaniach PIT. Darowizny należy rozliczyć i opodatkować podatkiem od spadków i darowizn, jeśli nie można skorzystać ze zwolnień od tego podatku.
Pozostaje nam jeszcze kwestia darczyńcy. Również ta strona umowy darowizny nie wykazuje przekazanego prezentu w rocznym zeznaniu PIT. Podatnicy często twierdzą, że przekazując w roku podatkowym darowiznę rodzinie, mogą jej wysokość odliczyć od dochodu. Niestety, zastosowanie takiego odliczenia nie jest możliwe.
Ważne!
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o PIT oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku
UPRAWNIENIA MINISTRA FINANSÓW
Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników:
1) zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie, i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie;
2) zwolnić niektóre grupy płatników z obowiązku pobierania podatków lub zaliczek na podatki oraz określić termin wpłacenia podatku i wynikające z tego zwolnienia obowiązki informacyjne podatników, chyba że podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego rozliczenia tego podatku.
EWA MATYSZEWSKA
ewa.matyszewska@infor.pl
Podstawa prawna
• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
• Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).