W styczniu każdego roku przedsiębiorcy mają jedyną szansę na zmianę formy opodatkowania. Przepisy przewidują, że osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą to zrobić do 20 stycznia każdego roku podatkowego. W 2013 r. termin ten wydłuża się jednak do 21 stycznia, ponieważ dwudziesty przypada w niedzielę. Do tego czasu o zmianie formy opodatkowania mogą zdecydować nie tylko przedsiębiorcy, ale także osoby nieprowadzące działalności gospodarczej i uzyskujące przychód z tytułu najmu prywatnego.
Cztery sposoby dla przedsiębiorców
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, w przeciwieństwie do zwykłych podatników, zarabiających na przykład tylko na etacie, mają aż cztery sposoby na płacenie podatków: skalę podatkową (rozliczenie według stawek 18 proc. i 32 proc.), 19-proc. podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych oraz kartę podatkową. Z kolei osoby nieprowadzące działalności gospodarczej i osiągające przychody z najmu prywatnego mogą rozliczać się z fiskusem na dwa sposoby: za pomocą skali podatkowej i zryczałtowanej, 8-5 proc. stawki podatku. Każda ze wspomnianych form rozliczeń z fiskusem ma swoje plusy i minusy, dlatego każdy z podatników powinien uważnie przeanalizować, która z nich będzie dla nich najbardziej opłacalna.
Możliwe formy opodatkowania osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą
| Forma opodatkowania | Stawki podatkowe |
| Skala podatkowa | 18% - dla dochodu do 85 528 zł 32% - dla dochodu powyżej 85 528 zł* |
| Podatek liniowy | 19% - niezależnie od dochodu |
| Ryczałt ewidencjonowany | 3%, 5,5%, 8,5%, 17%, 20% - w zależności od rodzaju działalności gospodarczej |
| Karta podatkowa | nie ma określonej stawki procentowej - przedsiębiorca na karcie płaci co miesiąc taką samą kwotę podatku, uzależnioną od rodzaju i zakresu działalności gospodarczej, liczby pracowników oraz liczby mieszkańców miejscowości, w której działa firma |
* w przypadku przedsiębiorców, którzy wybrali skalę podatkową, a mają także dochód z innego źródła (np. z etatu), o stawce podatku decyduje łączny dochód ze wszystkich źródeł z całego roku
Możliwe formy opodatkowania osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i osiągających przychód z najmu prywatnego
| Forma opodatkowania | Stawki podatkowe |
| Skala podatkowa | 18% - dla dochodu do 85 528 zł 32% - dla dochodu powyżej 85 528 zł* |
| Ryczałt | 8,5% - niezależnie od zarobków |
* w przypadku osób, które wybrały skalę podatkową, a zarabiają nie tylko na najmie prywatnym, ale pracują np. także na etacie, o stawce podatku decyduje łączny dochód ze wszystkich źródeł z całego roku
Osoby, które kontynuują działalność gospodarczą i chcą zmienić dotychczasową formę opodatkowania, muszą poinformować o tym fiskusa pisemnie - nie ma co prawda oficjalnego formularza, ale urzędy skarbowe mają zazwyczaj przygotowany w tym celu specjalny druk. Wyjątkiem jest przedsiębiorca, który chce wybrać kartę podatkową. W takim wypadku musi złożyć w urzędzie skarbowym PIT-16. Jeśli natomiast przedsiębiorca nie zamierza zmieniać dotychczasowej formy opodatkowania, nie musi informować o tym fiskusa.
Pisemną informację można złożyć osobiście lub wysłać ją pocztą. W tym drugim wypadku należy poprosić o potwierdzenie nadania, szczególnie w sytuacji, gdy przesyłkę zamierzamy przesłać w ostatnim dniu wyznaczonego terminu, czyli w tym roku 21 stycznia.
Nowi przedsiębiorcy na skali nie informują fiskusa
W odmiennej sytuacji będą przedsiębiorcy, którzy dopiero rozpoczynają działalność gospodarczą. Jeśli decydują się na opodatkowanie według skali podatkowej, nie muszą informować o tym fiskusa. Mają jednak taki obowiązek, jeśli chcą rozliczać się z fiskusem w inny sposób - w takiej sytuacji zaznaczają odpowiednią wybraną formę opodatkowania na formularzu CEIDG-1, składanym w związku z rozpoczęciem działalności gospodarczej.
Agata Szymborska-Sutton