RADA
Ustawa o urzędach i izbach skarbowych nie przewiduje odrębnych sankcji za niedotrzymanie przez podatnika terminu złożenia zawiadomienia o zmianie właściwości naczelnika urzędu skarbowego. Jednak podatnik może ponieść z tego tytułu odpowiedzialność na podstawie art. 80 Kodeksu karnego skarbowego. Aby jej uniknąć, powinien skorzystać z instytucji tzw. czynnego żalu, jeśli organ podatkowy nie ma jeszcze udokumentowanej wiadomości o popełnieniu przez podatnika tego czynu zabronionego. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Niektórzy podatnicy mają obowiązek rozliczać się w specjalnie dla nich wyznaczonych urzędach skarbowych. Szczegółowo określa je ustawa o urzędach i izbach skarbowych. Wśród wymienionych tam podmiotów znajdują się m.in. osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które:
• w ostatnim roku podatkowym osiągnęły przychód netto, w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług o równowartości co najmniej 5 mln euro według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na koniec roku podatkowego, albo
• zarządzają (bezpośrednio lub pośrednio) podmiotami zagranicznymi, albo
• są przez nierezydentów zarządzane (bezpośrednio lub pośrednio).
Obowiązek zawiadomienia o zmianie właściwości US
Ustawa o urzędach i izbach skarbowych nakłada na podatników, którzy spełniają warunki objęcia ich właściwością tzw. dużych urzędów skarbowych, obowiązek złożenia zawiadomienia na specjalnym formularzu. Takie zawiadomienie podatnicy są obowiązani złożyć do 15 października roku poprzedzającego rok, od którego ma nastąpić taka zmiana. Jeśli włączenie do kategorii podatników podlegających właściwości ww. urzędu będzie miało miejsce między 15 października a 31 grudnia, to zawiadomienie powinno nastąpić w terminie siedmiu dni od tego włączenia, nie później jednak niż do 31 grudnia poprzedzającego rok, od którego następuje zmiana właściwości.
Sankcje za niedopełnienie obowiązku
Należy zauważyć, że w przepisach ustawy o urzędach i izbach skarbowych nie została przewidziana żadna odrębna sankcja za niedopełnienie tego obowiązku. Nie oznacza to jednak, że podatnik może zlekceważyć konieczność dopełnienia tych formalności.
Uwaga
Nieprzekazanie informacji o podleganiu dużym urzędom skarbowym może skutkować odpowiedzialnością karną skarbową na podstawie art. 80 Kodeksu karnego skarbowego.
Przepis ten penalizuje naruszenia obowiązków z zakresu składania informacji podatkowych, które są zagrożone karą grzywny. Wysokość kary jest ustalana w zależności od wagi popełnionego czynu zabronionego.
Jak podkreśla się w doktrynie, przez pojęcie „wymagana informacja podatkowa” - w znaczeniu art. 80 k.k.s. - należy rozumieć zarówno dane, których podania organ podatkowy zażądał, jak i dane, które powinny być dostarczone z urzędu, na mocy wyrażonej wprost dyspozycji ustawowej bądź na podstawie wyraźnej delegacji aktu wykonawczego.
Przepis art. 80 k.k.s. wymaga ponadto złożenia powyższych informacji organowi właściwemu. Zakres pojęcia informacji podatkowych, o których jest mowa w art. 80 k.k.s. - na mocy art. 53 § 30 k.k.s. - określa rozdział 11 Ordynacji podatkowej. Z art. 82 § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej wynika natomiast wprost, że pojęcie to obejmuje również informacje składane w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach.
Jak uniknąć kary
Uchybienie obowiązkowi złożenia powyższego zawiadomienia nie zawsze musi skutkować ukaraniem podatnika. Podatnik bowiem, stwierdziwszy niedopatrzenie, pomimo upływu terminu może złożyć powyższe zawiadomienie wraz z tzw. czynnym żalem. Jest to pisemne (bądź ustne do protokołu) zawiadomienie sprawcy o popełnieniu czynu zabronionego ujawniające istotne okoliczności tego czynu, w szczególności ze wskazaniem osób współdziałających ze sprawcą w popełnieniu tego czynu. Szczegółowe zasady składania czynnego żalu określa art. 16 k.k.s.
Aby czynny żal był skuteczny:
• w momencie jego składania organ podatkowy nie może mieć wyraźnie udokumentowanej wiadomości o popełnieniu przestępstwa bądź wykroczenia skarbowego, którego czynny żal dotyczy,
• jego złożenie nie może nastąpić już po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.
Skorzystanie z czynnego żalu nie będzie możliwe w przypadku, gdy organ podatkowy z urzędu stwierdzi spełnienie warunku objęcia podatnika właściwością tzw. dużego urzędu skarbowego.
Należy podkreślić, że analogiczne zawiadomienie są zobowiązani złożyć podatnicy, którzy przestali podlegać właściwości dużego urzędu skarbowego. Będzie to miało miejsce wówczas, gdy podatnicy ci przez dwa kolejne lata podatkowe nie należeli do kategorii podatników wymienionych w ustawie o urzędach i izbach skarbowych jako objęci właściwością ww. dużych urzędów skarbowych. Zawiadomienie to są oni obowiązani złożyć w terminie do 15 października po upływie roku podatkowego, w którym nastąpiło ich wyłączenie. W tym przypadku również może mieć miejsce stwierdzenie zmiany właściwości urzędu skarbowego przez organ podatkowy z urzędu.
• art. 5 ust. 9b, art. 5a ustawy z 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych - j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1267; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 127, poz. 858
• art. 82-86 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 142, poz. 961
• art. 16 i 80 ustawy z 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 151, poz. 1013
Anna Welsyng
radca prawny, doradca podatkowy