RADA
Na fakturze dokumentującej nabycie towarów lub usług powinien być podany adres siedziby firmy wskazany w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R (i ewentualnie, dodatkowo, adres prowadzenia działalności), ponieważ pod adresem siedziby firma jest identyfikowana na potrzeby VAT jako czynny podatnik tego podatku.
UZASADNIENIE
Sposób dokumentowania transakcji w VAT został w dużym stopniu sformalizowany, co oznacza, że faktura dokumentująca transakcję musi być wystawiona według ściśle określonych zasad. Ich przestrzeganie ma istotne znaczenie nie tylko dla wystawcy faktury, ale także dla jej odbiorcy. Nieprawidłowo wystawiona faktura może w niektórych przypadkach pozbawić nabywcę prawa do odliczenia wykazanego w niej VAT, o czym stanowi przepis art. 88 ust. 3a ustawy o VAT.
Faktury stwierdzające dokonanie sprzedaży powinny zawierać m.in. imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy, a także ich adresy oraz numery identyfikacyjne (§ 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie faktur). Wprawdzie regulacja nie określa, jakie nazwy i adresy sprzedawcy i nabywcy ustawodawca miał na myśli, jednak oczywiste jest, że nie może tu chodzić o inne nazwy i adresy uczestników transakcji, tylko o nazwę i adres, pod którym podmioty te funkcjonują w obrocie gospodarczym i są identyfikowane jako podatnicy VAT na potrzeby tego podatku. Osoba prawna funkcjonuje w obrocie gospodarczym pod przyjętą nazwą firmy i adresem właściwym dla jej siedziby, niezależnie od tego, czy adres ten jest zgodny z miejscem prowadzenia działalności, czy nie, lub czy ma kilka adresów prowadzenia działalności. Wynika to z ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Zgodnie z nią zgłoszenie identyfikacyjne podatników niebędących osobami fizycznymi musi zawierać w szczególności pełną i skróconą nazwę (firmę), formę organizacyjno-prawną, adres siedziby, numer identyfikacyjny REGON, organ rejestrowy lub ewidencyjny i numer nadany przez ten organ, wykaz rachunków bankowych, adres miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej oraz przedmiot wykonywanej działalności określony według obowiązujących standardów klasyfikacyjnych.
Podobne zasady dotyczą zgłoszenia rejestracyjnego na potrzeby VAT, czyli VAT-R, w którym osoby prawne muszą podać nazwę, nazwę skróconą oraz adres siedziby firmy. Ponadto gdy czynności podlegające opodatkowaniu są wykonywane na terenie objętym zakresem działania dwóch lub więcej niż dwóch urzędów skarbowych, to właśnie adres siedziby decyduje o właściwości urzędu skarbowego (art. 3 ust. 2 ustawy o VAT).
Zasady te mają na celu jednoznaczną identyfikację stron transakcji udokumentowanych fakturą na potrzeby VAT. Z tego względu nazwa sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy, które są wpisane na fakturze VAT, muszą być zgodne z danymi identyfikacyjnymi podatnika podanymi na druku zgłoszeniowym NIP i VAT-R, złożonych w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce rozliczania VAT.
Z powyższego wynika, że wystawiane faktury powinny podawać nazwę firmy, która została wpisana w zgłoszeniu rejestracyjnym (VAT-R) podatników VAT. Firma pod zgłoszonymi nazwą i adresem jest identyfikowana jako podmiot gospodarczy oraz podatnik VAT, a także otrzymała NIP, który tej nazwie i adresowi odpowiada (jest do nich przyporządkowany).
Potwierdzają to również organy skarbowe. Na przykład Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 26 lutego 2008 r., IPPP1/443-99/08-2/AP, stwierdził m.in.: Biorąc pod uwagę powyżej przywołane przepisy oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny, należy stwierdzić, iż pomimo braku precyzyjnego sformułowania w przepisach, jaki adres (miejsca zamieszkania czy miejsca prowadzenia działalności) podatnik będący osobą fizyczną winien wskazać na fakturze, przyjąć należy, iż będzie to adres zgodny z dokonanym zgłoszeniem rejestracyjnym dla podatku od towarów i usług VAT-R, tj. w przypadku osób fizycznych powinien to być adres zamieszkania.
Mimo że interpretacja dotyczy osoby fizycznej posiadającej status czynnego podatnika VAT, nie zmienia to faktu, że to samo dotyczy podmiotów posiadających status osoby prawnej, która działa pod wskazaną w tym zgłoszeniu nazwą i adresem siedziby.
Również w interpretacji z 12 września 2007 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, nr ITPP1/443-54/07/BK, czytamy: Podatnicy będący osobą fizyczną określają w tym zgłoszeniu jedynie adres zamieszkania, natomiast podatnicy nie będący osobami fizycznymi adres siedziby.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż na wystawionych dokumentach księgowych - fakturach VAT podatnicy są obowiązani do umieszczania adresów podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym dla podatku od towarów i usług VAT-R.
Należy zatem uznać, że wskazany na fakturze VAT adres zarówno sprzedawcy, jak i nabywcy nie może być dowolny. Nie może być to zatem adres miejsca prowadzenia działalności, zamiast adresu siedziby podatnika, jeżeli są one różne. W przedstawionej w pytaniu sytuacji, mimo że firma zgłosiła w urzędzie skarbowym dwa miejsca prowadzenia działalności, na fakturze dokumentującej nabycie towarów i usług powinien być wskazany jej adres siedziby podany w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R.
WAŻNE!
Firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę organ zarządzający, lub inne określone w statucie miejsce. Taka nazwa i taki adres powinny być podawane w wystawianych fakturach VAT dokumentujących sprzedaż i nabycie towarów i usług - odnośnie zarówno sprzedawcy, jak i nabywcy.
• art. 86 ust. 1, art. 88 ust. 3a, art. 106 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 215, poz. 1666
• § 5 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 212, poz. 1337; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 222, poz. 1760
Anna Potocka
ekspert w zakresie VAT