RADA
Organy podatkowe stoją na stanowisku, że otrzymanie przez pracodawcę odsetek od pożyczek udzielonych pracownikom z ZFŚS podlega opodatkowaniu VAT. Zdaniem fiskusa czynność tę należy wykazać w ewidencji sprzedaży i deklaracji podatkowej jako sprzedaż zwolnioną od VAT. Jest to błędne stanowisko. Argumentacji organów podatkowych nie podzielają także sądy administracyjne. Twierdzą one, że pracodawca, który udziela pożyczek ze środków ZFŚS oraz otrzymuje odsetki z tego tytułu, nie działa jako podatnik VAT. Nie jest to więc czynność podlegająca opodatkowaniu VAT. Stanowisko sądów zasługuje za aprobatę. Jest niezwykle korzystne dla podatnika - pracodawcy. Fakt, że w postępowaniu przed sądami administracyjnymi można liczyć na podobne rozstrzygnięcie sprawy, powinien być dla podatnika silnym argumentem w ewentualnym sporze z organami podatkowymi.
UZASADNIENIE
Ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych bywają udzielane pracownikom oprocentowane pożyczki przeznaczone na cele mieszkaniowe bądź inne cele wynikające z regulaminu ZFŚS. Ich udzielanie wywołuje jednak wątpliwości związane z rozliczeniem VAT. Nasuwa się pytanie, czy jest to czynność podlegająca VAT, czy też wyłączona spod regulacji tego podatku.
Organy podatkowe w udzielanych interpretacjach stoją na stanowisku, że otrzymanie przez pracodawcę odsetek od pożyczek udzielonych pracownikom z ZFŚS podlega opodatkowaniu VAT. Zdaniem fiskusa czynność tę należy wykazać w ewidencji sprzedaży i deklaracji podatkowej jako sprzedaż zwolnioną od VAT.
Takie stanowisko wynika m.in. z interpretacji indywidualnych:
• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 czerwca 2009 r., nr IPPP1-443-345/09-2/BS: (...) odsetki od pożyczek udzielanych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych będące kwotą należną z tytułu udzielonych pożyczek, a tym samym obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy, należy wykazać w deklaracji podatkowej o której mowa w art. 99 ust. 1 ustawy (...) jako dostawę towarów oraz świadczenie usług, na terytorium kraju, zwolnioną od podatku na podstawie art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług;
• Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 lutego 2009 r., nr ILPP1/443-1041/08-4/MK: (...) udzielanie przez Wnioskodawcę oprocentowanych pożyczek pochodzących z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 8 ust. 1 cyt. ustawy i jednocześnie korzysta ze zwolnienia od przedmiotowego podatku stosownie do treści powołanego art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług;
• Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 18 listopada 2008 r., nr IBPP2/443-897/08/EJ: W świetle powyższego, przedmiotową usługę udzielania pożyczek swoim pracownikom należy rozpoznać jako odpłatne świadczenie usług, mieszczące się w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, wymienione w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zatem obrót z tytułu wykonywanych czynności winien być udokumentowany fakturą VAT (na zasadach ogólnych z uwzględnieniem zapisu art. 106 ust. 4 ustawy) oraz uwzględniony w ewidencji dostaw i wykazany w deklaracji VAT-7 jako sprzedaż zwolniona.
Argumentacji organów podatkowych związanej z problematyką opodatkowania otrzymanych odsetek od pożyczki udzielonej pracownikowi nie podzielają jednak sądy administracyjne. Twierdzą one, że pracodawca, który udziela pożyczek ze środków ZFŚS oraz otrzymuje odsetki z tego tytułu, nie działa jako podatnik VAT. Nie jest to więc czynność podlegająca opodatkowaniu VAT.
Taki pogląd potwierdza wyrok NSA z 2 września 2008 r., sygn. akt I FSK 1076/07, w którym postawiono tezę, że: Podmiot zobowiązany do utworzenia i administrowania zakładowym funduszem socjalnym podejmuje działania techniczne o charakterze nieodpłatnym, które pozostają całkowicie poza prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Podmiot nie rozpoczyna i nie prowadzi działalności gospodarczej w celu dysponowania funduszem socjalnym i aby w jego ramach udzielać pracownikom pożyczek mieszkaniowych. Wykonuje te czynności tylko dlatego, że taki obowiązek nakłada na niego ustawa o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych.
W konsekwencji podmiot wykonując czynności związane z udzielaniem swoim pracownikom zwrotnych pożyczek na cele mieszkaniowe z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych nie działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT.
WAŻNE!
Pracodawca, który udziela pożyczek ze środków ZFŚS oraz otrzymuje odsetki z tego tytułu, nie działa jako podatnik VAT. Nie jest to więc czynność podlegająca opodatkowaniu VAT.
Z tezą tą zgodził się również WSA w Warszawie w wyroku z 8 czerwca 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 423/09, z którego wynika stanowisko podobne do stanowiska wyrażonego w wymienionym już wyroku NSA: (...) podmiot wykonując czynności związane z udzielaniem swoim pracownikom zwrotnych pożyczek na cele mieszkaniowe z ZFŚS nie działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT.
WAŻNE!
Podmiot zobowiązany do utworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i administrowania nim podejmuje działania techniczne o charakterze nieodpłatnym, które pozostają całkowicie poza prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą i nie podlegają VAT.
Dla podatnika stanowisko wynikające z wymienionych wyroków sądów administracyjnych jest z pewnością niezwykle korzystne. Powoduje, że podatnik nie musi rozliczać tych czynności w deklaracji. Fakt, że w postępowaniu przed sądami administracyjnymi można liczyć na podobne rozstrzygnięcie sprawy, powinien być dla podatnika silnym argumentem w ewentualnym sporze z organami podatkowymi.
• art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 195, poz. 1504.
Aneta Szwęch
konsultant podatkowy