RADA
W przedstawionym przypadku Czytelnik jest zobowiązany rozliczyć VAT należny od darowizny towarów. Podatek ten nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Kosztem nie jest również wartość netto darowanych towarów. Jeżeli Czytelnik zaewidencjonował wcześniej zakup tych towarów w kosztach, to w momencie ich darowizny musi dokonać storna w kolumnie 10 pkpir. Szczegóły - w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
VAT. Dostawą towarów opodatkowaną VAT jest m.in. również przekazanie przez podatnika w formie darowizny towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o VAT naliczony przy zakupie tych towarów (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT). Taką czynność ustawodawca nakazuje traktować na równi z odpłatną dostawą towarów, co powoduje powstanie obowiązku podatkowego w zakresie VAT. Wielokrotnie potwierdzały to sądy administracyjne, m.in. WSA w Krakowie w wyroku z 27 marca 2009 r. (sygn. akt I SA/Kr 154/2009):
nieodpłatne przekazania towarów podlegają opodatkowaniu, jeśli przy nabyciu tychże towarów przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia całości lub części podatku naliczonego.
Przekazanie towarów nie może mieć również związku z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnika. W przedstawionym stanie faktycznym darowizna towarów przeznaczona jest na cele charytatywne, a więc nie na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zatem spełnione zostają wszelkie przesłanki (nieodpłatne przekazanie, brak związku z prowadzoną działalnością, odliczenie podatku naliczonego przy nabyciu towarów), aby opodatkować VAT wartość przekazywanej darowizny. Jak wskazał Naczelnik Urzędu Skarbowego w Głogowie w postanowieniu z 27 stycznia 2005 r., nr PP.443/143/04:
Jeżeli w stosunku do towaru, który będzie przedmiotem darowizny, nie przysługiwało podatnikowi prawo do obniżenia podatku należnego o naliczony przy jego wytworzeniu (nabyciu surowców, materiałów, narzędzi oraz ewentualnych usług zewnętrznych służących kompleksowemu wykonaniu rzeźby), to darowizna taka nie jest dostawą towarów w rozumieniu ustawy o VAT, i w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. W sytuacji zaś, gdy zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o VAT pytającemu przysługiwało wskazane wyżej prawo, to darowizna przedmiotowej rzeźby podlegać będzie opodatkowaniu tym podatkiem według właściwej stawki.
W celu rozliczenia VAT należnego od towarów przekazanych w formie darowizny podatnik powinien wystawić fakturę wewnętrzną. Podstawą opodatkowania w przypadku darowizny towaru kupionego jest cena jego nabycia (art. 29 ust. 10 ustawy o VAT).
Jakie skutki w VAT ma przekazanie towarów w formie darowizny
Koszty. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Wyjątkiem są wydatki określone przez ustawodawcę w art. 23 ust. 1 updof. Wydatki wymienione w art. 23 updof nie mogą stanowić kosztu podatkowego, nawet jeśli wykazują związek z osiąganym przychodem.
VAT należny jako koszt
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 43 updof nie uważa się za koszty uzyskania przychodów podatku od towarów i usług. Na zasadzie wyjątku kosztem podatkowym jest jednak VAT należny w przypadku:
• importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jeżeli nie stanowi on podatku naliczonego w myśl przepisów o podatku od towarów i usług,
• przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy.
Updof wyraźnie wskazuje przypadki, w których VAT należny jest kosztem uzyskania przychodu. We wszelkich innych sytuacjach VAT należny nie może stanowić kosztu podatkowego. Wobec tego kosztem podatkowym nie będzie VAT należny od darowizny towarów dokonanej przez Czytelnika.
Darowizna towarów jako koszt
Kosztem podatkowym może być wyłącznie darowizna artykułów spożywczych (z wyjątkiem darowizny alkoholi) przekazanych na cele organizacji pożytku publicznego. Czytelnik planuje przekazać darowizną odzież. Ta okoliczność decyduje, że Czytelnik nie może tej darowizny zaliczyć do kosztów. Należy jednak pamiętać, że dla Czytelnika odzież jest towarem handlowym. Zakup towaru handlowego powinien być wpisany do księgi niezwłocznie po jego otrzymaniu, najpóźniej przed przekazaniem do magazynu, przerobu lub sprzedaży (§ 17 ust. 1 rozporządzenia w sprawie pkpir). Jeżeli więc Czytelnik dokonuje darowizny towaru ujętego już w pkpir, to w momencie jego darowizny musi dokonać storna w kolumnie 10 pkpir. Podatnik powinien dokonać storna poprzez zapis z minusem lub na czerwono. Poprzez storno podatnik zmniejszy koszty zakupu towarów handlowych o wartość towaru przekazanego w formie darowizny.
PRZYKŁAD
Pan Nowak kupił 26 sierpnia 2009 r. 10 kurtek zimowych. Cena zakupu netto jednej kurtki wynosiła 156 zł, VAT naliczony - 34,32 zł. Podatnik ujął zakup kurtek w kolumnie 10 pkpir, w dacie zakupu. Podstawą zapisu była otrzymana faktura VAT. Wartość zapisu - 1560 zł. W deklaracji VAT za sierpień 2009 r. podatnik odliczył VAT naliczony od tego zakupu w kwocie 343,20 zł. 22 września pan Nowak przekazał darowizną dwie kurtki na rzecz domu dziecka. W tej dacie podatnik dokonał storna w kolumnie 10 pkpir na kwotę 312 zł (wartość netto zakupu dwóch kurtek). Podstawą storna jest faktura wewnętrzna dokumentująca darowiznę. W deklaracji VAT za wrzesień 2009 r. podatnik rozliczył podatek należny od tej darowizny w kwocie 68,64 zł = (156 zł x x 22%) x 2. VAT należny nie jest kosztem uzyskania przychodu, dlatego nie jest rozliczany w pkpir.
Zapis w pkpir
Darowizna towarów zostanie faktycznie dokonana na rzecz osoby fizycznej, do której należy ośrodek szkolno-wychowawczy. W takim przypadku darowizna nie podlega odliczeniu od dochodu (art. 18 ust. 5 pkt 1 updof).
• art. 23 ust. 1 pkt 11 i 43 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 127, poz. 1052
• art. 7 ust. 2, art. 29 ust. 10 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 116, poz. 979
• § 17 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 140, poz. 988
Ryszard Kubacki
doradca podatkowy