rada
Nieodpłatne przekazanie próbek paneli i bezpłatnych egzemplarzy towaru kontrahentom nie podlega VAT.
uzasadnienie
Rozliczenie VAT od nieodpłatnego przekazania budzi nadal kontrowersje. Dlatego aby udzielić odpowiedzi na pytanie, konieczna jest analiza zarówno przepisów krajowych, jak i unijnych.
Przepisy krajowe
Nie jest opodatkowane nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności (art. 7 ust. 2 ustawy):
• przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
• wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny
- jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.
Dostawa będzie więc opodatkowana, jeśli podatnik ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od tych czynności, w całości lub w części, oraz czynność dostawy będzie dokonana na cele inne niż związane z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. Wyjątkiem są drukowane reklamówki, prezenty o małej wartości oraz próbki towarów. Jak wynika z przepisów art. 7 ust. 3 ustawy o VAT, przepisów ust. 2 nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, czyli przekazywanie tych towarów nie podlega VAT.
DEFINICJA
Prezenty o małej wartości - to towary przekazane przez podatnika jednej osobie:
1) o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;
2) których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa w pkt 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł (art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o VAT).
Jak wynika z tych przepisów, nie jest opodatkowane przekazanie przez podatnika bez wynagrodzenia towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele wiążące się z tym przedsiębiorstwem, nawet jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z nabyciem tych towarów. Nieodpłatne wydanie towarów na cele związane z działalnością przedsiębiorstwa podatnika nie jest więc opodatkowane VAT.
Stanowisko to potwierdza wyrok wydany w składzie siedmiu sędziów przez Naczelny Sąd Administracyjny 23 marca 2009 r. (sygn. akt I FPS 6/08), zgodnie z którym nieodpłatne wydanie towarów na cele związane z działalnością przedsiębiorstwa podatnika nie jest opodatkowane VAT. Jak czytamy w uzasadnieniu: (...) z literalnego brzmienia części wstępnej art. 7 ust. 2 tej ustawy wynika wprost, że odnosi się on do takiego przekazania towarów, które nastąpiło wyłącznie na cele inne niż związane z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. Oznacza to, że przepis ten pomija takie nieodpłatne przekazania towarów, które zostały dokonane na cele związane z przedsiębiorstwem prowadzonym przez podatnika. Czynności wymienione w punktach 1 i 2 ust. 2 zostały podane jedynie jako przykłady (gdyż poprzedza je sformułowanie „w szczególności”) wskazanego w części wstępnej tego ustępu przekazania towarów na cele inne niż związane z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. W konsekwencji również wymienione w pkt. 2 omawianego ustępu „wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny” to tylko takie przekazanie towarów, które zostało dokonane na cele inne niż związane z przedsiębiorstwem prowadzonym przez podatnika. (...) Przepis ust. 3 tego artykułu określa obecnie tylko rodzaje towarów, których przekazanie wskazane w ust. 2, czyli na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, zostało wyłączone z zakresu przedmiotowego opodatkowania (wyłączenie przedmiotowe); jest on przepisem szczególnym (zawierającym wyjątki) w stosunku do ust. 2.
Podobne stanowisko zostało zaprezentowane już wcześniej w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 czerwca 2008 r., sygn. akt I FSK 743/07, zgodnie z którym w świetle art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od 1 czerwca 2005 r., nie stanowi dostawy przekazanie przez podatnika bez wynagrodzenia towarów należących do jego przedsiębiorstwa, na cele wiążące się z tym przedsiębiorstwem, nawet jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z nabyciem tych towarów.
Przepisy unijne
Zasady opodatkowania towarów stanowiących część majątku przedsiębiorstwa, a wykorzystywanych do celów prywatnych, regulują przepisy art. 16 Dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Według tych regulacji za odpłatną dostawę uważane jest wykorzystanie przez podatnika towarów, stanowiących część majątku jego przedsiębiorstwa, do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie lub, w ujęciu ogólnym, które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, od których VAT podlegał odliczeniu w całości lub części.
Przepisy unijne wskazują więc, że opodatkowane są wszystkie nieodpłatne przekazania. Takie stanowisko reprezentują organy podatkowe, wskazując brak zgodności dyrektywy z ustawą o podatku od towarów i usług.
I tak w interpretacji z 20 maja 2009 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, że skoro z zakresu opodatkowania czynności nieodpłatnego przekazania towarów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ustawodawca wyłączył (na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy) jedynie przekazanie drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek (które niewątpliwie są związane z prowadzonym przedsiębiorstwem), to należy uznać, że opodatkowaniu podlegają wszelkie inne przekazania towarów, pod warunkiem że podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od tych czynności, w całości lub w części - niezależnie od tego, czy miało ono miejsce w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, czy też poza nią. Organy podatkowe stoją więc na stanowisku, że opodatkowaniu VAT zasadniczo podlega każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Obowiązek rozliczenia VAT istnieje, pod warunkiem że podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tego towaru i że nie są to drukowane materiały reklamowe i informacyjne bądź towary spełniające warunki uznania ich za prezenty o małej wartości lub próbki.
Z poglądem prezentowanym przez organy podatkowe nie można się jednak zgodzić. Przepis art. 7 ust. 2 ustawy o VAT jest jasno sprecyzowany i nie wymaga szczegółowej interpretacji. Warto odwołać się do zmiany, jaka została wprowadzona 1 czerwca 2005 r.
Do 31 maja 2005 r. art. 7 ust. 2 nie stosowało się do przekazywania prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli ich przekazanie (wręczenie) wiązało się bezpośrednio z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. W nowym brzmieniu przepis art. 7 ust. 2 nie znajduje zastosowania do przekazywanych drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek. Uchylony został zapis o warunku bezpośredniego związku z prowadzonym przedsiębiorstwem nieodpłatnych przekazań prezentów o małej wartości i próbek.
Polskie organa podatkowe są związane przepisami krajowymi. Jedynie podatnicy, w przypadku, gdy regulacje krajowe są niezgodne z unijnymi, mogą się powoływać na te ostatnie.
Reasumując, w stanie prawnym obowiązującym obecnie przekazanie przez spółkę nieodpłatnie próbek paneli podłogowych oraz towarów należących do przedsiębiorstwa, stanowiących bezpłatne egzemplarze, na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, nie stanowi dostawy towarów, nawet jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności. Zatem przekazanie takie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
• art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 2 i 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11
Ryszard Kubacki
doradca podatkowy