RADA
Jeżeli wypłaty z kilku umów o dzieło po zsumowaniu przekraczają w miesiącu kwotę 200 zł, płatnik nie pobiera zryczałtowanego 18% podatku od przychodu, lecz pobiera 18% zaliczkę. Zaliczkę oblicza od dochodu, tj. przychodu pomniejszonego o koszty jego uzyskania. Następnie zaliczka rozliczana jest w zeznaniu rocznym podatnika. Szczegóły - w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Od 1 stycznia 2009 r. zmieniły się obowiązki płatników w zakresie rozliczania pdof od należności z tytułu działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 2 lub 5-9 updof. Dotyczy to m.in. wypłat z umów o dzieło i zlecenia. Przy podatkowym rozliczeniu wynagrodzeń z tych umów płatnik musi rozstrzygnąć, czy pobiera zaliczkę według zasad ogólnych czy podatek zryczałtowany.
Kiedy można stosować ryczałt według stawki 18%
Płatnik pobiera 18% podatek od przychodu, tzn. bez uwzględniania kosztów jego uzyskania (art. 30 ust. 3 updof), jeżeli suma należności z umów zlecenia i o dzieło zawartych z osobą niebędącą pracownikiem płatnika z tego samego tytułu nie przekracza miesięcznie od tego płatnika kwoty 200 zł. Jeżeli umowa zlecenia wymaga zapłacenia składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne, płatnik, obliczając ten zryczałtowany podatek, nie odlicza:
• składek na ubezpieczenia społeczne od przychodu,
• składki na ubezpieczenie zdrowotne od tego zryczałtowanego podatku.
Podatek należy pobrać w miesiącu wypłaty wynagrodzenia. Płatnik przekazuje go do 20. dnia następnego miesiąca na rachunek właściwego dla siebie urzędu skarbowego (art. 42 ust. 1 updof). Do końca stycznia roku następnego płatnik przesyła do swojego urzędu skarbowego deklarację roczną PIT-8AR (art. 42 ust. 1a updof).
Zarówno płatnik, jak i podatnik nie mają możliwości obniżenia efektywnej stawki zryczałtowanego 18% podatku. Należy bowiem pamiętać, że przychodów opodatkowanych ryczałtem nie łączy się z dochodami podlegającymi opodatkowaniu według skali podatkowej (art. 30 ust. 8 updof). Ewentualne składki ZUS zapłacone od umów opodatkowanych ryczałtem podatnik może odliczyć w zeznaniu rocznym. Rozliczenie takie spowoduje, że w efekcie pomniejszony zostanie podatek od dochodów opodatkowanych według skali albo podatek liniowy. Sam zapłacony wcześniej podatek zryczałtowany nie zostanie zmniejszony.
Należność z tego samego tytułu - wyjaśnienie pojęcia
Problemem przy stosowaniu nowych przepisów jest określenie, jak rozumieć zwrot „należność z tego samego tytułu”. Nie ma wątpliwości, gdy z jednej umowy firma ma kilka należności wobec zleceniobiorcy niebędącego pracownikiem. Przykładowo - załóżmy, że w jednym miesiącu ma on prawo do otrzymania 4 wypłat brutto po 120 zł każda. Płatnik sumuje te należności. Ponieważ przekroczony zostaje limit 200 zł, płatnik pobiera zaliczkę, a nie zryczałtowany podatek.
Co jednak zrobić, gdy cztery wypłaty pochodzą z różnych umów, np. dwóch umów zlecenia i dwóch umów o dzieło? Błędem byłoby uznanie, że płatnik każdą z tych umów ma uznać za odrębny tytuł. Płatnik nie sumowałby wtedy dokonanych płatności i traktował je osobno. Prowadziłoby to do opodatkowania każdej z czterech wypłat ryczałtem według stawki 18%. Tytuł wypłaty określa art. 13 pkt 8 updof, który wymienia:
przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
Umowa o dzieło i umowa zlecenia traktowane tu są jako jeden tytuł do wypłaty, pomimo że Kodeks cywilny wyraźnie różnicuje oba rodzaje umów. Płatnik nie rozlicza osobno każdej umowy zlecenia i o dzieło, nawet jeśli zakres ich prac jest różny.
PRZYKŁAD
Student informatyki wykonał na umowę o dzieło naprawę drukarki. Na podstawie umowy zlecenia przeprowadził także kurs obsługi programu antywirusowego. Wynagrodzenie z tych umów wynosi:
• z umowy o dzieło: 150 zł,
• z umowy zlecenia: 180 zł.
Wynagrodzenia te zostały wypłacone w jednym miesiącu. Płatnik powinien pobrać od nich zaliczkę na podatek według zasad ogólnych:
• przychód: 330 zł,
• koszty: 66 zł = 330 x 20%,
• zaliczka po zaokrągleniu: 48 zł = (330 zł - 66 zł) x 18%,
• wypłata: 282 zł (330 zł - 48 zł).
Ten sposób interpretacji potwierdzają obecnie organy podatkowe, m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 2 kwietnia 2009 r. (nr ITPB1/415-15/09/MR). Płatnik (sąd) miał wątpliwość, czy ma zastosować ryczałtową stawkę 18%, gdy dany biegły w konkretnym miesiącu otrzymał od sądu kilka należności za opinie w różnych sprawach oraz w tej samej sprawie, ale dotyczące różnych obwinionych. Żadna z należności nie była większa niż 200 zł, ale ich suma przekraczała graniczną kwotę ryczałtu.
Podstawą uzyskania przychodu (wynagrodzenia) dla biegłego jest każdorazowo ten sam tytuł, o którym mowa w art. 13 pkt 6 ustawy, i sumowanie należności winno odnosić się wyłącznie względem tegoż. Okoliczność opiniowania przez biegłego różnych spraw lub też w zakresie różnych obwinionych pozostaje bez wpływu na wypełnienie bądź nie kryterium wskazanego w art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy. (...) W konsekwencji, w przypadku kiedy zsumowane należności zindywidualizowanego biegłego przekroczą 200 zł miesięcznie, wówczas wnioskodawca jako płatnik zobowiązany będzie pobrać zaliczkę na podatek według zasad określonych w art. 41 ust. 1 ustawy. Analogicznie należy postąpić, gdy ze zlecenia nie wynika należność za miesiąc w kwocie mieszczącej się w ustawowym limicie.
Interpretacja ta dotyczy art. 13 pkt 6 updof regulującego zasady opodatkowania przychodów, m.in. biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym. Ma też zastosowanie do sytuacji przedstawionej w pytaniu, dotyczącej art. 13 pkt 8 updof.
• art. 30, art. 41 ust. 4, art. 42 ust. 1 i 1a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 91, poz. 741
Tomasz Król
konsultant podatkowy