ODPOWIEDŹ
Organy podatkowe w celu zapewnienia sprawnego prowadzenia postępowania, a także kontroli podatkowej oraz wydawania rozstrzygnięć w przewidzianym ustawowo terminie zostały wyposażone w środek dyscyplinujący wszystkich uczestników danego postępowania (podatkowego, kontrolnego). Takim środkiem jest instytucja kary porządkowej. Ponadto ma również środki wynikające z kodeksu karnego skarbowego.
WYJAŚNIENIE
Instytucja kary porządkowej unormowana jest w art. 262-263 Ordynacji podatkowej. Karą porządkową mogą zostać ukarani strona, pełnomocnik strony, świadek, biegły, którzy mimo prawidłowego wezwania organu podatkowego:
• nie stawili się osobiście bez uzasadnionej przyczyny, mimo że byli do tego zobowiązani, lub
• bezzasadnie odmówili złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin lub udziału w innej czynności, lub
• bez zezwolenia tego organu opuścili miejsce przeprowadzenia czynności przed jej zakończeniem.
Ma ona również odpowiednio zastosowanie do:
• osób, które wyraziły zgodę na powołanie ich na biegłego, a także, które odmówiły wyjawienia rzeczy lub praw majątkowych, mogących być przedmiotem hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego,
• osób trzecich, które bezzasadnie odmawiają okazania przedmiotu oględzin,
• uczestników rozprawy, którzy poprzez swoje niewłaściwe zachowanie utrudniają jej przeprowadzenie.
Unormowania dotyczące kary porządkowej zawarte są w dziale IV Ordynacji podatkowej - Postępowanie podatkowe. Ale na mocy art. 292 tej ustawy mają one zastosowanie także w trakcie prowadzonej przez organ podatkowy kontroli podatkowej. Dlatego też zignorowanie wezwania organu podatkowego do stawienia się lub dokonania określonej czynności, przedłożenia dokumentów jest zagrożone karą porządkową
W ramach art. 262 § 1 Ordynacji podatkowej ustawodawca, zakreślając jedynie górną granicę wysokości kary porządkowej (aktualnie od 1 stycznia 2009 r. 2600 zł), jej wymiar objął uznaniem administracyjnym. Oznacza to, że organy podatkowe są zobligowane do rozważenia w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, zarówno zasadności i celowości orzeczenia kary porządkowej jak i jej ewentualnej wysokości, z uwzględnieniem całokształtu okoliczności podmiotowych i przedmiotowych zaistniałych w rozpoznawanej sprawie.
Jeśli organ podatkowy uzna, iż swoim zachowaniem Czytelnik utrudniał prowadzenie czynności kontrolnych, może również wszcząć postępowanie karne skarbowe. Zgodnie bowiem z art. 83 kodeksu karnego skarbowego kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli skarbowej lub czynności kontrolnych w zakresie szczególnego nadzoru podatkowego udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby nie okazuje księgi lub innego dokumentu dotyczącego prowadzonej działalności gospodarczej albo księgę lub inny dokument niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznymi, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
PODSTAWA PRAWNA
• art. 262 w związku z art. 292 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.),
• art. 83 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 111, poz. 765 z poźn. zm.).