Czy zawsze prowadzi się ewidencję
Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą i rozliczająca się w formie księgi musi zawsze prowadzić ewidencję środków trwałych?
Nie
Ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zakłada się dopiero w dniu, w którym do działalności gospodarczej zacznie się wykorzystywać składniki majątku, które przepisy podatkowe nakazują zakwalifikować jako środki trwałe firmy. Zgodnie z przepisami ustawy o PIT podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów są obowiązani do prowadzenia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Prowadzenie takiej ewidencji jest niezbędne do rozliczania amortyzacji w koszty prowadzonej działalności gospodarczej albo osiąganych przychodów z najmu opodatkowanych na zasadach ogólnych. W razie braku ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, dokonywane odpisy amortyzacyjne nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
Podstawa prawna
• Art. 22n ust. 2 i 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy ryczałtowiec ewidencjonuje środki
Prowadzę działalność gospodarczą i korzystam z ryczałtu. Czy muszę prowadzić wykaz środków trwałych i wpisać tam samochód, który wykorzystuję do działalności, skoro i tak nie mogę odliczać od przychodu kosztów?
Tak
Wymagają tego przepisy prawa podatkowego. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że podatnik ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych praktycznie nie może odjąć od przychodu kosztów, bo to przychód w pełnej wysokości stanowi podstawę opodatkowania. Sens tego przepisu polega na tym, iż składniki majątku wpisane do wykazu podlegają amortyzacji na ogólnych zasadach, z tym że na etapie płacenia ryczałtu nie można ich odliczać (nie ma amortyzacji podatkowej). Jednak jeśli podatnik przejdzie na płacenie podatku od dochodu, przepisze z wykazu środków trwałych takie składniki majątku z uwzględnieniem odpisów amortyzacyjnych, tak jak następowałyby one, gdyby podatnik mógł je wliczać w koszty. W efekcie w koszty wliczy tylko część wartości (niezamortyzowaną pro forma) zakupionego wcześniej środka trwałego.
Podstawa prawna
• Art. 15 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).
Czy decyduje cena rynkowa
Jako samozatrudniony otrzymałem w spadku urządzenia techniczne, które chcę wykorzystywać do działalności. Czy ich wartość początkową powinienem ustalić na podstawie ceny rynkowej?
Tak
Za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób uważa się wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości.
Trzeba jednak mieć tutaj na względzie dwie okoliczności. Po pierwsze - w razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku; zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie.
Po drugie - w razie nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze spadku lub darowizny, łączną wartość początkową nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowi suma ich wartości rynkowej, nie wyższa jednak od różnicy pomiędzy wartością tego przedsiębiorstwa albo jego zorganizowaną częścią a wartością składników mienia, niebędących środkami trwałymi ani wartościami niematerialnymi i prawnymi, określoną dla celów podatku od spadków i darowizn.
Podstawa prawna
• Art. 22g ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy jest amortyzacja sezonowa
Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą, w której wykorzystuję środki trwałe - maszyny. Jednak część z nich, np. agregat do produkcji lodów, wykorzystuję sezonowo. Czy amortyzację takich urządzeń muszę także naliczać tylko za część roku?
Tak
Od używanych sezonowo środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w okresie ich wykorzystywania; w tym przypadku wysokość odpisu miesięcznego ustala się przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie albo przez 12 miesięcy w roku.
Załóżmy, że urządzenie ma wartość początkową 12 tys. zł, wykorzystywane jest przez sześć miesięcy w roku, a standardowy roczny wskaźnik amortyzacji wynosi 20 proc. Jeśli podatnik wybierze pierwszy sposób, wykona następujące czynności. Ustali roczny odpis 2,4 tys. zł. Miesięczny odpis uzyska, dzieląc kwotę przez 6, czyli 400 zł.
Jeśli wybierze drugi sposób 2,4 tys. zł podzieli przez 12 i uzyska 200 zł. Niezależnie od sposobu, w koszty danego roku może zaliczyć tylko 2,4 tys. zł; albo w formie wyższych (6) odpisów wyłącznie za miesiące, w czasie których urządzenia służą działalności, albo comiesięcznych (12) przez cały rok, po 200 zł.
Podstawa prawna
• Art. 22h ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy można zastosować wyższą stawkę
Czy budynek używany do produkcji chemicznej można uznać za używany w warunkach złych i w związku z tym podwyższyć stawkę amortyzacji?
Tak
Podatnicy mogą podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki podwyższać: dla budynków i budowli używanych w warunkach pogorszonych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2, a w warunkach złych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4.
Za pogorszone warunki używania budynków i budowli uważa się używanie tych środków trwałych pod ciągłym działaniem wody, par wodnych, znacznych drgań, nagłych zmian temperatury oraz innych czynników powodujących przyspieszenie zużycia obiektu.
Natomiast za złe warunki używania budynków i budowli uważa się używanie tych środków trwałych pod wpływem niszczących środków chemicznych, a zwłaszcza gdy służą one produkcji, wytwarzaniu lub przechowywaniu żrących środków chemicznych. Dotyczy to również przypadków silnego działania na budynek lub budowlę niszczących środków chemicznych rozproszonych w atmosferze, wodzie lub wydzielających się w postaci oparów, których źródłem są inne obiekty znajdujące się w pobliżu.
W zależności więc od szczegółowych warunków, może pan podwyższyć stawkę amortyzacji 1,2-1,4 raz, np. jeśli wynosi ona 2,5 proc., to dla warunków pogorszonych wynosić on może 3, a dla złych 3,5, gdy stawka roczna wynosi 3,03 proc., odpowiednio: 3,636 oraz 4,242 itp., itd.
Podstawa prawna
• Art. 22i ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy uwzględnić pełną amortyzację
Sprzedałem maszynę wykorzystywaną w działalności gospodarczej, nie w pełni zamortyzowaną. Obecnie płacę podatek liniowy z działalności, a gdy kupowałem maszynę, byłem ryczałtowcem. Czy przy ustalaniu zaktualizowanej wartości początkowej muszę uwzględnić cały okres amortyzacji, czy tylko to, co faktycznie wliczyłem w koszty?
Tak
Jeśli maszyna uprzednio była ujęta w wykazie środków trwałych ryczałtowca, to była ona amortyzowana, mimo iż amortyzacji nie można było odliczać od przychodu. Po przejściu podatnika na podatek według zasad ogólnych trzeba założyć ewidencję środków trwałych i do niej przenieść zapisy dotyczące wszystkich środków trwałych, przy okazji wpisując wartość umorzeń za okres opłacania ryczałtu, tak jakby były one umarzane podatkowo. W efekcie przy ustalaniu zaktualizowanej wartości początkowej dla potrzeb ustalenia dochodu ze zbycia składnika majątku bierze się pod uwagę sumę wszystkich rat amortyzacji, a nie tylko tych, które zostały faktycznie wliczone w koszty.
Podstawa prawna
• Art. 14 oraz art. 22-23 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Czy amortyzować lokal otrzymany w spadku
Dostałem w spadku pawilon handlowy, który chcę wykorzystywać do działalności, którą prowadzę w ramach spółki cywilnej. Czy mogę go amortyzować w koszty?
Tak
Po ustaleniu wartości początkowej samochodu oraz wpisaniu go do ewidencji środków trwałych można nieruchomość amortyzować w koszty spółki. Trzeba przy tym pamiętać, że w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, przyjmuje się wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości.
Podstawa prawna
• Art. 22g ust. 1 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Edyta Dobrowolska