Przepisy ustawy o VAT ani przepisy wykonawcze do tej ustawy nie regulują kwestii anulowania faktury. Jednak w praktyce taka możliwość jest dopuszczalna, zwłaszcza w przypadku błędnie wystawionej faktury. Pozwalają na to również organy podatkowe, potwierdzając to w dostępnych interpretacjach podatkowych.
Bez transakcji
Anulowanie błędnie wystawionej faktury będzie dopuszczalne jedynie w sytuacji, gdy do transakcji faktycznie nie doszło, a zatem faktura nie dokumentuje rzeczywistej sprzedaży, a ponadto nie doszło do jej wprowadzenia do obrotu prawnego, a więc wystawca przedmiotowej faktury posiada zarówno kopię, jak i oryginał przedmiotowej faktury, a faktura nie zawiera potwierdzenia odbioru tej faktury przez kontrahenta. Ponadto z przedmiotowego dokumentu jednoznacznie powinno wynikać, że został on anulowany. Anulowanie faktury oznacza, że nie powstanie obowiązek zapłaty VAT. Jednak w przypadku wprowadzenia takich dokumentów do obrotu prawnego pozostaje jedynie możliwość dokonania korekt faktur.
Bez wprowadzenia do obrotu
Podstawą anulowania faktury jest nie tylko niedokonanie czynności, która tą fakturą została udokumentowana, ale także niewprowadzenie tych faktur do obrotu prawnego. W takim przypadku możliwe jest pozostawienie oryginału i kopii faktury w dokumentacji księgowej spółki z dołączeniem odpowiedniej adnotacji lub przekreślenie faktury. Taki pogląd znajduje swoje odzwierciedlenie w orzecznictwie sądowym. Przykładowo w wyroku z 7 czerwca 2004 r. (sygn. akt III SA 238/03; niepublikowany) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził m.in., że mimo iż przepisy nie przewidują możliwości wystawienia faktury korygującej w przypadku omyłkowego wystawienia faktury, uznać trzeba, że podatnik ma prawo do wycofania takiej faktury z obrotu gospodarczego poprzez jej anulowanie.
Ważne!
Jeżeli podatnik dysponuje dokumentami potwierdzającymi fakt, że transakcja nie doszła do skutku oraz faktura nie została wprowadzona do obrotu prawnego, to nie ma obowiązku wystawienia faktury korygującej. W przeciwnym przypadku podatnik jest zobowiązany do zapłaty podatku wykazanego na fakturze
Podobnie w wyroku z 19 grudnia 2000 r. (sygn. akt III SA 1715/99; niepublikowany) Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że możliwość anulowania faktur (rachunków uproszczonych), mimo że nie jest dopuszczona wyraźnie przez ustawę o VAT, należy zaaprobować jako praktyczną i realną drogę wycofania się podatnika z błędnego wystawienia dokumentu rozliczeniowego. Jednak powinna ona dotyczyć wyłącznie tych dokumentów rozliczeniowych (faktur, rachunków), które nie zostały wprowadzone przez podatnika do obrotu prawnego (np. poprzez doręczenie ich kontrahentom). Natomiast w przypadku wprowadzenia takich dokumentów do obrotu prawnego pozostaje jedynie możliwość dokonania korekt faktur.
Warto jeszcze raz podkreślić, że anulowanie faktur dotyczy tylko tych przypadków, gdy dokumentowały one czynności niedokonane (nie wykonano usługi, nie dostarczono towaru lub fakturę wystawiono na osobę niebędącą nabywcą towaru lub usługi i osoba ta nie odebrała faktury).
EWA MATYSZEWSKA
ewa.matyszewska@infor.pl