Nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz innych ustaw z 10 lipca 2008 r. wprowadziła postulowaną przez przedsiębiorców możliwość zawieszania działalności gospodarczej. Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników będzie mógł zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 1 miesiąca do 24 miesięcy. W przypadku spółki cywilnej zawieszenie musi dotyczyć wszystkich wspólników.
Nowe przepisy, które weszły w życie 20 września, zawierają również istotne zmiany w zakresie rozliczeń podatku dochodowego. W praktyce przerwa w prowadzeniu firmy zwykle wiąże się z sezonowym charakterem działalności lub np. problemami zdrowotnymi przedsiębiorcy. Obecnie podatnicy nie mogą formalnie zawiesić prowadzenia firmy i zaprzestać wykonywania obowiązków podatkowych. Wyjątek stanowią przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym przewidujące możliwość zawieszenia opłacania karty podatkowej. Nowa instytucja zawieszania działalności gospodarczej będzie miała doniosłe skutki podatkowe - przedsiębiorcy, którzy zawieszą prowadzenie firmy, będą zwolnieni z obowiązku wpłacania zaliczek oraz opłacania podatku ryczałtowanego.
Zakres zwolnienia
Zwolnienie z obowiązku opłacania zaliczek na podatek dochodowy będzie dotyczyło zarówno indywidualnych przedsiębiorców, jak i podatników prowadzących działalność w formie spółek osobowych. W przypadku podatników będącymi indywidualnymi przedsiębiorcami oraz osób prowadzących działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej wyłączenie obowiązku uiszczania zaliczek na podatek nie będzie wymagało żadnych zawiadomień urzędu skarbowego.
Dopełnienie określonych formalności warunkujących zwolnienie z opłacania zaliczek będzie konieczne w przypadku wspólników osobowych spółek prawa handlowego, a zatem spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej. W tym wypadku wyłączenie obowiązku uiszczania zaliczek będzie miało zastosowanie, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia właściwego naczelnika urzędu skarbowego o okresie zawieszenia wykonywania działalności. Zawiadomienia trzeba będzie dokonać nie później niż przed upływem siedmiu dni od dnia złożenia wniosku o wpis informacji o zwieszeniu wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wyjaśnijmy, że zgodnie z tymi regulacjami zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy złożony na piśmie właściwemu organowi ewidencyjnemu, a w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, czyli właśnie - handlowych spółek osobowych - właściwemu sądowi rejestrowemu.
WAŻNE
Prawo do zawieszenia działalności gospodarczej zostało przyznane przedsiębiorcom, którzy nie zatrudniają pracowników. Okres zawieszenia działalności gospodarczej może trwać maksymalnie dwa lata
Zwolnienie z obowiązku rozliczeń podatkowych obejmie nie tylko przedsiębiorców, którzy opłacają zaliczki miesięczne, ale również tych, którzy wybrali kwartalny lub uproszczony sposób rozliczeń. Ponadto będzie dotyczyło także podatników, którzy wybrali opodatkowanie według 19-proc. liniowej stawki podatku, na postawie art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podatek zryczałtowany
W związku z wprowadzeniem instytucji zawieszenia działalności odpowiednie zmiany zostały wprowadzone również do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Zgodnie z nowymi przepisami podatnik, który na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej zawiesi wykonywanie działalności, będzie zwolniony, w zakresie tej działalności, z obliczania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i wpłacania go na rachunek urzędu skarbowego. Powyższa zmiana dotyczy zarówno sytuacji, w której podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, jak również ma ona zastosowanie w odniesieniu do wspólników spółki jawnej. W tym drugim przypadku ustawodawca zastrzegł sobie jednak, że wspólnik, który chce zastosować zwolnienie z obowiązków obliczania i opłacani ryczałtu, musi w terminie siedmiu dni od dnia złożenia wniosku zawiadomić właściwy urząd skarbowy o okresie zawieszenia wykonywania tej działalności.
Z prawa zawieszenia opłacania podatku skorzysta również podatnik rozliczający się w formie karty podatkowej. W tym miejscu warto wskazać, że zawieszenie działalności na gruncie prawa podatkowego funkcjonuje dziś właśnie w zakresie opłacania karty podatkowej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku zryczałtowanym w przypadku zgłoszenia przez podatnika przerwy w wykonywaniu działalności w danym roku nie pobiera się podatku w formie karty podatkowej za cały okres przerwy trwającej nieprzerwanie co najmniej dziesięć dni, w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień przerwy. Jest to jedyna tego typu norma w polskim prawie podatkowym, na podstawie której ustawodawca dopuszcza możliwość formalnego zgłoszenia fiskusowi okresowego zaprzestania wykonywania działalności. Podobne rozwiązanie wprowadza nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, pozostawiając jednak w ustawie o podatku zryczałtowanym dotychczasowe uregulowania odnośnie do przerwy w opłacaniu karty podatkowej.
WAŻNE
Zwolnienie z obowiązku opłacania zaliczek podatkowych w okresie zawieszenia działalności dotyczy również podatników, którzy wybrali kwartalny lub uproszczony sposób opłacania zaliczek, oraz podatników rozliczających się z fiskusem według 19-proc. stawki liniowej
Zgodnie z przyjętymi regulacjami podatnik rozliczający się w formie karty podatkowej, który skorzysta z prawa zawieszenia działalności gospodarczej, będzie zwolniony z obowiązku zapłaty podatku w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień zawieszenia. Podstawowa różnica między istniejącym dziś przerwaniem a wprowadzanym zawieszeniem działalności sprowadza się do czasu ich trwania. Przerwanie działalności gospodarczej może trwać co najmniej dziesięć dni, podczas gdy zawieszenie od 1 miesiąca do 24 miesięcy. W okresie zawieszenia podatnik może ponadto wykonywać wiele czynności wyszczególnionych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Przykładowo ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, czy też zbywać własne środki trwałe. Ustawa o podatku zryczałtowanym nie przewiduje podobnego katalogu dla podatników przerywających działalność gospodarczą. Poza tym ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wyraźnie wskazuje na to, że przedsiębiorca w okresie, w którym zawiesza działalność, nie może zatrudniać pracowników. Ustawa o podatku zryczałtowanym nie zawiera takiego zastrzeżenia dla podatników chcących przerwać prowadzenie działalności.
Zawieszenie amortyzacji
Ustawodawca umożliwiając podatnikom zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej zakłada, że w czasie takiego zawieszenia należące do nich środki trwałe z reguły nie będą wykorzystywane. W świetle zmian wprowadzonych do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie będą podlegać amortyzacji składniki majątku, które nie będą używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. W przypadku jednak niewykorzystywania środków trwałych w okresie zawieszenia działalności gospodarczej składniki te nie będą podlegać amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano zawieszenia działalności gospodarczej.
MAGDALENA MAJKOWSKA
magdalena.majkowska@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 141, poz. 888).