RADA
Wyłączenie lub ograniczenie zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów nie ma wpływu na odliczenie VAT. Takie jest jednolite stanowisko sądów. Niestety, w praktyce organy podatkowe nie zgadzają się ze stanowiskiem sądów i zakazują odliczać VAT od wydatków wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów. Dlatego każdy podatnik dla swojego bezpieczeństwa powinien uzyskać interpretację od dyrektora właściwej dla siebie izby skarbowej. Wzór wniosku o interpretacje znajduje się na stronie www.isk.infor.pl.
UZASADNIENIE
Prawo do odliczenia VAT naliczonego jest w wielu przypadkach ograniczone. Jedno z ograniczeń wynika z art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem nie można odliczać VAT od wydatków, które nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Wyjątkiem są przypadki, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego.
W praktyce oznacza to, że wydatek, który nie jest kosztem uzyskania przychodów, nie daje również prawa do odliczenia VAT. Oznacza to także, że przepisy normujące podatek dochodowy, które wprowadzają szereg ograniczeń i wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów, mają bezpośrednie przełożenie na rozliczenie VAT naliczonego.
Przykładem takich kosztów są m.in. wydatki na tzw. cele reprezentacji. Od 1 stycznia 2007 r. wydatki takie zostały w całości wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. W rezultacie nie może być odliczona także kwota VAT z tytułu nabycia towarów przeznaczonych na cele reprezentacji. Wcześniej wydatki na reprezentację mogły być zaliczone do kosztów podatkowych do wysokości określonego przepisami limitu, w związku z tym prawo do odliczenia VAT również było limitowane. Konieczność kierowania się przepisami podatku dochodowego przy odliczaniu VAT naliczonego, wynikająca bezpośrednio z przepisów ustawy o VAT, jest konsekwentnie potwierdzana w interpretacjach organów podatkowych (por. m.in. decyzję Izby Skarbowej w Poznaniu z 5 stycznia 2006 r., sygn. PP-B/406z-34/05/AKB, ).
Inaczej jednak orzekają sądy, uznając polskie przepisy podatkowe, uzależniające prawo do odliczenia VAT od możliwości zaliczenia wydatków do kosztów podatkowych, za niezgodne z prawem unijnym (por. wyrok WSA w Warszawie z 8 października 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 684/07, wyrok WSA we Wrocławiu z 4 kwietnia 2007 r., sygn. akt I SA/Wr 148/07, oraz wyrok WSA w Warszawie z 30 kwietnia 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 173/08) - wyroki są dostępne na stronie www.nsa.gov.pl.
Skutki dla podatnika
W kontekście jednolitej praktyki sądów należy uznać, że podatnicy mają prawo do odliczania VAT także w przypadku wydatków, których nie mogą odpisać w koszty uzyskania przychodów (m.in. ze względu na przekroczenie określonych przepisami limitów). Podstawą oceny prawa do odliczenia VAT jest wyłącznie związek dokonanego wydatku z działalnością podatnika opodatkowaną VAT, a nie możliwość zaliczenia tego wydatku do kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym.
Praktyka organów podatkowych wskazuje jednak, że wiele urzędów skarbowych jest innego zdania. Podatnicy, dokonując odliczenia VAT naliczonego od wydatków, które są wyłączone z kosztów uzyskania przychodów, powinni się liczyć z możliwością sporu z urzędem skarbowym. Ponadto, rozpatrując kwestię ograniczeń w odliczeniu VAT, nie sposób nie wspomnieć o tym, że przepisy polskiej ustawy o VAT są w tym zakresie sprzeczne z regulacjami Dyrektywy 112 (dawniej VI Dyrektywa). W razie ewentualnego sporu z władzami podatkowymi podatnicy mogą powoływać się również na regulacje unijne. W sytuacji gdyby określony urząd skarbowy wydał niekorzystną interpretację i zakwestionował odliczenie VAT od wydatków, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, podatnik mógłby bronić swojego stanowiska w oparciu o przepisy Dyrektywy 112.
Należy dodać, że organy podatkowe, kwestionując prawo podatnika do odliczenia VAT naliczonego, akceptują jednocześnie możliwość zaliczenia nieodliczonego VAT do kosztów uzyskania przychodów. Artykuł na ten temat został opublikowany w Mk nr 13/2008, str. 68.
• art. 86, art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 130, poz. 826
Marta Wysocka
konsultant podatkowy