Podstawą opodatkowania w podatku od towarów i usług jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.
Zmiana wysokości obrotu
Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.
W przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku.
Obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, a także kwot wynikających z dokonanych korekt faktur.
Sposób rozliczania faktury korygującej, która podwyższa podatek należny, wykazany na fakturze pierwotnej, zależy od przyczyny dokonania korekty. Jeśli faktura pierwotna była nieprawidłowa już w momencie jej wystawiania, a faktura korygująca została wystawiona w celu podwyższenia zaniżonej kwoty podatku, to korektę należy rozliczyć w miesiącu wystawienia faktury pierwotnej.
W przypadku gdy faktura pierwotna była wystawiona prawidłowo, a konieczność wystawienia faktury korygującej wiązała się z okolicznościami, które zaistniały już po dokonaniu pierwotnej sprzedaży, korektę rozlicza się na bieżąco. Dotyczy to np. podwyższenia ceny po wystawieniu faktury (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29 listopada 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 1516/07).
Faktury po rabacie
W przypadku gdy po wystawieniu faktury udzielono rabatów, podatnik udzielający rabatu wystawia fakturę korygującą. Faktury korygujące są wystawiane co najmniej w dwóch egzemplarzach, przy czym oryginał otrzymuje nabywca, a kopię zatrzymuje sprzedawca. Oryginał faktury korygującej powinien zawierać wyraz oryginał, a kopia faktury korygującej - wyraz kopia. Faktury VAT korygujące powinny zawierać też wyraz korekta albo wyrazy faktura korygująca.
Korekty faktur wystawia się również w przypadku: zwrotu sprzedawcy towarów oraz zwrotu nabywcy kwot nienależnych oraz zwrotu nabywcy zaliczek, przedpłat, zadatków lub rat, podlegających opodatkowaniu.
Sprzedawca jest obowiązany posiadać potwierdzenie odbioru faktury korygującej przez nabywcę, co wynika z rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT.
Obowiązek ten nie dotyczy:
• eksportu towarów,
• sprzedaży: energii elektrycznej i cieplnej, gazu przewodowego, usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, usług rozprowadzania wody i gospodarki ściekami
• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów
• dostawy towarów, dla której miejsce opodatkowania znajduje się poza terytorium kraju.
Potwierdzenie odbioru faktury korygującej stanowi podstawę do obniżenia kwoty podatku należnego w rozliczeniu za miesiąc lub kwartał (dla podatników rozliczających się kwartalnie), w którym sprzedawca otrzymał to potwierdzenie.
Nabywca otrzymujący fakturę korygującą jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za miesiąc lub kwartał (dla podatników rozliczających się kwartalnie), w którym tę fakturę otrzymał.
Pomyłka w cenie
Fakturę korygującą wystawia się również, gdy podwyższono cenę po wystawieniu faktury lub w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.
Faktura korygująca wystawiana w przypadku pomyłek powinna zawierać kwoty podane w omyłkowej wysokości oraz kwoty w wysokości prawidłowej.
Nabywca otrzymujący fakturę korygującą:
• jest uprawniony do podwyższenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za miesiąc lub kwartał, w którym fakturę otrzymał - jeżeli ujęcie jej w rozliczeniu spowoduje zwiększenie podatku naliczonego,
• jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za miesiąc lub kwartał, w którym fakturę otrzymał - jeżeli ujęcie jej w rozliczeniu spowoduje obniżenie podatku naliczonego (nie stosuje się, gdy podatnik nie rozliczył podatku określonego w fakturze, której korekta dotyczy).
Niezgodność z konstytucją
Wspomniany przepis rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT, który stwierdza, że prawo do obniżenia VAT należnego wynikające z wystawienia faktury korygującej uzależnione jest od posiadania potwierdzenia odbioru takiej faktury został zaskarżony do Trybunału Konstytucyjnego. W efekcie Trybunał stwierdził, że jest on niekonstytucyjny (wyrok z 11 grudnia 2007 r. sygn. akt U 6/06), ale jednocześnie odroczył utratę mocy obowiązującej tego przepisu do 18 grudnia 2008 r.
Odroczenie utraty mocy obowiązującej przepisu uznanego za niezgodny z konstytucją stwarza możliwość ustanowienia nowych przepisów, zapewniających kontrolę prawidłowości rozliczeń podatkiem od towarów i usług. To natomiast może być wykonane przez przeniesienie tych uregulowań do ustawy. Z tego powodu Trybunał Konstytucyjny odroczył utratę mocy obowiązującej przepisu rozporządzenia.
Konsekwencją takiego rozwiązania jest to, że organy podatkowe nadal uzależniają pomniejszenie podatku należnego od potwierdzenia odbioru korekty faktury, a sądy orzekają na korzyść podatników mając na względzie przepisy konstytucji. Rozpatrując konkretną sprawę, sąd administracyjny może więc odmówić zastosowania przepisu, jeżeli uzna, że - przy wymiarze podatku - doszło do naruszenia praw podatnika gwarantowanych konstytucją. Jednym z takich przypadków jest wyrok z 19 lutego 2008 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie (sygn. akt I SA/Rz 919/07), w którym stwierdzono, że podatnik, wystawiając fakturę korygującą, ma prawo do obniżania kwoty podatku należnego, mimo iż nie posiada fizycznie potwierdzenia odbioru tej faktury przez kontrahenta.
KOREKTA PO PODWYŻSZENIU CENY
Faktura korygująca dotycząca podwyższenia ceny powinna zawierać co najmniej:
• numer kolejny oraz datę jej wystawienia,
• dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura korygująca,
• kwotę podwyższenia ceny bez podatku,
• kwotę podwyższenia podatku należnego.
KOREKTA PO UDZIELENIU RABATU
Faktura korygująca poświadczająca udzielenie rabatu powinna zawierać co najmniej:
• numer kolejny oraz datę jej wystawienia,
• dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura korygująca,
• kwotę i rodzaj udzielonego rabatu,
• kwotę zmniejszenia podatku należnego
BOGDAN ŚWIĄDER
bogdan.swiader@infor.pl
Podstawa prawna
• Art. 29, art. 88 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
• Par. 16-17 rozporządzenia ministra finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 95, poz. 798 z późn. zm.).