Zgodnie z przepisem art. 23 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszt uzyskania przychodów odsetek od własnego kapitału włożonego przez podatnika w źródło przychodów. Przy czym w przypadku osoby fizycznej pojęcie kapitał własny dotyczy również środków finansowych wchodzących w skład majątku wspólnego małżonków. Jeśli więc małżonkowie nie zawarli przed ślubem intercyzy albo już w trakcie małżeństwa nie ustanowili między sobą odrębności majątkowej, także pożyczka od żony przeznaczona na cele biznesowe nie będzie się wiązać z żadnymi kosztami.
Zupełnie inaczej jest jednak z pożyczką udzielaną przez inne osoby, w tym także krewnych tak bliskich jak rodzeństwo, dzieci czy rodzice. Jeśli taka pożyczka jest oprocentowana, a w celu uniknięcia komplikacji podatkowych być powinna, to odsetki od niej można wliczyć w koszty uzyskania przychodu.
Komplikacje zaś mogą się wiązać z przepisem art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT, zgodnie z którym za przychód z działalności gospodarczej uznać trzeba wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Do tej drugiej kategorii trzeba by zaliczyć wartość korzyści, którą uzyskał podatnik dzięki temu, że otrzymał nieodpłatnie kapitał, który ma swoją wartość. Wartość tego świadczenia zaś ustala się posiłkując się przepisem art. 11 ustawy, na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Ujmując rzecz inaczej, stopy procentowe stosowane przy pożyczaniu kapitału w obrocie rynkowym warto zapisać w umowie. Przy braku umowy fiskus byłby skłonny zapewne zastosować maksymalną stopę dopuszczalną przez tzw. ustawę antylichwiarską.
Momentem powstania kosztu jest wypłata odsetek. Dlatego ich przekazanie najlepiej udokumentować, np. w formie pokwitowania lub przelewu na konto bankowe pożyczkodawcy wskazane w umowie. Dokument ten wraz z pisemną umową pożyczki stanowi podstawę do zaewidencjonowania wydatku w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w kolumnie 13 - Pozostałe wydatki.
JAK TO ZROBIĆ...
Rozliczenie podatkowe pożyczki
PROBLEM: Podatnik pożyczył od rodziców na rok 10 tys. zł z przeznaczeniem na zakup środka trwałego dla prowadzonej działalności gospodarczej. Jak powinien rozliczyć tę pożyczkę?
ROZWIĄZANIE: Według zawartej w tym celu umowy po upływie roku podatnik zwrócił 10 tys. zł kapitału plus 1 tys. zł z tytułu odsetek. Podatnik wliczy w koszty 1 tys. zł w momencie wypłaty odsetek. Dzięki temu zmniejszy dochód do opodatkowania o taką kwotę i zapłaci podatek niższy, w zależności od sposobu opodatkowania, od 190 do 400 zł. Z kolei rodzice zapłacą od odsetek podatek w wysokości 190 zł.
EDYTA DOBROWOLSKA
gp@infor.pl