Działalność sezonowa nie wpływa znacznie na rozliczenie podatku od towarów i usług przez przedsiębiorców, którzy są podatnikami VAT. Muszą oni dostosować się do obowiązków podatnika VAT, ale mogą też liczyć na pewne udogodnienia przy rozliczaniu podatku.
Obowiązki ewidencyjne
Jednym z podstawowych obowiązków, które powinien wypełnić podatnik VAT, jest prowadzenie ewidencji. Podatnik VAT zobowiązany jest do prowadzenia rejestru zakupu i sprzedaży VAT. Ewidencje te zawierają: dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokość podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.
W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Podatnicy VAT są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu.
Mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, składają w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.
Mali podatnicy, którzy nie wybrali metody kasowej, mogą również składać kwartalne deklaracje podatkowe, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału poprzedzającego kwartał, za który będzie po raz pierwszy składana kwartalna deklaracja podatkowa.
Podatnicy mogą ponownie składać deklaracje podatkowe za okresy miesięczne, nie wcześniej jednak niż po upływie czterech kwartałów, w których rozliczali się za okresy kwartalne, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do ostatniego dnia kwartału, za który będzie składana ostatnia kwartalna deklaracja podatkowa.
Podatnicy, którzy utracili prawo do stosowania metody kasowej, tracą prawo do składania deklaracji podatkowej za okresy kwartalne, począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym utracili status małego podatnika, czyli nastąpiło przekroczenie kwoty 800 tys. euro (30 tys. dla podatników będących agentem, zleceniobiorcą).
Wystawianie faktur
Podatnicy VAT są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy.
Obowiązek wystawienia faktury np. przez podatników prowadzących działalność sezonową dotyczy też części należności otrzymywanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.
W pewnych przypadkach to na przedsiębiorcy, który kupuje towary, a nie sprzedaje, będzie istniał obowiązek wystawiania faktury VAT. Będzie tak przy zakupie towarów i usług od rolnika ryczałtowego. Rolnikowi ryczałtowemu dokonującemu dostawy produktów rolnych dla podatnika VAT przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych tym podatkiem.
Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych.
Prowadzący działalność sezonową, np. skup produktów gospodarki rolnej, będzie wystawiał fakturę w dwóch egzemplarzach fakturę VAT RR dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy. Zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego.
Rozliczenie podatku
Rozliczanie VAT przez podatnika zajmującego się sezonowo działalnością gospodarczą będzie podlegało takim samym zasadom, jak innych podatników VAT, którzy prowadzą firmy nieprzerwanie przez kilka lat.
Podstawą opodatkowania jest obrót, który stanowi kwotę należną z tytułu sprzedaży, pomniejszoną o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.
W przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze.
Oznacza to, że podatnik VAT, wystawiając fakturę, uwzględnia w niej podatek należny według właściwej dla danego towaru lub usługi stawki procentowej (ewentualnie zwolnionej z podatku). Nie jest to jednak podatek, który podlega wpłacie do urzędu, gdyż przedsiębiorca może pomniejszyć sobie podatek należny o podatek naliczony z faktur zakupowych otrzymanych od innych podatników VAT. W przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.
Zwrot różnicy podatku następuje na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju wskazanym w zgłoszeniu identyfikacyjnym, w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia przez podatnika. Jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowego sprawdzenia, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć ten termin do czasu zakończenia postępowania wyjaśniającego. Jeżeli przeprowadzone postępowanie wykaże zasadność zwrotu, urząd skarbowy wypłaca podatnikowi należną kwotę wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia płatności podatku lub jego rozłożenia na raty.
Jednak różnica podatku podlegająca zwrotowi w kwocie przekraczającej wartość podatku naliczonego związanego z nabyciem środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, powiększonej o 22 proc. obrotu podatnika opodatkowanego stawkami niższymi niż 22 proc., podlega zwrotowi w terminie 180 dni od dnia złożenia deklaracji podatkowej.
Dla przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność sezonową, istnieje możliwość szybszego odzyskania różnicy.
Na umotywowany wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją podatkową kwota różnicy podatku podlegająca zwrotowi w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia ulega podwyższeniu, jeżeli podwyższenie tej kwoty jest uzasadnione sezonowością produkcji lub sezonowością wykonywanych usług lub sezonowością skupu produktów rolnych.
KIEDY NIE WYSTAWIAĆ FAKTURY VAT
Podatnicy VAT nie mają obowiązku wystawiania faktur osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.
JAKĄ EWIDENCJĘ PROWADZI PODATNIK ZWOLNIONY
Podatnicy zwolnieni od podatku podmiotowo, czyli ci, którzy nie przekroczyli limitu 50 tys. zł, są obowiązani prowadzić tylko ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.
BOGDAN ŚWIĄDER
bogdan.swiader@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 87, art. 99, art. 103, art. 106, art. 109 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).