Osoba fizyczna, która prowadzi działalność gospodarczą, może uzyskiwać przychody z najmu na trzy sposoby.
Rozliczanie na trzy sposoby
Po pierwsze najem, zwłaszcza gdy jest prowadzony na większą skalę, może być formą usług świadczonych jako rodzaj działalności gospodarczej. W tym przypadku najem rozliczany jest ściśle wedle zasad przewidzianych dla działalności gospodarczej.
Przedsiębiorca może też być osobą wynajmującą lokal lub inną nieruchomość, które stanowią jego prywatną własność, niezwiązaną z prowadzoną działalnością gospodarczą. W takim przypadku, jak każdy inny podatnik, może korzystać z ryczałtu od najmu, powiadamiając o tym naczelnika urzędu skarbowego lub rozliczać dochody z najmu według skali tabeli podatkowej.
Zdarza się jednak, że przedmiotem umowy najmu jest lokal lub nieruchomość, które są zaliczane do majątku trwałego przedsiębiorstwa (ujęte w wykazie lub ewidencji środków trwałych), zaś sam przedsiębiorca nie prowadzi działalności gospodarczej, której jednym z rodzajów jest najem. Tak bywa zazwyczaj, gdy przejściowo są one zbędne w działalności, w związku z czym podatnik nie chce ich definitywnie zbywać.
Ryczałt zawsze 8,5 proc.
Najem składników majątku firmowego, w sytuacji gdy nie są one przedmiotem prowadzonej działalności, należy, zgodnie z przepisem art. 14 ust. 2 pkt 11 ustawy o PIT, zakwalifikować jako przychód z działalności gospodarczej. Dotyczy to bowiem przychodów z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, składników majątku związanych z działalnością gospodarczą. Zasada ta dotyczy wszystkich osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, a praktycznie podatników opodatkowanych w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub na podstawie księgi przychodów i rozchodów.
W przypadku gdy podatnik płaci ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, przychody z najmu składników majątku związanych z działalnością gospodarczą powinien rozliczać według stawki 8,5 proc. ryczałtu, niezależnie od tego czy od działalności płaci ryczałt 3 proc., 5,5 proc., 8,5 proc., 17 proc. albo 20 proc. Jednocześnie nie ma też znaczenia wysokość osiąganego w ten sposób przychodu - zawsze należy go otaksować 8,5-procentowym ryczałtem.
Technicznie wygląda to tak, że powinien on być wykazany w ewidencji przychodów, w kolumnie przeznaczonej na wpisywanie przychodów objętych stawką 8,5 proc. Jeśli podatnik uzyskuje przychody ze standardowej działalności gospodarczej objęte inna stawką niż 8,5 proc., to wówczas kwota podatku należnego za dany miesiąc jest sumą ryczałtu od najmu składników majątku i z działalności, co może mieć konsekwencje dla sposobu odliczeń od przychodu należnych kwot, np. składek na ubezpieczenie społeczne czy strat z lat minionych. W takim przypadku bowiem trzeba ustalić proporcje przychodu i odliczeń także dokonywać proporcjonalnie.
Podatek liniowy lub ze skali
Z kolei w przypadku przedsiębiorców rozliczających się na podstawie księgi przychodów i rozchodów, dochód z najmu składników majątku związanych z działalnością rozlicza się zawsze według takiej metody, jaka została przyjęta dla rozliczania wszystkich dochodów z działalności: podatku w stałej wysokości 19 proc. (jeśli podatnik wcześniej zadeklarował wybór takiej formy płacenia podatku od działalności) lub według skali tabeli podatkowej.
Kwotę przychodu z takiego najmu wpisuje się do księgi przychodów i rozchodów w kolumnie Inne przychody z działalności. Podstawą do dokonania takiego wpisu jest umowa najmu oraz rachunek lub faktura wystawiona najemcy przez wynajmującego przedsiębiorcę.
MARIANNA OLSZEWSKA
gp@infor.pl