Podstawą opodatkowania VAT jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Od tak ustalonej podstawy opodatkowania istnieje w ustawie o VAT kilka wyjątków. Jednym z nich jest opodatkowanie marży przy sprzedaży towarów używanych, z czego chętnie korzystają komisy.
Opodatkowanie marży
W przypadku podatnika wykonującego czynności polegające na dostawie towarów używanych nabytych uprzednio przez tego podatnika dla celów prowadzonej działalności lub importowanych w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między całkowitą kwotą, którą ma zapłacić nabywca towaru, a kwotą nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku.
Jednak podatnik może stosować ogólne zasady opodatkowania do dostaw, do których stosuje się opodatkowanie marży.
Jeżeli podatnik oprócz zasady opodatkowania marży stosuje również ogólne zasady opodatkowania, to jest on obowiązany prowadzić ewidencję dla podatników VAT, czyli rejestry zakupu i sprzedaży VAT, z uwzględnieniem podziału w zależności od sposobu opodatkowania.
W odniesieniu do dostawy opodatkowanej marżą ewidencja musi zawierać w szczególności kwoty nabycia towarów niezbędne do określenia kwoty marży.
Podatnik opodatkowujący marżę nie może oddzielnie wykazywać na wystawianych przez siebie fakturach podatku od dostawy towarów, w przypadku gdy opodatkowaniu podlega marża.
Podmioty sprzedające
Nie we wszystkich przypadkach komisy mogą zastosować opodatkowanie marży przy dostawie towarów używanych. Możliwość ta uzależniona jest od tego, kto dostarcza towary do komisu. I tak opodatkowanie marży dotyczy tylko dostawy towarów używanych dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków, które podatnik nabył od:
• osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem VAT lub niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej,
• podatników VAT, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113 ustawy o VAT,
• podatników, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana na zasadzie opodatkowania marży,
• podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113 ustawy o VAT,
• podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana podatkiem od wartości dodanej na zasadach odpowiadających regulacjom opodatkowania marży, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.
Wspomniana zwolniona dostawa towarów z art. 113 ustawy o VAT dotyczy sytuacji, gdy sprzedaży dokonują podatnicy zwolnieni podmiotowo z tego podatku, czyli ci, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50 tys. zł.
Dostawa zwolniona z kolei na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT dotyczy zwolnienia z VAT dla towarów używanych, gdy w stosunku do nich nie przysługiwało dokonującym ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony.
Komis samochodów
Opodatkowanie marży mogą stosować między innymi komisy samochodów osobowych, ale tylko od wcześniej wskazanych podmiotów i pod warunkiem, że nabywają auta od podmiotów, które nie korzystały z częściowego odliczenia VAT.
Podatnicy VAT mogą bowiem odliczyć od zakupu samochodu osobowego tylko część VAT, tj. 60 proc. podatku naliczonego, i nie więcej niż 6 tys. zł. Przy sprzedaży natomiast takiego auta np. do komisu korzystają ze zwolnienia, czyli nie naliczają podatku należnego. W tym jednak przypadku zwolnienie dla towarów używanych nie wynika z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, ale z par. 8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia ministra finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 97, poz. 970 z późn. zm.).
Komisowi, który dokonuje zakupu samochodów używanych od podmiotów gospodarczych, zarejestrowanych dla potrzeb VAT, które przy ich sprzedaży korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie wspomnianego rozporządzenia, nie przysługuje prawo do określenia podstawy opodatkowania metodą marży.
Odliczanie VAT
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów używanych, jeżeli podlegały opodatkowaniu marży. Oznacza to, że komis, czyli np. pośrednik w handlu samochodami używanymi stosujący opodatkowanie marży, nie może oddzielnie wykazywać na wystawianych przez siebie fakturach podatku od sprzedaży samochodów. W konsekwencji nabywca takiego samochodu nie może dokonywać odliczenia podatku z tytułu jego nabycia.
Szczegółowe regulacje dotyczące zasad wystawiania faktur, dane które powinny zawierać faktury oraz sposób i okres ich przechowywania zawiera rozporządzenie wykonawcze do ustawy o VAT. Zgodnie z nim faktury dokumentujące czynności, których podstawą opodatkowania jest marża, winny zawierać wyrazy VAT-marża.
Trzeba też pamiętać, że zasadnicza stawka podatku wynosi 22 proc., co będzie miało zastosowanie do opodatkowania marży.
W eksporcie towarów stawka podatku wynosi 0 proc. Przy czym przez eksport towarów rozumie się potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty w wykonaniu czynności dostawy towarów, jeżeli wywóz jest dokonany przez dostawcę lub na jego rzecz. Podobnie w przypadku eksportu towarów używanych dokonywanego przez podatnika opodatkowującego marżę i do którego mają zastosowanie zasady opodatkowania marżą, marża podlega opodatkowaniu stawką 0 proc. VAT.
CZYM SĄ TOWARY UŻYWANE
Przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż przedmioty kolekcjonerskie, antyki, dzieła sztuki oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne.
BOGDAN ŚWIĄDER
bogdan.swiader@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 120 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
• Par. 9 ust. 8 rozporządzenia ministra finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 95, poz. 798).
• Par. 8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia ministra finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 97, poz. 970 z późn. zm.).