Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju. Opodatkowaniu VAT podlegają również towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku:
• rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej,
• zaprzestania przez podatnika, będącego osobą fizyczną, wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego.
Obowiązek opodatkowania VAT towarów pozostałych w remanencie likwidacyjnym dotyczy towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Obowiązek podatkowy powstaje w dniu, w którym powinien być sporządzony spis z natury, nie później jednak niż 14 dnia, licząc od dnia zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
Likwidacja działalności
Z kolei przez towary ustawa o VAT rozumie rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.
Samochód ciężarowy zalicza się do rzeczy ruchomych (ruchomości). Oznacza to, że sporządzając remanent likwidacyjny, podatnik ujmuje w nim zarówno towary handlowe, jak również środki trwałe posiadane na dzień likwidacji, od których przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT. Od zakupu samochodu ciężarowego podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku. W ustawie o VAT ustawodawca wyróżnia wśród towarów podlegających opodatkowaniu po likwidacji działalności dwie kategorie:
• towary własnej produkcji (wytworzone przez podatnika),
• towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy (nabyte przez podatnika).
WAŻNA LICZBA
22 proc. wynosi VAT od sprzedaży lub przekazania auta ciężarowego
W obu tych przypadkach mogą mieścić się zarówno towary, które stanowią środki obrotowe, jak również towary, które zostały zaliczone przez podatnika do jego środków trwałych czy też wyposażenia. W konsekwencji będą one podlegały opodatkowaniu VAT.
Towary niesprzedane
Podatnicy są obowiązani sporządzić spis z natury towarów na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Obowiązki z tym związane to:
• termin sporządzenia spisu, który wynosi 14 dni, licząc od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu,
• termin zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o dokonanym spisie z natury, o ustalonej wartości i o kwocie podatku należnego, który wynosi siedem dni od dnia zakończenia tego spisu.
Obowiązek podatkowy powstaje w dniu, w którym powinien być sporządzony spis z natury, nie później jednak niż 14 dnia, licząc od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
Podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług towarów ujętych w remanencie likwidacyjnym jest wartość towarów ustalona podobnie jak przy przekazaniu towarów bez wynagrodzenia. Oznacza to, że podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, koszt wytworzenia określony w momencie dostawy tych towarów.
Przekazanie auta żonie
Skutek podatkowy przekazania np. żonie samochodu ciężarowego używanego w działalności gospodarczej i od którego odliczono VAT będzie taki sam, jak pozostawienie auta w firmie do czasu likwidacji działalności gospodarczej. W obu przypadkach podstawę opodatkowania przy dostawie towaru (przekazaniu auta ciężarowego) lub remanencie likwidacyjnym (spis z natury) stanowić będzie cena nabycia. Przekazanie samochodu ciężarowego żonie, a następnie likwidacja prowadzonej działalności gospodarczej, na skutek czego remanent likwidacyjny będzie wynosił 0, spowoduje, że nie wystąpi obowiązek zapłaty VAT od remanentu likwidacyjnego. Będzie natomiast obowiązek zapłaty podatku od dostawy towarów, do której zalicza się także przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem. Do takiej opodatkowanej dostawy w szczególności należy wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny - jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.
Jak wynika z przepisów, przekazanie towarów bez wynagrodzenia w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług jest czynnością zrównaną z odpłatną dostawą i podlega opodatkowaniu VAT, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od tej czynności w całości lub w części. Należy pamiętać, że dotyczy to również przypadków, gdy podatnik nie skorzystał z przysługującego mu prawa do odliczenia podatku.
Korzystniejsza sprzedaż
Lepszym więc pod kątem podatkowym rozwiązaniem wydaje się sprzedaż żonie zakupionego wcześniej auta ciężarowego. Po pierwsze, podstawą opodatkowania 22-proc. VAT nie będzie cena zakupu starego auta, po drugie, żona będzie mogła odliczyć VAT, gdy zakupu dokona do swojej działalności gospodarczej.
Trzeba pamiętać, że podstawą opodatkowania przy sprzedaży jest obrót, a nie cena zakupu - jak przy przekazaniu towarów lub spisie z natury. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.
Jedynie gdy należność jest określona w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku. Podobnie w przypadku wykonania czynności opodatkowanych, dla których nie została określona cena, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku.
Tu z kolei przez wartość rynkową rozumie się całkowitą kwotę, jaką, w celu uzyskania w danym momencie danych towarów lub usług, nabywca lub usługobiorca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług, musiałby, w warunkach uczciwej konkurencji, zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju.
ZWOLNIENIE DLA SAMOCHODÓW UŻYWANYCH
Zwalnia się z VAT dostawę towarów używanych, czyli takich, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku np. samochodów ciężarowych, ale pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
BOGDAN ŚWIĄDER
bogdan.swiader@infor.pl
Podstawa prawna
• Art. 5, art. 7 ust. 2, art. 14, art. 43 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).