rada
Urzędy skarbowe dokonują zwrotu VAT tylko wtedy, gdy podatnik przed złożeniem ostatniej deklaracji nie wyrejestrował się i przysługuje mu jeszcze kwota VAT do zwrotu oraz posiada rachunek bankowy wskazany w zgłoszeniu identyfikacyjnym (lub aktualizacyjnym).
uzasadnienie
W przypadku gdy w rozliczeniu podatku za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, kwota podatku naliczonego jest wyższa od kwoty podatku należnego, podatnikowi przysługuje prawo zwrotu z urzędu skarbowego różnicy podatku.
Podatnik likwidujący działalność gospodarczą może się również ubiegać o zwrot bezpośredni. Szczegółową regulację opodatkowania przy likwidacji działalności zawiera art. 14 ustawy o podatku od towarów i usług.
Należy stwierdzić, że jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego; zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT.
Zgodnie za art. 87 ust. 2 ustawy o VAT zwrot różnicy podatku następuje na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju, wskazanym w zgłoszeniu identyfikacyjnym.
Podatek od towarów i usług jest sformalizowanym podatkiem. Przepisy ustawy o VAT nie przewidują możliwości dokonywania zwrotu różnicy podatku w innej formie niż ta, o której mowa powyżej. Zatem nie jest możliwe otrzymanie zwrotu VAT np. gotówką wypłaconą w kasie urzędu skarbowego czy też na rachunek bankowy, który nie został wskazany w zgłoszeniu identyfikacyjnym.
WAŻNE!
Zwrot VAT podatnikowi zostaje dokonany tylko na rachunek bankowy, który został przez niego wskazany w zgłoszeniu identyfikacyjnym.
Jeśli podatnik wskazał w zgłoszeniu identyfikacyjnym rachunek osobisty, to urząd skarbowy może dokonać zwrotu VAT na ten rachunek. Należy jednak wskazać na istnienie rozbieżnych interpretacji w tym zakresie. Niektórzy uważają, że zwrot VAT może być dokonany tylko na konto związane z prowadzoną działalnością, wskazane w zgłoszeniu identyfikacyjnym. W porównaniu do stanu prawnego obowiązującego do końca kwietnia 2004 r. obecne przepisy są korzystniejsze dla podatników likwidujących działalność gospodarczą.
Warto wiedzieć, że jeżeli w rozliczeniu podatku za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy będący następstwem dokonanego spisu, kwota podatku naliczonego jest wyższa od kwoty podatku należnego, podatnikowi przysługuje prawo zwrotu z urzędu skarbowego różnicy podatku.
Natomiast przepisy starej ustawy o VAT dopuszczały możliwość odliczenia podatku naliczonego nad należnym w przypadku likwidacji działalności, ale tylko do wysokości kwoty podatku należnego. Obecnie, w sytuacji gdy kwota podatku naliczonego jest wyższa od kwoty podatku należnego z tytułu remanentu likwidacyjnego, podatnikowi przysługuje prawo zwrotu różnicy podatku.
Podatnik może skorzystać z regulacji polegającej na zaliczeniu zwrotu na poczet innych zobowiązań podatkowych. Zaliczenie to, zgodnie z § 76b Ordynacji podatkowej, następuje z dniem złożenia deklaracji.Oznacza, to że podatnik nie musi długo czekać na zwrot, co przy likwidacji działalności jest bardzo ważne, gdyż może wtedy wyrejestrować działalność gospodarczą i zlikwidować konto związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Natomiast z art. 88 ust. 4 ustawy wynika, iż obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 20 (podmioty, które dokonują wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu). Można by więc stwierdzić, iż podatnicy wykreśleni z rejestru nie mają prawa do rozliczenia podatku naliczonego.
Takie stanowisko zajmowały dotychczas organy podatkowe, uzasadniając, iż w momencie, gdy dokonywany jest zwrot, podmiot nie jest już zarejestrowanym podatnikiem VAT.
Trzeba jednak zwrócić uwagę na fakt, że w dniu, w którym podatnik składał deklarację, był jeszcze podatnikiem VAT i w świetle prawa miał możliwość, a nawet obowiązek złożenia deklaracji podatkowej i rozliczenia podatku naliczonego.
Orzecznictwo sądowe w tej kwestii też jest rozbieżne, dlatego też z ostrożności część podatników przesuwa w czasie złożenie druku VAT-Z po to, aby informacja o likwidacji działalności dotarła do urzędu dopiero po otrzymaniu przez podatnika zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.
WAŻNE!
W świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości zaprzestanie wykonywania czynności opodatkowanych nie oznacza utraty statusu podatnika.
W tym miejscu warto się odwołać do orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 3 marca 2005 r. w sprawie C-32/03 (I/S Fini H), dotyczącego duńskiej Spółki Fini H, która prowadziła restaurację w wynajmowanym lokalu. Umowa najmu została zawarta na okres 10 lat, bez możliwości jej wcześniejszego wypowiedzenia.
W połowie okresu najmu restauracja została zamknięta, a lokal nie był wykorzystywany do innej działalności gospodarczej. Władze skarbowe uznały, że spółka utraciła status podatnika ze względu na brak działalności gospodarczej, a tym samym nie przysługuje jej prawo do odliczenia VAT. Rozstrzygając spór, Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, iż zaprzestanie wykonywania czynności opodatkowanych nie oznacza utraty statusu podatnika, a tym samym prawa do odliczenia podatku naliczonego, jeśli istnieje bezpośredni i natychmiastowy związek dokonanych zakupów z działalnością opodatkowaną, dla celów których spółka podpisała umowę.
Przytoczony powyżej wyrok ETS daje podatnikom VAT argumentację do egzekwowania prawa do odliczenia (nawet zwrotu bezpośredniego) również w sytuacji zaprzestania działalności gospodarczej.
• art. 14 ust. 5, art. 87 ust. 2, art. 88 ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1382
Krystyna Dziedzic
ekspert w zakresie VAT