IZBA SKARBOWA WE WROCŁAWIU ODPOWIEDZIAŁA GP
W sytuacji kiedy osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą zamierza zaprzestać jej prowadzenia, a działalność przedsiębiorstwa będzie kontynuowana - we wskazanym przypadku przez syna - w zakresie podatku od towarów i usług, zastosowanie może mieć art. 6 ust. 3 ustawy o VAT, a mianowicie przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa. W tym przypadku możliwa jest np. darowizna przedsiębiorstwa.
Zakończenie działalności w tej sytuacji powinno zostać zgłoszone do właściwego dla rozliczeń VAT urzędu skarbowego - zgodnie z art. 96 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.
Nabywca przedsiębiorstwa z kolei powinien w zakresie VAT zarejestrować działalność gospodarczą we właściwym urzędzie skarbowym. O ile działalność zbywanego przedsiębiorstwa będzie wymagała korekt podatku naliczonego, obowiązek w tym zakresie ciążyć będzie na nabywcy przedsiębiorstwa (art. 91 ustawy o VAT).
Właściwym dla rozliczeń w podatku od towarów i usług urzędem skarbowym w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby fizyczne jest urząd, na terenie którego ma miejsce wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, a w przypadku wykonywania tych czynności na terenie objętych zakresem działania dwóch lub więcej urzędów skarbowych - urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania podatnika.
Zgodnie z regulacjami Ordynacji podatkowej do nabywcy przedsiębiorstwa zastosowanie ma art. 112 ustawy wskazujący, że nabywca przedsiębiorstwa odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
EKSPERT WYJAŚNIA
Teresa Majewska
adwokat w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy
Osoby prowadzące działalność gospodarczą, które np. w związku z przejściem na emeryturę chcą przekazać prowadzenie przedsiębiorstwa swoim dzieciom, powinny rozważyć i wybrać sposób dokonania tej czynności zapewniający jak najmniejsze obciążenie podatkowe. Formą taką może być darowizna przedsiębiorstwa. Biorąc pod uwagę możliwość uniknięcia podatku dochodowego, a także podatku od darowizn związanych z darowizną przedsiębiorstwa na rzecz najbliższego członka rodziny, zalety tej formy przekazania firmy na rzecz dzieci są znaczące.
Po pierwsze, nieodpłatne przekazanie przedsiębiorstwa w drodze darowizny na rzecz dziecka nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika wprost, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Umowa darowizny pozwoli zatem uniknąć podatku dochodowego zarówno po stronie rodzica - darczyńcy, który zbywa przedsiębiorstwo pod tytułem darmym, a więc nie powstaje po jego stronie żaden przychód, który mógłby podlegać podatkowi dochodowemu, jak i po stronie dziecka - obdarowanego, gdyż do przychodu z tego tytułu ustawa o podatku dochodowym nie ma zastosowania. Dodatkowo, rodzic - darczyńca po dokonaniu darowizny, w związku zaprzestaniem przez niego działalności gospodarczej, zobowiązany jest na dzień likwidacji działalności gospodarczej sporządzić remanent likwidacyjny i ustalić dochód w trybie art. 24 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zasadniczo w momencie likwidacji przedsiębiorstwa remanent likwidacyjny wyniesie zero, w związku z czym nie powstanie również obowiązek zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego od dochodu z remanentu likwidacyjnego.
Po drugie, darowizna przedsiębiorstwa uczyniona przez rodziców na rzecz dzieci korzysta ze zwolnienia z podatku od darowizn. Pamiętać jednak należy, że zwolnienie to uwarunkowane jest zgłoszeniem w terminie 30 dni właściwemu urzędowi skarbowemu nabycia przedsiębiorstwa w drodze darowizny. Jakkolwiek, w związku z tym, że umowa darowizny powinna mieć formę aktu notarialnego, zachowanie tej formy zwalnia strony umowy darowizny z obowiązku dokonania takiego zgłoszenia.
Darowizna przedsiębiorstwa jest czynnością neutralną na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług. Stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy o VAT przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans. Darowizna przedsiębiorstwa nie jest więc czynnością podlegającą VAT, z tym jednak zastrzeżeniem, że przedmiotem tej czynności musi być przedsiębiorstwo, a więc zgodnie z art. 55 kodeksu cywilnego zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Przekazanie tylko poszczególnych składników majątkowych, niestanowiących funkcjonalnie całości jako przedsiębiorstwo, nie będzie korzystać z neutralności na gruncie VAT i to należy mieć na uwadze decydując się na transakcję przekazania prowadzonego biznesu na rzecz dzieci.
Podstawa prawna
• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
• Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
• Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Przygotowała Ewa Matyszewska