Zasady dotyczące odliczania od podstawy opodatkowania przekazywanych darowizn określone zostały w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 pkt 1 wspomnianej ustawy odliczeniu podlegają darowizny przekazane na cele określone w art. 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych - łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10 proc. dochodu.
WAŻNE
Odliczona wartość przekazanej darowizny nie może przekroczyć 10 proc. dochodu
Istotne cele
Artykuł 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wskazuje cele, na które przekazane darowizny powinny zostać wydane, aby kwoty te mogły zostać odliczone od podstawy opodatkowania CIT. Obejmują one zadania w zakresie m.in.:
• pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
• działalności charytatywnej;
• podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
• działalności na rzecz mniejszości narodowych;
• ochrony i promocji zdrowia;
• działania na rzecz osób niepełnosprawnych;
• promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;
• upowszechniania i ochrony praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
• działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
• działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
• nauki, edukacji, oświaty i wychowania;
• krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży;
• kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji;
• upowszechniania kultury fizycznej i sportu;
• ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
• porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym;
• upowszechniania wiedzy i umiejętności na rzecz obronności państwa;
• upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;
• ratownictwa i ochrony ludności;
• pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;
• upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
• działań na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;
• promocji i organizacji wolontariatu.
Należy podkreślić, iż podatnik podatku dochodowego od osób prawnych jest uprawniony do pomniejszenia podstawy opodatkowania o kwoty przekazanych w tym zakresie darowizn, po spełnieniu kilku przesłanek. Przede wszystkim darowizna musi zostać dokonana na rzecz podmiotów realizujących cele zgodne z art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Katalog tych zadań został w ustawie określony bardzo szeroko. W uproszczeniu można jednakże stwierdzić, że za zadania publiczne uznawane są co do zasady m.in. działalność charytatywna, działalność ekologiczna, ochrona oraz promocja zdrowia, działalność w zakresie nauki, edukacji, wychowania, działania na rzecz osób niepełnosprawnych, a także działalność na rzecz upowszechniania i ochrony praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn.
Należy także pamiętać, iż limit odliczenia nie może przekroczyć 10 proc. dochodu.
Jak zostało to wskazane w art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, odbiorcami darowizn, których dokonanie umożliwia obniżenie podstawy opodatkowania darczyńcy, mogą być organizacje pozarządowe niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, czyli nieprowadzące działalności gospodarczej. Odbiorcami darowizn mogą być zatem osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie obowiązujących odrębnych przepisów. Mogą być to np. fundacje oraz stowarzyszenia.
Darowizny z przeznaczeniem na cele kultu religijnego stanowią drugą grupę darowizn, których dokonania wiąże się z możliwością odliczenia wartości dokonanej darowizny od dochodu. Limit odliczenia także i w tym przypadku nie może przekroczyć 10 proc. dochodu.
Odliczenie niemożliwe
Konieczne jest zwrócenie uwagi, że przekazanie darowizny w dowolnej formie na rzecz zarówno osób fizycznych, jak i prawnych, a także jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących określoną działalność gospodarczą nie będzie uprawniało do odliczenia jej wartości od dochodu podmiotu dokonującego darowizny. Ograniczenie to dotyczy działalności polegającej na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc., oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.
Warto także zwrócić uwagę, iż jeśli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny przyjąć należy wartość towaru uwzględniającą należny VAT.
Konieczne dowody
Niezwykle istotną kwestią, na którą trzeba zwrócić uwagę, są zasady dotyczące prawidłowego udokumentowania przekazanej darowizny. Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1c omawianej ustawy, prawo do odliczenia wartości przekazanych darowizn przysługuje jedynie w sytuacji, gdy wysokość darowizny jest udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego. W przypadku darowizny innej niż pieniężna konieczne jest jej udokumentowanie dokumentem potwierdzającym wartość przekazanej darowizny. Dodatkowo należy posiadać także pisemne oświadczenie obdarowanego potwierdzającego przyjęcie darowizny.
PRZYKŁAD
PRAWO ODLICZENIA DAROWIZNY
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością przekazała darowiznę pieniężną na rzecz państwowej szkoły wyższej. Środki te zasiliły konto jednego z uniwersytetów.
Podmiot, który dokonał tej darowizny, nie będzie miał jednak prawa do odliczenia przekazanej kwoty, ponieważ zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, państwowa szkoła wyższa, jaką niewątpliwie jest państwowy uniwersytet, zaliczana jest do sektora finansów publicznych, co, mimo realizowania przez ten podmiot celów określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, pozbawia dokonującego darowizny do odliczenia jej wartości od dochodu.
KRZYSZTOF KOŚLICKI
kzysztof.koslicki@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 18 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).