W regulacjach dotyczących podatku od towarów i usług przewidziano obowiązki dla podatników będących osobami fizycznymi w przypadku likwidacji przez nich działalności gospodarczej. Przepisy związane z tymi kwestiami znajdują się w art. 14 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
Opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku:
• rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej (art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy).
• zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną, wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, zobowiązanego na podstawie art. 96 ust. 6 do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego (art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy).
Zgodnie z art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są m.in. osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na jej cel lub rezultat.
Obowiązek zgłoszenia
Z kolei według wspomnianego art. 96 ust. 6, jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest on zobowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego. Zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT.
Istotna regulacja zawarta jest w art. 14 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Otóż z unormowania tego wynika, że przepisów dotyczących obowiązków podatkowych związanych z rozwiązaniem spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej lub zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, a zawartych we wspomnianym art. 14 ust. 1, nie stosuje się do podatników zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9. W tym ostatnim przepisie chodzi o podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła określonych w ustawie limitów.
Ustawowy wymóg
Natomiast regulację zawartą w art. 14 ust. 1 ustawy stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w art. 15, będący osobą fizyczną, nie wykonywał czynności podlegających opodatkowaniu co najmniej przez dziesięć miesięcy. Taki warunek przewidziano w przepisach art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług.
Podatnicy powinni ponadto pamiętać o wymogach, które przewiduje art. 14 ust. 4 ustawy. Mianowicie omówione już unormowania, znajdujące się w art. 14 ust. 1 i 3 ustawy, stosuje się do towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Ważne obowiązki przewiduje art. 14 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług. Otóż w sytuacjach, o których mowa w art. 14 ust. 1 i 3 ustawy, podatnicy powinni sporządzić spis z natury towarów na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu (zwany dalej spisem z natury).
Podatnicy są zobowiązani:
• sporządzić spis z natury w terminie 14 dni, licząc od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, oraz
• zawiadomić o dokonanym spisie z natury, o ustalonej wartości i o kwocie podatku należnego naczelnika urzędu skarbowego w terminie siedmiu dni, licząc od dnia zakończenia tego spisu.
Termin dla podatników
W art. 14 ust. 6 ustawy przewidziano bardzo istotny termin. Otóż zgodnie z tym przepisem, obowiązek podatkowy w przypadku, o którym mowa w art. 14 ust. 1, powstaje w dniu, w którym powinien być sporządzony spis z natury. Nie może to być jednak później niż 14 dnia, licząc od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
Warto również pamiętać o art. 14 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług. Wynika z niego, że dostawa towarów dokonywana przez byłych wspólników spółek, o których mowa we wspomnianym już art. 14 ust. 1 pkt 1, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu od podatku przez okres 12 miesięcy od dnia, o którym mowa w ust. 6, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury.
Wartość towarów
Kolejny ważny przepis przewiduje art. 14 ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług. Otóż podstawą opodatkowania jest wartość towarów podlegających spisowi z natury, ustalona zgodnie z art. 29 ust. 10. Zgodnie z tą regulacją w przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów, z zastrzeżeniem ust. 10a.
Według zaś art. 29 ust. 10a, w przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2, której przedmiotem są produkty spożywcze i napoje, w szczególności: pieczywo, wyroby piekarskie i ciastkarskie, świeże (PKWiU 15.81), czekolady i wyroby cukiernicze (PKWiU 15.84.2), wody mineralne i napoje bezalkoholowe (PKWiU 15.98), jeżeli są one przekazywane na rzecz organizacji pożytku publicznego, w rozumieniu przepisów ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje, pod warunkiem prowadzenia szczegółowej dokumentacji przez dokonującego dostawy towarów potwierdzającej dokonanie dostawy towarów na rzecz tych organizacji, podstawą opodatkowania jest kwota, jaką w celu uzyskania w danym momencie takich towarów nabywca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów, musiałby w warunkach uczciwej konkurencji zapłacić niezależnemu dostawcy na terytorium kraju, o ile nie jest ona wyższa niż cena nabycia towarów, a gdy nie ma ceny nabycia koszty wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów.
PRZEKAZANIE FIRMY ŻONIE I LIKWIDACJA DZIAŁALNOŚCI
W przedstawionym stanie faktycznym, gdzie podatnik ma zamiar przekazać żonie firmę, na którą składają się m.in. towary, o których mowa w art. 2 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, a następnie dokonać likwidacji swojej działalności gospodarczej, na skutek czego remanent likwidacyjny będzie wynosił 0, nie wystąpi obowiązek zapłaty VAT od remanentu likwidacyjnego. W związku z powyższym stanowisko podatnika w zakresie braku obowiązku zapłaty VAT likwidacyjnego, w sytuacji gdy remanent likwidacyjny wyniesie 0, jest prawidłowe.
Przekazanie określonych w art. 2 ust. 6 ustawy towarów bez wynagrodzenia, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług jest czynnością zrównaną z odpłatną dostawą i podlega opodatkowaniu VAT, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od tej czynności w całości lub w części. Dotyczy to również przypadków, gdy podatnik nie skorzystał z przysługującego mu prawa do odliczenia tego podatku. Ponadto organ podatkowy informuje, że na podstawie art. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans.
(Postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego naczelnika Urzędu Skarbowego w Koninie, nr PV-440/IP/ 24 / /2007 z 30 sierpnia 2007 r.)
NADWYŻKA PODATKU PRZEKAZANA NA RACHUNEK W BANKU
Ze stanu faktycznego wynika, że podatnik jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług i wykonuje pan czynności opodatkowane. Rozważa możliwość okresowego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej lub dokonania jej formalnego zakończenia. Na dzień zakończenia działalności gospodarczej nie wystąpi VAT z remanentu. Ponadto w ostatniej deklaracji, która zostanie złożona dla celów rozliczenia VAT wykaże sprzedaż podlegającą opodatkowaniu.
Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego, należy stwierdzić, iż w związku z tym, że jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, a ze złożonego rozliczenia podatku za ostatni miesiąc prowadzonej działalności, w którym powstanie obowiązek podatkowy, wynikać będzie nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, to nie traci on prawa do zwrotu tej nadwyżki, mimo że po złożeniu przedmiotowego rozliczenia zostanie wykreślony z rejestru jako podatnik VAT. Nadwyżka ta podlegać będzie bezpośredniemu zwrotowi z urzędu skarbowego na wskazany przez podatnika rachunek bankowy. Z uwagi na likwidację działalności i zamknięcie konta bankowego prowadzonego do celów działalności może to być również inne konto bankowe wskazane w zgłoszeniu identyfikacyjnym (aktualizacyjnym) w banku mającym siedzibę na terenie kraju, w tym także rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy.
(Postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku, nr RO-XV/443/VAT-272/266/JB/07 z 7 sierpnia 2007 r.)
KRZYSZTOF TOMASZEWSKI
krzysztof.tomaszewski@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 14, 15, 29, 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).