Chociaż dotyczące wspólnego rozliczenia małżonków przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych trudnymi nie są, to wywołują wiele sporów wśród podatników. Tak jest np. w przypadku przepisów wyłączających możliwość wspólnego rozliczenia wobec niektórych przedsiębiorców. To nie jedyny problem. Chodzi także o wspólność majątkową i określenie, czy powinna ona trwać cały rok. Interpretacje organów podatkowych w tym zakresie były i są różne.
Nie dla każdego podatnika
Z ustawy o PIT wynika, że prawa do wspólnego rozliczenia z małżonkiem pozbawiono podatników opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym, kartą podatkową oraz liniową stawką PIT. Jedyny wyjątek zrobiono dla podatników płacących ryczałt od najmu, ale tylko takiego, który nie dotyczy rzeczy wchodzących w skład firmy podatnika, a zatem które nie są opodatkowane w ramach działalności gospodarczej.
Co ważne, wspólnie z małżonkiem nie mogą rozliczać się podatnicy opodatkowani ryczałtem, kartą i podatkiem liniowym, nawet wtedy, gdy działalność opodatkowaną w tych formach prowadzili tylko przez kilka dni w roku. Teoretycznie wystarczy zatem być ryczałtowcem tylko jeden dzień, by już stracić prawo do wspólnego rozliczenia.
Wspólność majątkowa
Z prawa do wspólnego opodatkowania z małżonkiem mogą natomiast bez przeszkód korzystać przedsiębiorcy opodatkowani PIT według trzystopniowej, progresywnej skali podatkowej. Jednak i taki podatnik powinien spełnić pewne warunki. Ustawa o o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje, że małżonkowie mogą się wspólnie rozliczyć, gdy istnieje między nimi przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa oraz gdy pozostają w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy. Z przepisu tego jasno wynika, że zarówno małżeństwo, jak i wspólność majątkowa małżeńska musi trwać między małżonkami cały rok.
W tym drugim przypadku warto wiedzieć, że wspólność taka - o ile nie zawarto umowy o rozdziale majątku, tzw. intercyzy - powstaje z mocy prawa w momencie zawarcia małżeństwa. Ustaje natomiast w przypadku rozwiązania małżeństwa, jego unieważnienia lub poprzez zniesienie wspólności w formie umownej w trakcie trwania małżeństwa. Z mocy prawa wspólność majątkowa małżeńska ustaje także z chwilą orzeczenia między małżonkami separacji.
Ewa Ciechanowska
ewa.ciechanowska@infor.pl
Podstawa prawna
• Art. 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).