Podatnik podatku dochodowego, chcąc prawidłowo rozliczyć koszty związane z wykorzystywaniem samochodów w prowadzonej działalności gospodarczej, w tym także samochodu wyleasingowanego, musi najpierw ustalić, czy używany przez niego pojazd odpowiada ustawowej definicji samochodu osobowego. Definicja ta przewiduje, że samochód osobowy w rozumieniu przepisów o PIT to pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą, z wyjątkiem pojazdu samochodowego:
• mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanego na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van,
• mającego więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u którego długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę między podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50 proc. długości pojazdu,
• który ma otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków,
• który posiada kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,
• będącego pojazdem specjalnym w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym o przeznaczeniach wymienionych w załączniku nr 9 do ustawy o VAT.
Leasing operacyjny
Zgodnie z przepisami podatkowymi opłaty ustalone w umowie leasingu (w tym także w przypadku leasingu samochodu osobowego), ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodu korzystającego, jeżeli umowa spełnia łącznie kilka warunków.
Po pierwsze, gdy umowa taka została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome. Dla samochodów osobowych normatywny czas amortyzacji to pięć lat. Jak łatwo wyliczyć, 40 proc. z tego to dwa lata. Na tyle zatem co najmniej powinna być zawarta umowa leasingu. Po drugie, jest to możliwe, gdy suma ustalonych w umowie opłat pomniejszona o należny VAT odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych.
Odrębne zasady dotyczą jedynie przypadków, gdy podatnik korzystał ze ściśle określonych w ustawie o PIT zwolnień podatkowych, które jednak w tym przypadku pozostają poza kręgiem naszych zainteresowań.
Z ustawy o PIT wynika ponadto, że opłaty ustalone w umowie leasingu stanowią koszt uzyskania przychodu korzystającego, jeżeli finansujący w dniu zawarcia mowy leasingu nie korzystał ze zwolnień w podatku dochodowym, przysługujących na podstawie przepisów wymienionych w tym artykule.
W związku z tym, jeżeli spełnione zostały wymienione wcześniej warunki dotyczące umowy leasingu, korzystający może ująć w kosztach opłaty ustalone w umowie leasingu, w tym opłaty inicjalne (czynsz inicjalny oraz opłata manipulacyjna). Odrębną kwestią pozostaje natomiast możliwość zaliczenia do kosztów wydatków na ubezpieczenie takiego samochodu.
Limit ubezpieczenia
Ustawa o PIT przewiduje, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wydatków wyraźnie wymienionych w ustawie jako niestanowiące kosztów. Katalog takich wydatków zawiera art. 23 ustawy o PIT.
I to właśnie te ostatnie przepisy przewidują, że do kosztów podatkowych nie zalicza się składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 tys. euro, przeliczona na złote według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia.
Trzeba pamiętać, że potrzebny do przeliczenia kurs brany jest z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia, a nie zakupu czy też podpisania umowy leasingu operacyjnego. Również brana pod uwagę wartość samochodu jest wartością ustaloną dla celów ubezpieczenia i może odbiegać od wartości wynikającej z umowy zakupu czy leasingu.
Należy podkreślić, że ograniczenie to dotyczy wszystkich samochodów osobowych wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej, bez względu na to, czy stanowi on środek trwały, przedmiot leasingu, przedmiot innej umowy cywilnoprawnej czy też prywatną własność podatnika. Przepis ma zatem zastosowanie zarówno w przypadku samochodów stanowiących własność podatnika, jak i używanych na podstawie umowy leasingu operacyjnego.
WAŻNE!
Do kosztów nie zalicza się składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 tys. euro, przeliczona na złote według kursu sprzedaży ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia
EWA CIECHANOWSKA
ewa.ciechanowska@infor.pl
Podstawa prawna
• Art. 5a pkt 19, art. 22 ust. 1, 23 ust. 1 pkt 47 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
• Załącznik nr 9 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).