Tak. Pozwala mu na to zmiana rozporządzenia ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, która weszła w życie 11 sierpnia 2007 r. Zmiana ta przywraca rozwiązania, które były stosowane do końca ubiegłego roku i zostały zniesione w związku z likwidacją znaków opłaty skarbowej. Jako koszty uzyskania przychodu można aktualnie zaliczyć zarówno opłatę skarbową dokonaną według nowych zasad, czyli w formie gotówkowej (wpłata dokonywana w kasie właściwego urzędu gminy lub miasta) lub bezgotówkowej (wpłata na rachunek bankowy właściwego urzędu gminy lub miasta), jak również dokonywaną przy użyciu znaków opłaty skarbowej. Wprowadzone zmiany rozporządzenia precyzują również sposób dokonywania zapłaty, gdyż dotychczas niektóre banki odmawiały przyjmowania opłat skarbowych w formie gotówkowej.
Zasadą jest, że opłatę skarbową wnosi się na rzecz gminy (miasta), na terenie której ma siedzibę urząd, organ lub podmiot dokonujący czynności podlegającej opłacie, wydający zaświadczenie lub zezwolenie (pozwolenie, koncesję). Natomiast w przypadku pełnomocnictwa, prokury, substytucji, a także ich odpisów, opłatę skarbową uiszcza się na konto organu podatkowego właściwego ze względu na miejsce złożenia dokumentu.
Oczywiście należy pamiętać, że wydatek związany z poniesioną opłatą skarbową może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, pod warunkiem, że pozostaje w związku z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością gospodarczą.
Rozporządzenie w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów reguluje także formę dokumentowania kosztów. Zgodnie z rozporządzeniem, koszty powinny być udokumentowane fakturami lub rachunkami wystawionymi przez kontrahenta. W przypadku opłaty skarbowej opłacanej przy pomocy znaków opłaty skarbowej będzie to dowód wewnętrzny, który powinien zawierać datę sporządzenia, podpis dokonującego wydatku, tytuł dokonanej wpłaty, przedmiot operacji i wysokość kosztu. Potwierdzeniem uiszczenia opłaty skarbowej w formie gotówkowej będzie dokument wystawiony przez organ pobierający opłatę z adnotacją organu o uiszczeniu i wysokości opłaty, natomiast dokonanie opłaty skarbowej w formie bezgotówkowej potwierdzać będzie dowód przelewu na rachunek bankowy właściwego urzędu gminy (miasta). W przypadku gdy czynność podlegająca opłacie skarbowej nie kończy się wydaniem dokumentu, uiszczoną opłatę skarbową będzie można zaliczyć do kosztów na podstawie dowodu zapłaty. Opłatę skarbową jako koszt podatkowy ewidencjonuje się w księdze przychodów i rozchodów w kolumnie „inne wydatki”.
Czy znaki opłaty skarbowej mogą być nadal używane przez przedsiębiorców?
Począwszy od 1 stycznia 2007 r. podmioty, które dysponowały niewykorzystanymi znakami opłaty skarbowej, w tym również przedsiębiorcy, zostały - bez okresu przejściowego - pozbawione możliwości wykorzystania posiadanych zapasów znaków opłaty skarbowej lub ich zwrotu i odzyskania wydatkowanych na ich nabycie kwot. Powyższy problem rozwiązała dopiero nowelizacja ustawy o opłacie skarbowej z 13 czerwca 2007 r., przedłużając okres ważności znaków opłaty skarbowej do końca 2008 roku. Co więcej, zgodnie z nowelą można regulować opłatę skarbową częściowo przy pomocy znaczków skarbowych, a częściowo w nowej formie. Takie rozwiązanie pozwala wykorzystać dotychczasowe znaki opłaty skarbowej, bez narażania na straty szczególnie tych przedsiębiorców, którzy nadal dysponują jeszcze zapasami znaków opłaty skarbowej. Nie zmienił się sposób wykorzystania takich znaków. Opłatę skarbową uiszcza się poprzez naklejenie znaków na podlegającym opłacie dokumencie lub wniosku.
W jaki sposób udokumentować dokonanie opłaty skarbowej według nowych zasad?
Zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów z 27 września 2007 r. w sprawie zapłaty opłaty skarbowej, opłatę skarbową można regulować w formie gotówkowej lub bezgotówkowej. Za dowód uiszczenia opłaty skarbowej będzie mógł służyć wydruk potwierdzający dokonanie operacji bankowej lub uwierzytelniona przez adwokata, radcę prawnego, doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego kopia dowodu zapłaty.
Dowód zapłaty opłaty skarbowej należy przedstawić nie później niż w ciągu trzech dni od chwili powstania obowiązku zapłaty. Co do zasady dowód uiszczenia opłaty skarbowej pozostaje w aktach sprawy, w której składano dokument podlegający takiej opłacie. Pewną nowością jest natomiast umożliwienie podmiotom dokonującym opłaty żądania zwrotu dowodu potwierdzającego uiszczenie opłaty skarbowej.
Czy przedsiębiorcy mogą liczyć na szczególne zwolnienia przy pobieraniu od nich opłaty skarbowej?
Ustawa z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej wyczerpująco wymienia przewidziane przez ustawodawcę zwolnienia z obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej. Żadne z tych zwolnień nie dotyczy jednak bezpośrednio przedsiębiorców. Przedsiębiorcy mogą natomiast, tak samo jak inne podmioty, korzystać z możliwości ubiegania się o zwrot uiszczonej opłaty skarbowej. Należy przy tym pamiętać, że zwrot opłaty skarbowej następuje wyłącznie na wniosek podmiotu, który ją uiścił. Opłata skarbowa podlega zwrotowi, jeżeli podlegająca opłacie czynność nie została dokonana, natomiast opłata od wydania zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji) powinna być zwrócona, jeżeli mimo jej uiszczenia wspomnianych dokumentów wnioskodawcy nie wydano. W tym kontekście warto nadmienić, że zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów z 27 września 2007 r. w sprawie zapłaty opłaty skarbowej, które weszło w życie 27 października 2007 r., uiszczenie opłaty skarbowej nie musi następować równocześnie z wnioskiem o dokonanie czynności podlegających opłacie. Z myślą o tych, którzy o obowiązku dokonania opłaty dowiedzieli się dopiero w momencie składania wniosku, powyższe rozporządzenie wprowadza trzydniowy termin od powstania obowiązku zapłaty, w ciągu którego zobowiązany podmiot ma obowiązek dołączyć do wniosku dowód zapłaty.
Za jakie czynności należy uiścić opłatę skarbową?
Opłacie skarbowej podlegają: czynności urzędowe dokonywane na podstawie zgłoszenia lub na wniosek, wydanie zaświadczenia na wniosek, wydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji), złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa, prokury lub jego odpisu, wypisu lub kopii w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym. Obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej dotyczy także dokonania czynności urzędowej, wydania zaświadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia, koncesji) przez podmiot inny niż organ administracji rządowej i samorządowej, w związku z wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej, a także złożenie w takim podmiocie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii.
Poszczególne rodzaje czynności podlegające opłacie skarbowej oraz stawki opłaty są wymienione w załączniku do ustawy o opłacie skarbowej. Tytułem przykładu wskazać można, że dokument stwierdzający udzielenie pełnomocnictwa podlega opłacie skarbowej w wysokości 17 zł. Opłata skarbowa za wydanie pozwolenia lub zezwolenia wynosi - w zależności od rodzaju działalności - od 30 zł do ponad 12 tys. zł. Koszt wydania zaświadczenia, na przykład potwierdzającego rejestrację jako podatnika VAT, wynosi 21 zł.
Czy organy administracyjne mają obowiązek wezwać do uiszczenia opłaty skarbowej, jeśli pismo podlegające opłacie nie zostało opłacone wraz z jego wniesieniem?
W przypadku nieuiszczenia w całości lub w części wymaganej opłaty skarbowej, organy administracji mają obowiązek wezwać stronę do usunięcia braków w terminie 7 dni. W związku z obowiązującą od dnia 27 października zmianą rozporządzenia ministra finansów w sprawie zapłaty opłaty skarbowej, dającą podmiotowi, na którym ciąży obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej trzy dni na jej uzupełnienie przyjąć należy, że wspomniany obowiązek organów administracji do wezwania strony do uzupełnienia braków będzie się aktualizował po bezskutecznym upływie trzech dni, w ciągu których strona może uzupełnić brakującą opłatę skarbową z własnej inicjatywy.
Warto wskazać, że nie ma obowiązku wnoszenia opłaty skarbowej od okazanej, przy odbiorze dokumentów, kserokopii upoważnienia. Okazanie upoważnienia ma charakter techniczny i nie powoduje obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej. Zatem nie istnieje obowiązek wnoszenia opłaty skarbowej każdorazowo przy odbiorze dokumentów (m.in. postanowienie prezydenta Białegostoku z 10 sierpnia 2007 r., nr Fn.IV.0717-I-3/2007).
(MGM)
Halina Kwiatkowska
radca prawny, partner w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy, oddział Kraków
PODSTAWA PRAWNA
• Rozporządzenie ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.).
• Ustawa z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. nr 225, poz. 1635).
• Ustawa z 13 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o opłacie skarbowej (Dz.U. nr 128, poz. 883).
• Rozporządzenie ministra finansów z 27 września 2007 r. w sprawie zapłaty opłaty skarbowej (Dz.U. nr 187, poz. 1330).
• Ustawa z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. nr 98, poz. 1071 z późn. zm.).