Eksportem towarów jest potwierdzony przez urząd celny, określony w przepisach celnych, wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty, jeżeli wywóz jest dokonany przez dostawcę lub na jego rzecz, lub nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz. Wynika to z art. 2 pkt 8 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm., nazywana dalej ustawą o VAT).
Z przepisów jednak wynika, że w takim przypadku chodzi o wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty w wykonaniu czynności określonych w art. 7 ust. 1 pkt 1-4 ustawy o VAT. A w przepisach tych mowa jest o tym, że przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:
• przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa - prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
• wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
• wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
• wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta.
Potwierdzenie wywozu
Z regulacji zawartych w art. 41 ust. 4 ustawy o VAT w eksporcie towarów, o którym mowa we wspomnianym art. 2 pkt 8 lit. a), stawka podatku wynosi 0 proc. Z kolei zgodnie z art. 41 ust. 6 ustawy o VAT prawo stosowania stawki 0 proc. w eksporcie towarów przysługuje, pod warunkiem że podatnik przed złożeniem deklaracji podatkowej za dany miesiąc otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty. Według natomiast art. 41 ust. 7 ustawy o VAT, jeżeli warunek, o którym mowa we wspomnianym już przepisie ust. 6, nie został spełniony, to podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 za dany okres rozliczeniowy. Czyni to w okresie następnym, stosując stawkę 0 proc. pod warunkiem otrzymania dokumentu wymienionego w ust. 6 przed złożeniem deklaracji podatkowej za ten okres. W razie nieotrzymania tego dokumentu w terminie określonym w zdaniu poprzednim mają zastosowanie stawki właściwe dla dostawy tego towaru na terytorium kraju.
W poprzednim przepisie wspomniano o ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. Otóż zgodnie z tą regulacją podatnicy - z wyjątkiem wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku - są zobowiązani prowadzić ewidencję zawierającą m.in. dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokość podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.
Unijne regulacje
W ustawie o VAT nie określono formy potwierdzenia wywozu towaru poza terytorium Wspólnoty. W praktyce jednakże musi być ono zgodne z postanowieniami VI Dyrektywy. Wywóz ostateczny towarów poza obszar Unii Europejskiej regulują art. 161 ust. 5 Rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego wspólnotowy kodeks celny i art. 788-796 Rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2454/93 ustanawiającego przepisy wykonawcze do tego rozporządzenia. Zgodnie z art. 792 Rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2454/93, ustanawiającego przepisy wykonawcze do wspólnotowego kodeksu celnego (rozporządzenie wykonawcze), zgłoszenia do wywozu towarów należy dokonać na podstawie SAD składającego się z kart 1, 2 i 3. Zastosowanie tych kart jest następujące:
• karta 1 jest przeznaczona dla urzędu celnego, w którym zgłoszenie zostało dokonane,
• karta 2 służy celom statystycznym,
• karta 3 przeznaczona jest dla zgłaszającego.
Zgłoszenie to składane jest do urzędu celnego wywozu w celu dostarczenia towarów do urzędu celnego wyprowadzenia zlokalizowanego na granicy Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 793 rozporządzenia wykonawczego w przypadku towarów wywożonych w inny sposób, czyli transportem drogowym, urzędem celnym wyprowadzenia jest ostatni urząd celny przed opuszczeniem przez towary obszaru celnego Wspólnoty. Obowiązkiem tego urzędu jest upewnienie się, czy przedstawione towary są towarami zgłoszonymi do wywozu w urzędzie celnym wysyłki. W przypadku niestwierdzenia różnic potwierdza ich fizyczne wyjście poza obszar celny UE poprzez poświadczenie wywozu na odwrotnej stronie karty 3 SAD pieczęcią z nazwą urzędu i datą.
Dokonanie korekty
Zgodnie z art. 41 ust. 9 ustawy o VAT otrzymanie przez podatnika dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty w terminie późniejszym niż określony w ust. 7 upoważnia go do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał ten dokument.
Przepis ten obowiązuje od 1 czerwca 2005 r. Zatem dokonywana korekta po otrzymaniu stosownego dokumentu polega na odpowiednim pomniejszeniu wartości dostawy w kraju oraz podatku należnego i powiększeniu o tę wartość eksportu towarów opodatkowanego stawką 0 proc. Zdaniem organów podatkowych czynności te powinny być dokonane w rozliczeniu (deklaracji) za okres, w którym podatnik otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty.
JAK ROZLICZAĆ ZALICZKĘ NA POCZET EKSPORTU
Jeżeli eksport towarów, na poczet którego podatnik otrzymał już część należności, nie nastąpi w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania tej zaliczki (przedpłaty, zadatku, raty), nie powstaje obowiązek podatkowy. Odnosząc się do kwestii stawki podatku, mającej zastosowanie do zaliczki otrzymanej z tytułu eksportu towarów, należy wyjaśnić, iż brak w ustawie szczególnej regulacji dotyczącej stawki opodatkowania tych zaliczek. Zaliczki winny być opodatkowane stawką właściwą dla czynności której zaliczka dotyczy. W eksporcie towarów stawka wynosi 0 proc. (art. 41 ust. 4 ustawy). Zatem zaliczka otrzymana na poczet eksportu również powinna być opodatkowana 0-proc. stawką podatku, jeśli powstanie w stosunku do niej obowiązek podatkowy - wyjaśnienia Urzędu Skarbowego w Płocku z 8 września 2006 r., nr 1419/UPO-443-67/06/DC.
PRZYKŁAD
PROCEDURA ZWYKŁA I UPROSZCZONA
Spółka sprzedaje towary eksportowane do odbiorcy posiadającego siedzibę na terenie państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej. Aby spółka mogła zastosować stawkę 0 proc. VAT przy eksporcie towarów, wymogiem koniecznym jest posiadanie przez nią stosownego dokumentu SAD potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty. Chodzi o przypadek, w którym zgłoszenie wywozowe sporządzane jest na podstawie jednolitego dokumentu administracyjnego (czyli dokumentu SAD). W celu zastosowania stawki 0 proc. VAT nie jest konieczne spełnienie innych wymogów oprócz wymienionych.
Krzysztof Tomaszewski
krzysztof.tomaszewski@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 2, 7, 41, 109 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).