RADA
Nie. Amortyzacji podatkowej w spółkach osobowych podlegają tylko te składniki majątkowe, które są przedmiotem własności wszystkich wspólników.
UZASADNIENIE
Amortyzacji podlegają, co do zasady, środki trwałe stanowiące własność lub współwłasność podatnika (z wyjątkiem przedmiotów umowy leasingu finansowego amortyzowanych przez korzystającego).
Aby powyższy warunek został spełniony, wspólnik - właściciel pojazdu - powinien wnieść ten składnik majątkowy do spółki tytułem wkładu niepieniężnego. W przeciwnym razie samochód ciężarowy nie będzie mógł być amortyzowany przez Państwa spółkę, i to pomimo tego, że jest wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej, czyli pośrednio przyczynia się do powstania przychodu.
Na fakt, że dokonywanie odpisów amortyzacyjnych obciążających koszty podatkowe jest warunkowane wniesieniem własności środka trwałego do spółki cywilnej, wskazał jednoznacznie Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 5 listopada 2001 r., sygn. akt FPS 6/2001, w której stwierdził, że:
Wniesienie takiego środka trwałego jako wkładu do spółki cywilnej będzie „zobowiązaniem się” wspólnika do osiągnięcia w ramach spółki „wspólnego celu gospodarczego”, o jakim mowa w art. 860 § 1 k.c., a jednocześnie stanowić będzie wyraz „przeznaczenia” takiego środka na potrzeby podatnika związane z prowadzoną przez niego (w formie spółki cywilnej) działalnością gospodarczą, (...) lub przeznaczenia go do oddania w używanie (w ramach działalności spółki) na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze.
Cech takich, uzasadniających dokonywanie odpisów amortyzacyjnych (...), nie będą miały środki, które będąc co prawda własnością lub współwłasnością (współużytkowaniem wieczystym) wspólników spółki cywilnej, nie zostały wniesione jako wkład do spółki i w związku z tym nie zostały objęte współwłasnością łączną wspólników. Środki takie mogą być co najwyżej oddane przez tych wspólników spółce jako odrębnemu podmiotowi gospodarczemu do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze.
Również w piśmie naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Radomiu z 15 lutego 2007 r. nr 1424/2140/4111/415/80/06/07/JS, czytamy, że:
Współwłasność łączną wspólników tworzą te składniki majątkowe, które zostały wniesione do spółki w postaci wkładu wynikającego z umowy spółki, a w przypadku wkładu w postaci nieruchomości - również umową przenoszącą własność w postaci aktu notarialnego. Współwłasność łączną tworzą również składniki majątkowe wytworzone i nabyte we własnym zakresie - w wyniku działalności spółki. Niedopuszczalne są więc odpisy amortyzacyjne od środków trwałych należących do majątku odrębnego wspólników.
Na podstawie cytowanej powyżej uchwały oraz kilku wcześniejszych orzeczeń sądowych ukształtował się pogląd, że również wspólnik będący właścicielem danego środka trwałego nie może go amortyzować, jeśli przedmiot ten nie został uprzednio wprowadzony do majątku spółki. I chociaż przedstawiona opinia znalazła poparcie w pismach organów podatkowych, to wśród orzeczeń sądowych można również odnaleźć odmienne stanowisko w tej sprawie, oparte na analizie art. 1 i art. 8 updof (uchwała NSA z 27 listopada 1998 r., sygn. akt FPS 15/1998). Zwraca się w nim uwagę, że fakt, że to wspólnicy, a nie spółka są podatnikami podatku dochodowego oraz że dochody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną opodatkowuje się osobno u każdego ze wspólników w stosunku do jego udziału. Skoro zatem dochód przypisuje się indywidualnie poszczególnym wspólnikom, to nie ma przeszkód, by ten z nich, któremu przysługuje własność środka trwałego, mógł go amortyzować.
Niestety, mimo że taka interpretacja jest dla podatników korzystna, bardzo trudno wcielić ją w życie ze względów praktycznych, wynikających z zasad rozliczania podatkowego. Trudności te podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 30 listopada 1999 r., sygn. akt I SA/Wr 2445/97, w którym stwierdził, że:
przyjęta zatem w art. 8 updof regulacja wskazuje, że dochód osoby fizycznej ze wspólnego źródła przychodów jest pochodną dochodów osiągniętych przez to źródło. Odmiennie zatem niż u innych podatników, aby ustalić dochód osoby ze wspólnego źródła przychodów, należy najpierw dokonać w jego ramach ustalenia wspólnych przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów, co pozwoli określić dochód uzyskany z tego źródła przez wszystkich wspólników (...), a następnie ustalić dochód każdej z tych osób, z uwzględnieniem wielkości jej udziału w tym źródle. Przyjętą konstrukcję uznać należy za prawidłową, gdyż w przypadku wspólnego źródła przychodów kilku osób posiadających w ramach tego źródła określone udziały, brak jest możliwości przypisywania poszczególnym osobom przypadających im przychodów oraz kosztów ich uzyskania, zwłaszcza gdy osoby te zobligowane są do prowadzenia dokumentacji finansowej tego źródła przychodów jako całości.
Należy zatem przyjąć, iż samochód ciężarowy będący własnością tylko jednego wspólnika w ogóle nie podlega amortyzacji podatkowej.
Udzielając odpowiedzi na Państwa pytanie, należy dodać, że bezpłatne korzystanie z przedmiotowego pojazdu w działalności gospodarczej (jeśli wspólnik nie zdecyduje się na przeniesienie jego własności) powinno być poparte formalnym wniesieniem prawa do używania jako wkładu do spółki cywilnej. Zaniedbanie tej czynności może skutkować ustaleniem przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń u wspólników, którzy nie są właścicielami składnika.
Potwierdzają to również organy podatkowe. W piśmie z 30 maja 2005 r. nr II US. PB-I/415/27/05 Naczelnik Urzędu Skarbowego w Rzeszowie stwierdził, że:
Poprzez wniesienie prawa do nieodpłatnego używania samochodu jako wkładu do spółki nastąpiło zwiększenie majątku spółki na określony czas o wartość tego świadczenia. A zatem u drugiego wspólnika nie powstanie przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń.
- art. 1, art. 8 ust. 1 i 3, art. 22a ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 115, poz. 791
Małgorzata Rymarz
ekspert w zakresie podatków dochodowych