rada
Spółka będzie mogła skorzystać ze zwolnienia w zapłacie podatku za rok podatkowy 2008 po spełnieniu opisanych w uzasadnieniu warunków. Spółka nie zapłaci podatku za ten rok w terminie do 31 marca 2009 r. Podatek za 2008 r. zapłaci w pięciu kolejnych latach (po 20%). Spółka może utracić prawo do zwolnienia w okresie pięciu kolejnych lat podatkowych. Szczegóły - w uzasadnieniu.
uzasadnienie
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje możliwość zwolnienia podatników z zapłaty podatku w danym roku podatkowym i rozłożenie jego płatności na równe raty płatne w pięciu kolejnych latach. Z takiego zwolnienia mogą skorzystać podatnicy będący - od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej do pierwszego dnia miesiąca roku podatkowego, w którym rozpoczynają korzystanie ze zwolnienia - małymi przedsiębiorcami. Ze zwolnienia można skorzystać w drugim roku podatkowym, a w trzecim roku podatkowym - w przypadku gdy pierwszy rok podatkowy trwał krócej niż 10 pełnych miesięcy. Nie jest możliwe skorzystanie ze zwolnienia w pierwszym roku działalności. Dla uzyskania zwolnienia spółka musi więc pozostawać małym przedsiębiorcą od rozpoczęcia działalności do 1 stycznia 2008 r.
Formalnym warunkiem jest złożenie naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenia (w formie pisemnej) o korzystaniu ze zwolnienia w terminie do 20. dnia pierwszego miesiąca roku podatkowego objętego tym zwolnieniem. W przypadku Czytelnika powinno to nastąpić do 20 stycznia 2008 r.
Co ważne, przepisy nie odnoszą się do definicji małego podatnika zawartej w słowniczku pojęć ustawy, lecz do definicji małego przedsiębiorcy określonej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Według tej ustawy małym jest taki przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz
2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.
Oba wymienione warunki muszą być spełnione łącznie (na co wskazuje spójnik „oraz”), przy czym kwoty w euro przelicza się na złote według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roku obrotowego wybranego do określenia statusu przedsiębiorcy. Z kolei średnioroczne zatrudnienie określa się w przeliczeniu na pełne etaty, nie uwzględniając przy tym pracowników przebywających na urlopach macierzyńskich i wychowawczych, a także zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego.
W sytuacji gdy spółka spełnia powyższe wymagania oraz dokona skutecznego powiadomienia, będzie zobowiązana tylko do złożenia zeznania rocznego - w terminie do końca marca 2009 r. Nie będzie natomiast musiała w tym terminie zapłacić wykazanego podatku, bowiem będzie on płatny w pięciu kolejnych latach podatkowych - w wysokości 20% należnego podatku wykazanego w zeznaniu za 2008 r. Oczywiście spółka nie będzie też zmuszona płacić zaliczek w ciągu całego roku podatkowego 2008. Następuje więc rozłożenie płatności podatku na raty bez potrzeby uzyskiwania dodatkowej zgody organu podatkowego. Poszczególne transze podatku płatne są oczywiście w terminach określonych dla złożenia zeznań rocznych za pięć kolejnych lat podatkowych.
Omawiane zwolnienie nie ma jednak zastosowania wobec takich podatników, którzy w okresie poprzedzającym rok korzystania ze zwolnienia:
l uzyskali przychód średniomiesięcznie w wysokości stanowiącej równowartość w złotych kwoty niższej niż 1000 euro (przeliczonej według średniego kursu euro, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia roku poprzedzającego rok rozpoczęcia działalności), albo
l zatrudniali, na podstawie umowy o pracę, w każdym miesiącu mniej niż 5 osób w przeliczeniu na pełne etaty.
Jeżeli w spółce wystąpił którykolwiek z omawianych przypadków, nie będzie ona mogła skorzystać ze zwolnienia.
Ustawa przewiduje także przypadki, których wystąpienie skutkuje utratą prawa do zwolnienia. Dotyczy to podatników, którzy:
1) zostali postawieni w stan likwidacji albo ogłoszona została ich upadłość obejmująca likwidację majątku w okresie korzystania ze zwolnienia albo w pięciu następnych latach podatkowych, albo
2) w którymkolwiek z miesięcy roku korzystania ze zwolnienia albo w jednym z pięciu następnych lat podatkowych zmniejszą przeciętne miesięczne zatrudnienie na podstawie umowy o pracę o więcej niż 10% w stosunku do najwyższego przeciętnego miesięcznego zatrudnienia w roku poprzedzającym rok podatkowy, albo
3) w roku korzystania ze zwolnienia albo w pięciu następnych latach podatkowych osiągną przychody z działalności gospodarczej średniomiesięcznie w wysokości stanowiącej równowartość w złotych kwoty niższej niż 1000 euro przeliczonej według średniego kursu euro, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia w roku poprzednim, albo
4) odpowiednio w roku lub za rok korzystania ze zwolnienia lub w pięciu następnych latach podatkowych mają zaległości z tytułu podatków stanowiących dochód budżetu państwa, ceł oraz składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Ostatni przypadek podlega jednak złagodzeniu i nie powoduje utraty zwolnienia, w sytuacji gdy zaległość z wymienionych tytułów wraz z odsetkami za zwłokę zostanie uregulowana w terminie 14 dni od dnia doręczenia ostatecznej decyzji w tej sprawie (art. 25 ust. 14 updop).
Jak widać, omawiane zwolnienie można stosunkowo łatwo utracić. Spółka powinna więc na bieżąco kontrolować stan zatrudnienia oraz regulowanie wymienionych zobowiązań, a także dbać o odpowiednio wysoki poziom przychodów. Dodatkową trudnością jest fakt, że powyższe sytuacje nie mogą wystąpić w stosunkowo długim okresie pięciu kolejnych lat, kiedy to warunki funkcjonowania przedsiębiorcy oraz rynku mogą się diametralnie zmienić. Prowadzi to do wniosku, że niestety ustawodawca zbyt surowo określił warunki konieczne do uzyskania, a w szczególności do utrzymania zwolnienia.
Ustawa wyraźnie określa, jakich czynności należy dokonać w sytuacji utraty prawa do zwolnienia. I tak, w sytuacji utraty zwolnienia spółka będzie zmuszona do:
1) rozpoczęcia wpłacania zaliczek począwszy od miesiąca następującego po miesiącu utraty zwolnienia,
2) zapłaty podatku po zakończeniu roku podatkowego na zasadach ogólnych (jednak bez doliczania odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu zaliczek za poszczególne miesiące roku).
Jeżeli utrata zwolnienia nastąpi po terminie złożenia zeznania za rok objęty zwolnieniem (a więc w przypadku Czytelnika po 31 marca 2009 r.), to spółka będzie zmuszona do zapłaty podatku wraz z należnymi odsetkami.
PRZYKŁAD
Spółka A (rok podatkowy pokrywający się z kalendarzowym) korzystała ze zwolnienia w 2007 r., jednak w marcu tego roku zwolniła pracownika, co spowodowało utratę prawa do zwolnienia. Oznacza to, że począwszy od kwietnia spółka A powinna wpłacać zaliczki na podatek, a wykazany w zeznaniu podatek za rok wpłacić w terminie do 31 marca 2008 r.
Spółka nie zapłaci jednak odsetek za zwłokę od zaliczek za styczeń i luty (kwoty wpłacone z podatkiem za cały rok).
PRZYKŁAD
Spółka B (rok podatkowy pokrywający się z kalendarzowy) korzystała ze zwolnienia w 2007 r. W zeznaniu za ten rok wskazała podatek w wysokości 100 000 zł. Kwota 20 000 zł (20% wykazanego podatku) została zapłacona 31 marca 2009 r., po czym taka sama kwota także 31 marca 2010 r. Niestety w lutym 2011 r. spółka utraciła prawo do zwolnienia. Oznacza to, że powinna wpłacić pozostałe 60 000 zł wraz z należnymi odsetkami wyliczonymi za okres od 1 kwietnia 2008 r. do dnia zapłaty.
Pozytywnym aspektem opisanego zwolnienia jest brak konieczności uiszczenia opłaty prolongacyjnej z tytułu zapłaty podatku w odsuniętym terminie (z wyjątkiem przypadków utraty zwolnienia).
l art. 25 ust. 11-16 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847
l art. 105, 107 i 109 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej - j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 235, poz. 1699
Marcin Gawlik
konsultant podatkowy