Przepisy określające zasady korzystania z ulgi innowacyjnej obowiązują od 1 stycznia 2006 r. Stosowne zapisy znajdują się w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i prawnych. Co do zasady ulga polega na odliczeniu od podstawy podatku (opodatkowania) wydatków poniesionych przez podatnika na nabycie nowych technologii.
Definicja ustawowa
Podatnicy muszą pamiętać, że nie każdy wydatek będzie mógł skorzystać z odliczenia. Przede wszystkim przepisy ściśle określają pojęcie nowej technologii. Uważa się za nią wiedzę technologiczną w postaci wartości niematerialnych i prawnych, która umożliwia wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług. W szczególności nową technologią są wyniki badań i prac rozwojowych. Ponadto wiedza technologiczna nabyta przez podatnika nie może być stosowana na świecie przez okres dłuższy niż ostatnich pięć lat. Musi to potwierdzać opinia niezależnej od podatnika jednostki naukowej w rozumieniu ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki.
Należy zwrócić uwagę, że ustawodawca nakłada na podatnika obowiązek odpowiedniego udokumentowania poniesienia wydatków na nabycie nowych technologii i udowodnienie innowacyjności tej technologii. Dokumentem potwierdzającym innowacyjność nowej technologii jest opinia niezależnej od podatnika jednostki naukowej. Powinna ona zawierać stwierdzenia, że nowa technologia umożliwi wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług i nie jest stosowana na świecie przez okres dłuższy niż pięć lat.
Jak wyjaśniły organy podatkowe w jednej z interpretacji podatkowych przepisy nie przewidują wyłączeń od obowiązku udowodnienia przez podatnika innowacyjności technologii, z powodu niezlokalizowania przez podatnika odpowiedniej jednostki naukowej. Możliwość skorzystania z ulgi stanowiącej dla podatnika pewien rodzaj uprzywilejowania wymaga spełnienia wszelkich warunków przewidzianych przez ustawę (postanowienie naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Toruniu z 10 maja 2007 r., nr PD/415-11/07). Dodatkowo organy podatkowe uznały, że przedłożone przez podatnika pismo, wystawione przez sprzedawcę drukarki, nie jest wystarczającym dokumentem, na podstawie którego można uznać innowacyjność nabytej technologii. Pismo to nie stanowi opinii niezależnej od podatnika jednostki naukowej, wymienionej enumeratywnie w katalogu zamkniętym zawartym w ustawie o zasadach finansowania nauki.
CZYM SĄ JEDNOSTKI NAUKOWE
Jednostkami naukowymi są jednostki prowadzące w sposób ciągły badania naukowe lub prace rozwojowe:
l podstawowe jednostki organizacyjne szkół wyższych lub wyższych szkół zawodowych w rozumieniu statutów tych szkół
l placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk
l jednostki badawczo-rozwojowe
l międzynarodowe instytuty naukowe
l jednostki organizacyjne posiadające status jednostki badawczo-rozwojowej
l Polska Akademia Umiejętności
l inne jednostki organizacyjne, niewymienione wyżej, posiadające osobowość prawną i siedzibę w Polsce, w tym przedsiębiorcy posiadający status centrum badawczo-rozwojowego nadawany na podstawie ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej
Zasady odliczenia
Prawo do odliczeń przysługuje podatnikowi uzyskującemu przychody z działalności gospodarczej. Kwota odliczeń nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z tego źródła. Należy podkreślić, że prawo do odliczeń nie przysługuje podatnikowi, jeżeli w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia.
Podstawą ustalenia wielkości odliczenia jest kwota wydatków poniesionych przez podatnika na nabycie nowej technologii, uwzględnionych w wartości początkowej. Chodzi tu o część, w jakiej została zapłacona podmiotowi uprawnionemu w roku podatkowym, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych lub w roku następującym po tym roku oraz w której nie została zwrócona podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Jeżeli podatnik dokonał przedpłat (zadatków) na poczet wydatków w roku poprzedzającym rok, w którym wprowadził nową technologię do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, uznaje się je za poniesione w roku jej wprowadzenia do tej ewidencji.
Ma to o tyle istotne znaczenie, że odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki. Może się zdarzyć, że podatnik osiąga za rok podatkowy stratę lub wielkość dochodu z działalności podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń. W takiej sytuacji odliczenia odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie trzy lata podatkowe. Termin trzyletni liczy się od końca roku, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
CO STANOWI NABYCIE NOWYCH TECHNOLOGII
Nabyciem nowej technologii jest nie tylko jej zakup, ale także nabycie praw do wiedzy technologicznej, w drodze umowy o ich przeniesienie, oraz korzystanie z tych praw.
ILE WYNOSI LIMIT ODLICZENIA
Ulga innowacyjna ograniczona została limitem. Obecnie jest on taki sam dla wszystkich. Odliczenia związane z nabyciem nowej technologii nie mogą przekroczyć 50 proc. kwoty poniesionych wydatków.
Utrata prawa
Przepisy określają nie tylko sytuacje, w których podatnik ma prawo do odliczenia. Szczegółowo wskazują też przypadki, w których następuje utrata tego przywileju. Ma to miejsce w trzech przypadkach. Podatnik traci prawo do odliczeń związanych z nabyciem nowej technologii, jeżeli przed upływem trzech lat podatkowych, licząc od końca roku podatkowego, w którym wprowadził nową technologię do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, otrzyma zwrot wydatków na tę technologię w jakiejkolwiek formie. Po drugie, jeżeli w tym terminie udzieli w jakiejkolwiek formie lub części innym podmiotom prawa do nowej technologii. Wyłączenie nie dotyczy tylko przypadków przeniesienia prawa w wyniku przekształcenia formy prawnej oraz łączenia lub podziału dotychczasowych przedsiębiorców - dokonywanych na podstawie przepisów kodeksu spółek handlowych. I wreszcie podatnik straci prawo do odliczeń, gdy przed upływem trzech lat zostanie ogłoszona jego upadłość, obejmująca likwidację majątku, lub zostanie postawiony w stan likwidacji.
We wszystkich tych sytuacjach trzeba będzie zwrócić ulgę.
PODSTAWA PRAWNA
l Art. 26c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
l Art. 18b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).
ALEKSANDRA TARKA