Podatkowi od towarów i usług podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (Polski), przy czym przez świadczenie usług rozumie się - zgodnie z przepisami ustawy o VAT - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu tej ustawy.
Czynność udzielenia pożyczki jest usługą podlegającą, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, usługi wymienione w załączniku nr 4 do niej zostały zwolnione od podatku. Pod poz. 3 tego załącznika wymieniono usługi w zakresie pośrednictwa finansowego (sekcja J ex 65-67).
Zgodnie z interpretacją organów podatkowych (decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z 1 lutego 2007 r., sygn. PI/443-368/06/P/09), dla stwierdzenia, czy czynność udzielenia pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, konieczne jest jednak ustalenie, czy podmiot udzielający pożyczki prowadzi działalność gospodarczą w zakresie obejmującym udzielanie pożyczek. Na poparcie tego stanowiska w interpretacji tej zostało przytoczone orzeczenie w sprawie C-142/99 pomiędzy Floridienne S.A. i Berginvest S.A. a państwem belgijskim, w którym Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, iż - ze względu na to, że art. 2(1) VI Dyrektywy wyłącza z zakresu stosowania VAT transakcje, w których podatnik nie występuje w takim charakterze - transakcje dotyczące pożyczek podlegają VAT jedynie w sytuacji, gdy stanowią działalność gospodarczą podmiotu w rozumieniu art. 4(2) VI Dyrektywy, bądź stanowią bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie działalności opodatkowanej, nie wynikające jednak bezpośrednio z tej działalności w rozumieniu art. 19(2) Dyrektywy.
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, płatnikami tego podatku są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje natomiast wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2).
Ponieważ spółka nie świadczy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej usług polegających na udzielaniu pożyczek, a udzielenie pracownikowi pożyczki, o której jest mowa w pytaniu, miało charakter incydentalny i nie nastąpiło w ramach świadczenia usług przez podatnika VAT, nie została spełniona przesłanka określona w art. 15 ust 1 ustawy o VAT. Incydentalne udzielenie pożyczki nie jest bowiem czynnością, którą można zakwalifikować do pojęcia „działalność gospodarcza” w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.
Reasumując, incydentalne udzielenie pracownikowi pożyczki przez spółkę nie jest czynnością podlegającą działaniu ustawy o VAT. Oznacza to, że przysługujące odsetki uzyskane od udzielonej pożyczki nie podlegają zaewidencjonowaniu dla celów VAT oraz wykazaniu w deklaracji VAT-7.
Podstawa prawna:
art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).
Paweł Mazur