Pokwitowanie zamiast prawa jazdy
Warto wskazać, iż zgodnie z art. 135 ustawy o prawie o ruchu drogowym, w sytuacji stwierdzenia zniszczenia prawa jazdy w stopniu powodującym jego nieczytelność, podejrzenia jego podrobienia lub przerobienia, ewentualnie przekroczenie terminu jego ważności, do kierowania pojazdem uprawnia pokwitowanie.
Ustęp 2 art. 135 ustawy o prawie o ruchu drogowym stanowi, iż pokwitowanie za zatrzymanie prawa jazdy w razie uzasadnionego podejrzenia, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów, uprawnia kierowcę do kierowania pojazdem w ciągu 7 dni.
Warto przywołać wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 15 listopada 2007, o sygn. akt III SA/Lu 254/07, zgodnie z którym działania policjanta polegające na zatrzymaniu prawa jazdy i wydania stosownego pokwitowania, mają charakter faktyczny, polegający na fizycznym zatrzymaniu kontrolowanego prawa jazdy.
Prawo o ruchu drogowym przewiduje, że po interwencji policji powinny nastąpić działania właściwych organów państwa o charakterze prawnym. Z tego powodu policja przekazuje prawo jazdy sądowi, prokuratorowi lub staroście, aby powyższe organy podjęły odpowiednie czynności prawne stosownie do okoliczności stanowiących przyczynę zatrzymania prawa jazdy.
Policja przekazuje prawo jazdy staroście
Po zatrzymaniu prawa jazdy i wydaniu pokwitowania, policja niezwłoczne przekazuje zatrzymane prawo jazdy staroście właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania kierującego. Przekazanie powinno nastąpić jednak nie później niż w ciągu 7 dni, o czym stanowi art. 136 prawa o ruchu drogowym.
Starosta jest organem I instancji, który jest uprawniony do wydania decyzji w sprawie zatrzymania prawa jazdy, w razie przekroczenia przez kierowcę limitu 24 punktów karnych za naruszenie przepisów prawa ruchu drogowego. W związku z tym, iż to komendant wojewódzki policji, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania, prowadzi ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego, starosta na podstawie otrzymanej informacji o przekroczeniu limitu punktów karnych, ustala stan faktyczny przed wydaniem decyzji.
Zgodnie z art. 76 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, dokumenty urzędowe, sporządzone przez powołane do tego organy państwowe, stanowią dowód naruszenia przepisów ruchu drogowego. Organy orzekające w sprawie są zobligowane do przyjęcia za prawdziwe informacje, zawarte w dokumencie przesłanym z komendy policji, iż uprawniony do prowadzenia pojazdów przekroczył dopuszczalny limit 24 punktów karnych za naruszenie przepisów ruchu drogowego, co spowodowało zatrzymanie prawa jazdy.
Starosta, na podstawie art. 114 ust. 1 lit. b ustawy o prawie o ruchu drogowym, wydaje decyzję o poddaniu kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji osoby posiadającej uprawnienia do kierowania pojazdem. Jest ona wydawana na wniosek komendanta wojewódzkiego policji.
Skierowanie na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji jest nałożeniem na kierowcę konkretnego obowiązku, który,z jednej strony obliguje organ do sprawdzenia czy został wykonany, z drugiej uświadamia zobowiązanemu konieczność wykonania go we właściwym czasie. Organ może określić termin, a nawet sposób jego wykonania.
Fotoradary, szkolenia i drogi, czyli bezpieczeństwo kierowców samochodów służbowych w MŚP w Polsce
Ograniczanie emisji spalin w UE w 2013 r. - skutki dla przedsiębiorców
Decyzja o cofnięciu uprawnień
Osoby bez uprawnień do prowadzenia pojazdów nie spełniają wymogów określonych w ustawie lub nie posiadają uprawnień do kierowania pojazdami silnikowymi czy tramwajami lub został wobec nich orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów. Mogą to być również kierowcy z krajowym prawem jazdy, wydanym za granicą, wobec których został orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub którzy otrzymali orzeczenie lekarskie o istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania.
Uprawnienia do prowadzenia pojazdów mogą zostać odebrane na mocy decyzji starosty. Nastąpi to jednak w wypadku niepoddania się kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji, jak również uzyskania negatywnego wyniku egzaminu państwowego w związku z kontrolą sprawdzenia kwalifikacji.
Zgodnie z art. 103 ustawy o kierujących pojazdami, starosta wydaje decyzję administracyjną o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami w przypadku:
1) stwierdzenia:
a) istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem na podstawie orzeczenia lekarskiego;
b) istnienia przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem na podstawie orzeczenia psychologicznego;
2) utraty kwalifikacji na podstawie wyniku egzaminu państwowego przeprowadzonego w trybie art. 49 ust. 1 pkt 2 i 3,
3) niezgłoszenia się we wskazanym terminie na egzamin państwowy który miał być przeprowadzony w trybie art. 49 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 lit. b;
4) orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów.
Sprawdzenie kwalifikacji w egzaminie państwowym
Artykuł 49 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o kierujących pojazdami wskazuje, iż sprawdzeniu kwalifikacji w formie egzaminu państwowego podlega:
1) osoba ubiegająca się o uzyskanie uprawnień do kierowania motorowerem, pojazdami silnikowymi lub tramwajem;
2) osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem w razie uzasadnionych zastrzeżeń co do jej kwalifikacji;
3) osoba ubiegająca się o:
a) przywrócenie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdami silnikowymi lub tramwajem cofniętego na okres przekraczający rok lub cofniętego w związku z utratą kwalifikacji,
b) zwrot zatrzymanego prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem, którego była pozbawiona na okres przekraczający rok.
W związku z powyższym, należy uznać, iż zarówno decyzję o wydaniu prawa jazdy jak również decyzję o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, wydaje wyłącznie właściwy w tym przedmiocie organ - starosta.
W przypadku zaistnienia wyżej wskazanych zdarzeń, a także po wydaniu decyzji starosty, kierowca traci uprawnienia, które mogą jednak zostać przywrócone.
Zwrot zatrzymanego prawa jazdy a przywrócenie uprawnień
Uprawnienia odebrane na mocy decyzji administracyjnej starosty mogą zostać przywrócone. Odbywa się to również na mocy decyzji administracyjnej wydanej przez starostę. Nastąpi to jednak dopiero po ustaniu przyczyn, które spowodowały cofnięcie uprawnień a także po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej.
Od przywracania uprawnień należy jednakże odróżnić kwestię zwrotu zatrzymanego prawa jazdy. Zastosowanie bowiem będą miały tutaj przepisy rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie wydawania uprawnień do kierowania pojazdami.
W szczególności będzie to § 11 ust. 2 pkt. b, który stanowi, iż w wyniku uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu państwowego, na który kierowca został skierowany w celu kontrolnego sprawdzenia kwalifikacji, zwraca się zatrzymane prawo jazdy.
Warunkiem jednak zastosowania tego przepisu jest skierowanie kierowcy na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji w razie przekroczenia przez niego 24 punktów karnych. Skierowanie to następuje na mocy decyzji starosty na wniosek wojewódzkiego komendanta policji.
Do momentu niepoddania się sprawdzeniu kwalifikacji lub uzyskania negatywnego wyniku z egzaminu państwowego, kierowcy wciąż przysługują uprawnienia do prowadzenia pojazdu. Na potwierdzenie powyższego twierdzenia należy wskazać tezę wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 7 maja 2009 r., o sygn.. akt III SA/Łd 111/09, zgodnie z którą zatrzymanie prawa jazdy stanowi chwilowe zawieszenie uprawnień do kierowania pojazdami.
Jednocześnie warto podkreślić, iż nawet w świetle tego wyroku, zatrzymanie prawa jazdy nie skutkuje jednocześnie utratą uprawnień do prowadzenia pojazdów.
Prawo jazdy a uprawnienia do prowadzenia pojazdów
Zgodnie z art. 4 ustawy o kierujących pojazdami, prawo jazdy jest dokumentem stwierdzającym posiadane uprawnienia, a zgodnie z art. 3 ustawy, ,,kierującym pojazdem może być osoba posiadająca umiejętność kierowania pojazdem w sposób niezagrażający bezpieczeństwu, nieutrudniający ruchu drogowego i nienarażający kogokolwiek na szkodę oraz posiadająca odpowiedni dokument stwierdzający posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdem”.
Kodeks wykroczeń rozróżnia sytuację, w której pojazd prowadzony jest bez dokumentów lub bez uprawnienia. Zgodnie z art. 95 kodeksu wykroczeń, za prowadzenie pojazdu bez dokumentów na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania czy ruchu, kierowca podlega karze grzywny do 250 zł lub naganie.. Kodeks wykroczeń wskazuje również na sytuację, w której osoba, nie posiadając uprawnień do prowadzenia, prowadzi pojazd, podlega karze grzywny.
Jednak prowadząc pojazd i posiadając uprawnienia (w sytuacji, kiedy nie została wydana decyzja o cofnięciu uprawnień), lecz nie posiadając dokumentu uprawniającego do kierowania lub używania pojazdu, możemy narazić się na usunięcie go z drogi na koszt właściciela, jeżeli nie ma możliwości jego zabezpieczenia w inny sposób, zgodnie z art. 130a ust. 2 pkt 1 lit. b.